De bouw van woningen in Nederland wordt de komende vijf tot tien jaar sterk geïndustrialiseerd en gerobotiseerd. Dat verwachten deskundigen in de branche. Zij voorzien dat over vijf jaar tot tien jaar meer dan de helft van alle in Nederland nieuw gebouwde woningen — dus ruim 40.000 van de circa 80.000 — uit de fabriek komt.

Dat betekent minstens een verviervoudiging van het huidige aantal min of meer industrieel gebouwde woningen. De komende jaren wordt volop in bouwfabrieken geïnvesteerd, met kapitaal van zowel binnen als buiten de bouwsector. Ook nieuwkomers met kennis van de procesindustrie zullen deze markt betreden, zeggen de kenners.

Uitbreiding capaciteit

Emeritus-hoogleraar bouwinnovatie Jos Lichtenberg van de TU Eindhoven, initiator van Slimbouwen, verwacht dat in 2030 55% tot 60% van de totale woningproductie in Nederland industrieel wordt geproduceerd. Lichtenberg onderscheidt twee modellen. Ten eerste zijn er de woningen die als een gesloten totaalproduct vanuit eigen fabrieken in de markt worden gezet, zoals FijnWonen door bouwbedrijf Van Wijnen, MorgenWonen door VolkerWessels en de Droogstapelwoning van Dijkstra Draisma. Ten tweede zijn er de woningen die juist als open systemen op de bouwplaats gemonteerd worden, met onderdelen van vaste leveranciers, zoals Heijmans en TBI doen.

'Dit is een goed spoor voor al die bouwers die geen eigen woningfabriek zullen hebben - en dat zijn de meesten - om alsnog de concurrentie aan te kunnen en wellicht zich te richten op kleinere series, gestapelde bouw (appartementen) en niet-standaard projecten voor een hoger segment.’ Een flink aantal bouwers loopt met plannen rond om de capaciteit voor industriële productie uit te breiden.

Minder afhankelijk zijn

Zoals bouwbedrijf Van Wijnen, dat onlangs is overgenomen door investeringsmaatschappij HAL, die ook eigenaar is van de FD Mediagroep. De bouwer maakt nu 400 tot 500 woningen per jaar in zijn fabrieken en wil dat de komende jaren vertienvoudigen, zo meldt aankomend ceo Peter Hutten. Het bedrijf is van plan in 2021 een nieuwe woningfabriek neer te zetten.

Bouwbedrijf VolkerWessels gaat het aantal volledig industrieel geproduceerde woningen opvoeren van 500 naar 1500 per jaar. ‘De plannen voor capaciteitsuitbreiding liggen klaar’, zegt Eric Pot, directeur bij VolkerWessels en verantwoordelijk voor MorgenWonen. Het bedrijf wil onder meer zijn afzet in het Verenigd Koninkrijk en in Duitsland vergroten. Daar zet VolkerWessels nu ‘enkele tientallen’ industriële woningen af.

Om daarmee de afhankelijkheid van de ‘grillige Nederlandse markt’ te verkleinen. Want rendabel investeren in industrialisatie vereist een gelijkmatige bezettingsgraad van de fabrieken. Het kleinere Friese Dijkstra Draisma uit Dokkum is ook een voorloper op dit terrein. Ceo Biense Dijkstra mikt op een verdubbeling van de huidige productie van 1000 naar 2000 industriële woningen per jaar.

Ook Heijmans heeft naar eigen zeggen plannen voor verdere industrialisatie van zijn woningbouw. Maar concreter is Heijmans niet. 'We willen binnen vijf jaar woningen voor 100% uit de fabriek laten komen. Nu is dat 50%.'