De businessscholen vreesden dat de toeloop op dure MBA-opleidingen zou instorten. Maar de doemscenario's komen nog niet uit, want er melden zich juist meer studenten aan. 'We zaten toch samen thuis en dachten: we wagen de stap'
Het is druk in het Crown Plaza hotel in het centrum van Maastricht. Niet met zakenreizigers, maar met internationale studenten die een 'executive MBA-opleiding' gaan volgen. Het hotel blijkt de enige plek in de stad waar de Universiteit Maastricht zo'n vijftig studenten een week lang veilig les kan geven. 'We wilden de studenten niet verspreiden over de stad', zegt opleidingsdirecteur Boris Blumberg. 'De meerwaarde van deze opleiding is dat je een netwerk opbouwt en ervaringen met elkaar uitwisselt.'
Blumberg heeft voor dit jaar 33 nieuwe MBA-studenten aangenomen, tien meer dan vorig jaar. Het gaat om volwassenen van gemiddeld 38 jaar die de private deeltijdopleiding van €28.500 zien als opstap naar een stevige managementpositie. Van de studenten komt 40% uit Nederland, België en Duitsland. Een paar deelnemers, die bijvoorbeeld in China wonen, zijn gedwongen de interactieve college's online te volgen.
De groei in Maastricht is niet uniek, blijkt uit navraag. Zo heeft Rotterdam School of Management deze maand al 42% meer inschrijvingen binnen voor de fulltime MBA die in januari van start gaat. De MBA-opleidingen van de Amsterdam Business School (onderdeel van de UvA) rekenen dit jaar op ongeveer 165 studenten, oftewel 10% meer dan vorig jaar.
Enkele maanden geleden was het groeiscenario nog hoogst onzeker. Want hoewel veel mensen interesse toonden, was het nog maar de vraag of zij (of hun werkgever) écht bereid waren tijdens een crisis tienduizenden euro's te betalen voor een managementopleiding. Daarnaast is reizen in coronatijd door reisrestricties lastig en onzeker. De Amsterdam Business School hield daarom zelfs even rekening met een halvering. Dat doemscenario blijkt mee te vallen.
‘Een aantal mensen heeft ook meer tijd over om te studeren, omdat het door de coronacrisis minder druk is op het werk’
Nyenrode Business Universiteit ziet internationale studenten noodgedwongen afhaken: normaal gesproken komt 30% van de studenten uit het buitenland, dit jaar is dat 10%. Toch blijft het aantal inschrijvingen redelijk op peil. Dit jaar starten 151 studenten aan de verschillende MBA programma's, een daling van 7% vergeleken met vorig jaar.
Decaan Marc Salomon van de Amsterdam Business School wijst voor een verklaring naar Amerikaans onderzoek, waaruit blijkt dat mensen in het begin van een crisis juist eerder kiezen voor een studie. 'Zij willen hun kansen op de arbeidsmarkt vergroten. Een aantal mensen heeft ook meer tijd over om te studeren, omdat het door de coronacrisis minder druk is op het werk.'
Voor het echtpaar Evelyn (36) en Daniel Weber (36) is de timing van een MBA-opleiding perfect, zeggen ze in het hotel in Maastricht. Zij werkt bij farmaceut Bayer, hij bij Lufthansa waar hij begon als piloot en de laatste jaren is opgeschoven naar projectmanagement. 'We zaten in mei samen thuis en we dachten: we zetten de stap', zegt Evelyn. 'Werk en privé liepen met al dat thuiswerken toch al door elkaar heen.'
‘We zaten in mei samen thuis en dachten: we zetten de stap’
Het ambitieuze koppel vergeleek de ranglijsten, het curriculum, de afstand van hun woonplaats Berlijn en de kosten van verschillende MBA's. De opleidingskosten, twee maal €28.500, betalen ze zelf. Daniel: 'Werkgevers stellen steeds strengere voorwaarden over terugbetalen van collegegeld als je een andere baan hebt. Wij willen onafhankelijk zijn.'
Hoe anders ging het bij Kristel Lynn (39), die door de coronacrisis bijna was afgehaakt. Zo werd toelatingstest GMAT, die onder meer wiskundige kennis toetst, in maart twee keer afgezegd vanwege corona. Verschillende universiteiten die hoog op haar lijstje staan, besluiten alleen online les te geven. 'Ik twijfel aan de waarde van de MBA als je elkaar helemaal niet kunt ontmoeten', zegt Lynn, afkomstig uit Singapore en werkzaam in Bonn. 'Maar ik wilde toch graag dit jaar beginnen. Het gaat nog wel even duren voordat alles weer normaal is.'
Potentiële MBA-studenten kunnen wereldwijd uit honderden opleidingen kiezen. Lynn koos heel bewust voor de deeltijdopleiding in Maastricht: 'Twee keer per jaar kom je een week samen. Veel MBA's organiseren bijeenkomsten met de groep in het weekend. Dat leek mij te belastend, omdat ik nog kleine kinderen heb. Bovendien is de stad goed te bereiken vanuit Bonn.'
‘Ik twijfel aan de waarde van de MBA als je elkaar helemaal niet kunt ontmoeten’
Nederland is met veertien aanbieders een relatief kleine speler. In de invloedrijke top 100 van de Financial Times staat bijvoorbeeld slechts één Nederlandse universiteit: de Rotterdam School of Management. In de MBA-ranking van QS staat ook de Nederlandse businessschool TIAS. De echt grote spelers zitten in de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en China.
Grote prijsverschillen zijn er ook. Betaal je voor een tweejarige MBA bij de toonaangevende Wharton School in Philadelphia bijvoorbeeld $160.000 (ruim €137.000) collegegeld, in Nederland schommelt dit meestal tussen de €25.000 en €55.000. In tegenstelling tot sommige buitenlandse universiteiten zijn Nederlandse opleidingen ook minder afhankelijk van aanmeldingen uit een land als China of India.
‘Ik denk dat internationale studenten eerder naar een universiteit in Nederland of Europa gaan dan naar de VS. In vergelijking met Amerikaanse elitescholen zijn onze programma's niet zo duur’
Decaan Ansgar Richter van de Rotterdam School of Management denkt dat Nederlandse opleidingen van de coronacrisis kunnen profiteren. 'Ik denk dat internationale studenten eerder naar een universiteit in Nederland of Europa gaan dan naar de Verenigde Staten. In vergelijking met Amerikaanse elitescholen zijn onze programma's niet zo duur. Daarnaast is de politieke situatie stabieler. Dat kan in ons voordeel werken.'
Heeft de coronacrisis dan helemaal geen negatieve gevolgen? Helaas. Zo heeft Rotterdam dit jaar de internationale opleiding 'Global Executive OneMBA' geschrapt, omdat het onmogelijk is om te reizen. De vraag van werkgevers naar maatwerktrajecten heeft ook een flinke tik gekregen, zegt decaan Jenke ter Horst van TIAS. 'Veel maatwerkprogramma's zijn dit voorjaar in de wachtstand gezet. Dat heeft bij ons een behoorlijke impact op de omzet, ik schat bij die divisie ongeveer 20% tot 25%. Gelukkig neemt de vraag sinds mei weer langzaam toe.'
Voor de programma's die wel doorgaan, moeten MBA-opleidingen alles uit de kast halen om de onderwijskwaliteit hoog te houden én aan alle veiligheidsvoorschriften te voldoen. Met als gevolg dat het landgoed en kasteel Nyenrode in Breukelen er momenteel verlaten bij liggen. 'Op dit moment is het grootste gedeelte van ons MBA-onderwijs digitaal', zegt Bas Kodden, programmadirecteur bij Nyenrode. 'Daarnaast organiseren we ook kleinschalige bijeenkomsten, want persoonlijke interactie is nodig voor kwalitatief onderwijs.'
‘Als zich in de zaal een discussie aan het vormen is, is het toch lastig om daar vanaf je scherm tussen te komen’
Ook Ter Horst merkt dat deelnemers elkaar het liefst face-to-face willen zien. 'De praktijk is om evidente redenen vaak hybride, bijvoorbeeld omdat deelnemers vanuit huis een aantal dagdelen online volgen. De ervaringen zijn eigenlijk best goed, maar de grootste uitdaging is interactie. Als zich in de zaal een discussie aan het vormen is, is het toch lastig om daar vanaf je scherm tussen te komen.'
Of de MBA-programma's volgend jaar net zo gevuld zijn, is ook nog maar de vraag. De Universiteit Maastricht houdt rekening met een dip in de aanmeldingen. 'Nu houden overheden de economie overeind', zegt Blumberg. 'Maar dat is uiteindelijk niet vol te houden. Dan zullen de faillissementen oplopen en mensen hun baan verliezen. Dat is geen gunstige ontwikkeling voor ons.'
‘Een bedrijf dat juist nu goede mensen aan zich bindt, staat na de crisis een stap voor’
De nieuwe lichting in Maastricht blijft optimistisch: op de eerste 'live' studiedag staat het aannemen van talent op het programma. Of is het ontslaan in deze tijd? 'De eerste reflex van werkgevers is geen nieuwe mensen aan te nemen', vertelt Patrick Burggraaf (41), die werkt bij Adobe in Amsterdam. 'Maar een bedrijf dat juist nu goede mensen aan zich bindt, staat na de crisis een stap voor. Daar moet je over durven nadenken.'
Tips uit FD Persoonlijk: Online studeren: zo pak je het aan
Een inkijkje bij Insead: Strenge selectie, moordend studietempo, gigantische salarissprong: dat is een MBA
Achtergrondartikel: Zeven coronalessen voor het onderwijs
Meer weten? In onze podcast Newsroom praat Hella Hueck verder over de populariteit van MBAs. Luister nu naar Newsroom van BNR.
