Digitale technologie inzetten om zo lang mogelijk gezond te blijven. Dat is momenteel de heilige graal in Sillicon Valley en Azië. Wereldwijd staan startups te trappelen om de gevestigde zorgwereld eens even goed te disrupten. En dat is nu al merkbaar. Ook in Nederland. Tijd dus voor een kijkje in de virtuele zorginstelling van de toekomst.

Naar een fysieke plek reizen voor een doktersconsult? Dat wordt straks echt een uitzondering. Dankzij sensoren en kunstmatige intelligentie kunnen dokters in de toekomst vanaf een afstand je gezondheid in de gaten houden. En het consult? Dat vindt dan met geavanceerde videocommunicatie plaats in virtual reality. Of beter gezegd: augmented reality. Tijdens dat gesprek heeft de dokter namelijk al jouw gegevens tot zijn beschikking, ook de gezondheidsdata die je zelf hebt verzameld. Hij ziet precies de informatie die op dat moment relevant is. Informatie die jou en de professional helpen de juiste beslissingen te nemen. Augmented Healthcare, zeg maar.

Snel alle gezondheidsinformatie delen

Ondertussen landt er een drone in je tuin om de voorgeschreven medicijnen af te leveren. Twijfel je aan de diagnose? Wil je een second opinion van die ene topchirurg in Dubai? Geen probleem. Een nieuw videoconsult is zo opgezet. Omdat je zelf al je gezondheidsdata beheert, heeft ook hij of zij direct de beschikking over alle benodigde informatie. Daar zijn geen ingewikkelde procedures voor nodig. Een druk op de share-knop is voldoende.

De opmaat

‘Amazon is in Amerika ook online apotheker geworden’

Het bovenstaande scenario is volgens Lucien Engelen nog maar een fractie van wat er in de toekomst mogelijk wordt. Hij is de founding director van het Radboudumc REshape Center, het innovatiecentrum van het Radboudumc. Daarnaast is hij onder andere ook nog Global Strategist Digital Health voor Deloitte. In zijn zojuist verschenen boek ‘Augmented Health(care): the End of the Beginning’ heeft hij samen met zorgspecialisten en experts uit verschillende sectoren beschreven wat de zorgwereld te wachten staat. “Digitalisering gaat de gezondheidszorg drastisch veranderen, over de hele wereld. Heel lang leek die ontwikkeling nog heel ver weg. Maar het afgelopen jaar is het echt in een stoomversnelling gekomen. Zo zie je dat Amazon de zorg voor hun eigen medewerkers ter hand gaat nemen en onlangs in Amerika ook online apotheker is geworden. En dat is nog maar de opmaat.”

Meer tijd en aandacht voor de patiënt

Ondertussen is nog niet iedereen binnen de zorgwereld ervan overtuigd dat ook die branche aan de vooravond van een ingrijpende digitale revolutie staat. Zo zouden robots en kunstmatige intelligentie de menselijke eigenschappen ontberen die nodig zijn om goede zorg te kunnen bieden. Lucien Engelen is het eens met dat bezwaar. Maar hij ziet tegelijkertijd ook dat er binnen de zorg al veel processen geautomatiseerd worden. “Vaak gaat het om tijdrovende zaken, zoals het analyseren van scans. Kunstmatige intelligentie kan in korte tijd duizenden scans met elkaar vergelijken. Het mooie is dat dokters daardoor juist tijd overhouden, zodat ze hun patiënten meer aandacht kunnen geven. Het is dus niet zo dat computers en robots zorgprofessionals gaan vervangen”, benadrukt hij. “Maar ze kunnen wel helpen om sneller diagnoses te stellen, makkelijker informatie met andere specialisten uit te wisselen en de zorg in zijn geheel te verbeteren. En vergeet daarbij niet dat de zorgvraag almaar toeneemt terwijl die sector nu al flink onder druk staat. We moeten dus wel nieuwe oplossingen verkennen om de vraag naar zorg ook in de toekomst aan te kunnen.”

Quantified Me-beweging

‘Patiënten krijgen steeds meer de regie over hun eigen gezondheid’

Ook Kees Donkervoort, directeur KPN Health, ziet dat het momenteel snel gaat met de digitalisering van de zorg. “Het gaat zelfs zo snel dat huisartsen en ziekenhuizen hun business-model moeten aanpassen. Patiënten krijgen steeds meer de regie over hun eigen gezondheid. Dankzij allerlei wearables kunnen ze zelf allerlei gezondheidsgegevens bijhouden. Dat heeft al geleid tot de Quantified Me-beweging, waarbij mensen zoveel mogelijk data verzamelen die hen helpt om gezond te blijven.”

Continue monitoring

Ook zorgprofessionals zullen de beschikbare data in toenemende mate gaan gebruiken om mensen te helpen gezond te blijven. En dat is een positieve trend, vindt ook Donkervoort. “De focus ligt nu nog heel duidelijk op de behandeling van ziektes. Dokters en medisch specialisten komen pas in actie als iemand serieuze klachten heeft. Nadat de patiënt is opgelapt, mag hij of zij weer naar huis. Vervolgens is het wachten tot er nieuwe klachten ontstaan. In de tussentijd gebeurt er vaak weinig tot niks. Maar inmiddels is het mogelijk om iemand via sensoren en wearables continu te monitoren. Dat kan ook vanaf een afstandje. Dankzij die informatie kun je al ingrijpen voordat het mis gaat. En al helemaal als je als zorgprofessional de nodige hulp van kunstmatige intelligentie krijgt. Slimme algoritmes hebben het namelijk meteen door als bepaalde data afwijken van de norm. Daarbij hebben computers geen last van energiedips. Een dokter of medisch specialist wel. Die is om acht uur ’s ochtends waarschijnlijk toch net wat scherper dan om vijf uur ’s middags.”

Durf te experimenteren

Grote vraag bij dit alles: hoe maak je als zorgorganisatie de overstap? Hoe kun je alvast voorsorteren op die veelbelovende digitale toekomst? “Probeer vooral niet alles tegelijk te doen”, adviseert Engelen. “Het beste is om je op één specifiek onderdeel te richten. Iets wat een grote impact heeft op het zorgproces. Kijk vervolgens wat digitalisering daar aan bij kan dragen. Maak daar vooral ook samen met andere partijen in de regio een project van. Het is zonde als iedereen er afzonderlijk mee aan de slag gaat. Als een startup denken helpt daarbij. Durf dus te experimenteren.”

Aangejaagd via de cloud

De overstap naar de cloud blijkt in veel gevallen ook een effectieve eerste stap te zijn. Dat bevestigt ook Philip Blumendal, IT-manager van zorggroep Lievegoed. “Tot zo’n drie jaar geleden deden we alles nog zelf: we hadden eigen servers en deden ook zelf het beheer en onderhoud. Maar in 2015 besloten we om gebruik te gaan maken van de cloud-diensten van KPN.”

Daarna ging het snel met de digitalisering. Zo kan Lievegoed nu op een veilige manier het elektronische patiëntendossier via de cloud ontsluiten. De zorgprofessionals hebben daardoor altijd en overal toegang tot die informatie. “Daarnaast is het dankzij de cloud nu ook mogelijk om zorgdomotica vanaf een afstand aan te sturen. En dat levert allerlei voordelen op voor onze cliënten. Zo ook voor de locaties waar gehandicapte cliënten zorg ontvangen. Een aantal cliënten draagt nu een sensor bij zich. Zo kunnen we vanaf een afstand zien of iemand is gevallen, of iemand is gaan dwalen of dat iemand een epileptische aanval heeft.”

Podcast

Benieuwd naar hoe zorggroep Lievegoed de digitale transformatie handen en voeten geeft? Luister dan naar de podcast met Philip Blumendal en KPN’er Casper Bremekamp.

Extra gevoel van veiligheid

‘Het levert een gevoel van veiligheid op voor onze medewerkers en cliënten’

Via hun smartphone kunnen medewerkers van Lievegoed tegenwoordig ook razendsnel versterking oproepen. Aangezien de zorginstelling ook psychiatrische patiënten onderbrengt, is dat geen overbodige luxe. Degenen die zo’n noodoproep ontvangen, zien vervolgens precies waar hun collega zich bevindt. “Dat levert absoluut een extra gevoel van veiligheid op”, weet Blumendal. “Niet alleen voor onze medewerkers, maar ook voor de cliënten.”

KPN Whitepaper Digital Workspace: talent, techniek en topprestaties

In dit whitepaper leest u alles over de ontwikkelingen die werk en samenwerken veranderen, beschrijven we wat de impact hiervan is en delen wij onze visie op de reis naar de ideale werkomgeving.

Lees het volledige whitepaper

Betere beslissingen dankzij relevante data

Mooie oplossingen al. Ondertussen staan we echt nog maar aan het prille begin van een nog veel grotere verandering. “Slimme technologie en data gaan ons helpen om betere beslissingen te nemen”, verwacht Engelen. “En met ons bedoel ik iedereen die bij de zorg betrokken is. Dus niet alleen zorgverleners, maar ook de patiënten zelf, hun familie en mantelzorgers. Via hun telefoon, bril of smartwatch krijgen zij straks altijd de juiste informatie op het juiste moment. In de toekomst hebben zorgverleners dus altijd de beschikking over alle informatie die ze nodig hebben om hun werk goed te kunnen doen. Die informatie bevindt zich in een extra schil, augmented health zeg maar. Patiënten krijgen op diezelfde manier constant feedback over hun gezondheidssituatie en verlenen zorgprofessionals een abonnement op die data. Dat gaat ze zeker helpen om een bepaalde therapie te blijven volgen of juist van ongezonde gewoontes af te zien. Het is slechts een kwestie van tijd. De nieuwe manier van gezondheidszorg is al dichterbij dan je denkt.