Lithium is als grondstof voor chips en accu's de sleutel tot de nieuwe groene economie, maar is schaars. De bodem van het vulkaanlandschap van Nevada zit vol lithium en zou de VS veel minder afhankelijk maken. Maar de plannen voor mijnbouw zaaien verdeeldheid.
Het is een ruig panorama van steile heuvels en vruchtbare valleien. Het is de thuishaven voor bijzondere vogels zoals de waaierhoen en de steenarend, waarvan de veren worden gebruikt in ceremonies van de Paiute en Shoshone, stammen die dit gebied al eeuwen bewonen.
Het noorden van Nevada moet de sleutel worden in een cruciale economische wedloop. De bodem van het door vulkanen gevormde landschap zit vol lithium, het mineraal dat een hedendaagse goudkoorts heeft aangewakkerd.
Lithium wordt gebruikt voor microchips en oplaadbare batterijen, van klein formaat in de smartphone tot grotere modellen in de elektrische auto. Het zeldzame metaal gaat momenteel via complexe ketens de wereld over. De voornaamste wingebieden liggen in Australië en Zuid-Amerika, China is de grootste verwerker van lithium, en de eindproducten worden overal ter wereld gemaakt. Dit stelsel is kwetsbaar voor geopolitieke spanningen en logistieke haperingen, zo maakte de corona-uitbraak duidelijk. Zo is gebrek aan zeecontainers een belangrijke reden voor de huidige schaarste aan lithiumbatterijen.
Dat Washington nerveus is geworden, blijkt uit de aankondiging van het Witte Huis dat er een speciale taskforce komt om problemen in aanvoerketens te voorkomen. Een van de markten waar deze club zich in het bijzonder op richt is die voor lithiumproducten. Op 8 juni liet Biden weten dat er ‘snel een binnenlandse keten voor lithiumbatterijen moet worden ontwikkeld’.
De afgelegen delen van Nevada, waar tot nu toe vooral goud uit de grond wordt gehaald, zijn daarmee helemaal eersteklas terrein geworden. In de kleilagen van Thacker Pass, kilometers aan onbewoonde ruigte op de grens met Idaho, kan de komende jaren 15% van de huidige vraag naar lithium worden gewonnen, en misschien wel meer.
‘De reserves daar zijn groot en de vraag groeit’, zegt Jonathan Evans, ceo van Lithium Nevada, het bedrijf dat toestemming heeft gekregen om de grondstof te gaan delven. Zijn plan is in een periode van bijna vijftig jaar de Thacker Pass stap voor stap te ontginnen en gebruikte mijnschachten te vullen met grond van de nieuwe gaten.
‘Twee factoren drijven binnenlandse behoefte omhoog. De groeiende vraag naar elektrische auto’s en de wens om minder afhankelijk te zijn van China’
Thacker Pass zou de tweede plek voor lithiumwinning zijn in Amerika, een land dat staat te springen om de beschikbaarheid van de grondstof meer in eigen hand te nemen, zo vertelt Rod Eggert, die een leerstoel minerale economie bekleed aan de Colorado School of Mines. ‘Twee factoren drijven binnenlandse behoefte omhoog. De groeiende vraag naar elektrische auto’s en de wens om minder afhankelijk te zijn van China.’
Die drijfveren die Eggert noemt, behoren tot de weinige politieke verbintenissen tussen de regering-Biden en de regering-Trump, die versnelde goedkeuring gaf aan het Thacker Pass-project. Beide willen scherper concurreren met de Chinezen. ‘China voert gewoon een vijfjarenplan in en wordt zo de plek waar iedereen naar toegaat voor de grondstof voor batterijen, maar wij hebben die mineralen ook in de Verenigde Staten, zonder dat we er gebruik van maken’, sprak energieminister Jennifer Grenholm onlangs.
President Joe Biden heeft de elektrische auto ondertussen bestempeld als een van de voornaamste manieren om de Amerikaanse economie te verduurzamen. Laadpalen aanleggen en de productie van elektrisch vervoer stimuleren is onderdeel van de miljarden die het Witte Huis uittrekt om de CO2-uitstoot terug te dringen en green jobs te creëren. Kortgeleden maakte Biden een proefrit in de eerste model elektrische pick-uptruck, die bij autofabrikant Ford van de band rolde. Jonathan Evans van Lithium Nevada is enthousiast. ‘Biden probeert Amerika op slimme wijze van fossiele brandstoffen weg te krijgen.’
‘Hoe duurzaam is het om afhankelijk te zijn van lithium? Ook die grondstof raakt op. Laat Biden liever waterkrachtcentrale en kerncentrales bouwen’
Maar voordat de mijnbouw en de huidige politieke ambities samenkomen, zijn er nog veel obstakels te overwinnen. Verschillende omwonenden zijn mordicus tegen de ontginning van Thacker Pass. Wendy Muratore is een van hen. De boerderij waar ze samen met haar echtgenoot biologische alfalfa kweekt ligt langs een zandweg vlakbij de toekomstige mijn en Muratore vreest voor vervuiling en vergiftiging. Opgegraven grond wordt uitgespoeld met zwavelzuur om de lithium vrij te maken. ‘En dat betekent wekelijks honderden trucks met chemicaliën die hier langs komen rijden’, aldus Muratore.
Naast de oprit van de Muratore’s wappert een vlag met ‘Trump 2024’ en in dit huishouden vinden Biden groene ambities weinig weerklank. ‘Hoe duurzaam is het om afhankelijk te zijn van lithium?’, zegt Muratore. ‘Ook die grondstof raakt op. Laat Biden liever waterkrachtcentrales en kerncentrales bouwen.’
Een ander twistpunt rondom Thacker Pass is het water dat in dit woestijnlandschap schaars is. Lithium Nevada is aangewezen op de aankoop van bestaande waterrechten om te kunnen voorzien in de honderdduizenden liters water die nodig zijn om lithium te winnen. Sommige boeren uit de omgeving hebben hun waterrechten reeds verkocht. Een ander heeft een rechtszaak aangespannen tegen het bedrijf.
Voor de winning van 1000 kilo lithium is bijna 2 miljoen liter water nodig
Er heeft zich inmiddels een brede coalitie gevormd die de Thacker Pass-mijn hoopt tegen te houden. Milieugroeperingen willen het oorspronkelijke landschap behouden en de habitat voor dieren en planten veiligstellen. ‘Ze zeggen dat de mijn nodig is voor elektrisch vervoer. Maar mensen hebben elektrische autobatterijen net zo min nodig als auto’s zelf. Miljoenen mensen leven prima zonder auto’, stelde milieuactivist Will Falk, initiatiefnemer van de actiegroep Protect Thacker Pass.
Volgens Glenn Miller, hoogleraar chemie aan de universiteit van Nevada, lijdt het geen twijfel dat de Thacker Pass-mijn het landschap zal verstoren, maar valt de schade relatief mee. ‘Ik ben lange tijd een groot criticus geweest van de mijnindustrie,’ zegt hij, 'maar dit is de goedaardigste variant die ik in mijn carrière ben tegengekomen.’
Het feit dat schachten weer gedicht worden en dat er geen apart meer wordt aangelegd voor de waterbevoorrading, maakt dat herstel weer mogelijk is, vertelt Miller. ‘Plus dit project levert in mijn optiek een essentiële bijdrage aan het tegengaan van fossiele uitstoot.’
In het debat over de toekomst van de lithiumwinning is Nevada heeft de stem van de Paiute-Shoshone bijzonder gewicht. ‘De mijn moet een halve eeuw dienst doen, Thacker Pass ligt er nog duizenden jaren. Hoe weeg je dat soort verschillen tegen elkaar af’, verzucht Maxine Redstar, voorzitter van de stamraad.
‘Voor veel ouderen is bescherming van het landschap het allerbelangrijkste. Jongeren zien de economische kansen die de mijn biedt’
De stam is verdeeld, vertelt Redstar. ‘Voor veel ouderen is bescherming van het landschap het allerbelangrijkste. Jongeren zien de economische kansen die de mijn biedt.’ Per referendum besloten de Paiute-Shoshone om de samenwerking met Lithium Nevada op te zeggen, maar volgens Redstar is de toekomst nog open. ‘Het allerbelangrijkste is dat onze stem gehoord blijft worden.’
Lithium Nevada probeert ondertussen de lokale gemeenschappen tegemoet te komen, passend in een traditie in Nevada waarbij mijnbedrijven publieke voorzieningen ondersteunen. Zo deelde het bedrijf onder andere studiebeurzen uit voor de Paiute-Shoshone en betaalde het voor de bouw van een nieuwe school voor dorpen rondom de mijn. ‘Er zijn voorstanders en tegenstander, we werken met iedereen’, aldus Tim Crowley, hoofd gemeenschapsrelaties van Lithium Nevada.
Het gemeenschapshuis van Orevada, het dichtstbijzijnde stadje bij de mijn, is de plek waar de botsende belangen elkaar treffen. Daar vindt een serie onderhandelingen plaats over de vraag wat moet prevaleren: de belangen van natuur en omwonenden of de geostrategische ambities van Amerika. Veehouders met waterzorgen komen aan het woord, net als Lithium Nevada zelf. Crowley laat er weten dat hij ervan uitgaat de mijn er komt, ook al zijn er nog rechtszaken uit te vechten en moeten verschillende vergunningen nog worden verkregen.
Op een recente donderdagavond, terwijl de gemoederen in de zaal hoog oplopen, spreekt Terry Crawforth uit wat zo maar eens de consensus zou kunnen zijn in de strijd om het nieuwe goud in Nevada. Crawforth werkte voor het staatsbestuur bij de afdeling wildbeheer. ‘Deze staat bestaat dankzij mijnbouw’, zegt hij. ‘En als lithium niet hiervandaan komt, wordt het wel elders gewonnen. Misschien moeten wij gewoon iets incasseren voor het team.'
