Hij komt eraan, de elektrische vrachtwagen. Bij DAF Trucks in Eindhoven staan er zelfs al twee modellen in de showroom. Wel zien fabrikanten nog een aantal flinke uitdagingen voordat de e-truck z'n definitieve doorbraak beleeft. Hun grootste zorgen? Voldoende laadpalen.

Bijna driehonderdduizend. Zoveel elektrische personenauto's reden er eind 2020 op de Nederlandse wegen. De stijging ten opzichte van het jaar ervoor was maar liefst 43 procent. Zet dat eens af tegen het aantal e-trucks. Dit aantal blijft vooralsnog steken op zo'n 150, blijkt uit de laatste cijfers van branchevereniging Transport en Logistiek Nederland (TLN). Volgens Willem Alting Siberg moet dit deel van de energietransitie dan ook nog op gang komen. Siberg is Manager Transitie Mobiliteit bij Enpuls en Manager Strategie & Finance bij ElaadNL.

CO2-uitstoot neemt toe

Alting Siberg: ‘Zo'n twaalf jaar geleden begonnen we in Nederland met de aanleg van een basisnetwerk voor elektrische personenauto's. Toen waren er vrijwel nog geen modellen op de markt. Die zien we nu al wel voor het elektrisch vrachtvervoer. Alle grote producenten hebben serieproductie aangekondigd en Tesla lanceert naar verwachting in 2022 de Tesla Semi. Het kan vanaf nu dus snel gaan. TLN mikt op een aantal van vijfduizend elektrische vrachtwagens in het jaar 2025.’

En dat is hard nodig ook. Het verkeer is verantwoordelijk voor ongeveer twintig procent van de wereldwijde CO2-uitstoot, de helft daarvan komt voor rekening van het vrachtvervoer. Uit cijfers van het Kennisinstituut voor het Mobiliteitsbeleid blijkt dat de CO2-uitstoot door vrachtwagens de laatste vijf jaar zelfs weer toeneemt. Dat is vooral te wijten aan het aantal vervoersbewegingen, dieseltrucks worden namelijk steeds schoner.

‘De LF Electric is een distributietruck van negentien ton voor ritten in en net buiten de stad, met een actieradius tot wel 280 kilometer’

DAF Trucks pioniert met elektrische modellen

Ook bij DAF Trucks in Eindhoven staat een duurzamere toekomst centraal. Daar werken ingenieurs al meer dan tien jaar aan hybride oplossingen. De ontwikkeling van full-electric vrachtwagens werd zo'n vijf jaar geleden ingezet. In mei 2018 presenteerde het Nederlandse merk met de CF Electric haar eerste truck zonder dieselmotor. Begin dit jaar kwam daar een tweede, wat kleiner model bij: de LF Electric. ‘Dit is een distributietruck van negentien ton voor ritten in en net buiten de stad, met een actieradius tot wel 280 kilometer. Dat is ruim voldoende om overdag de overwegend korte ritjes aan te kunnen. 's Avonds keren deze wagens weer terug naar de thuisbasis om opgeladen te kunnen worden’, vertelt Ron Borsboom. Hij is directeur Productontwikkeling en lid van de hoofddirectie van DAF.

De elektrische truck rijdt al

• In Rotterdam rijdt inmiddels een elektrische 50-tons vrachtwagen, afkomstig van producent Breytner. De truck bevoorraadt winkels van supermarktketen PLUS. Scania lanceerde een jaar geleden ook z'n eigen e-truck.

• Elektrische vrachtwagens zijn een stuk stiller en dat biedt kansen voor het bevoorraden van winkels. Dat kan dan bijvoorbeeld ook 's avonds of zelfs in de nacht.

• In steeds meer Europese landen zijn milieuzones waar dieseltrucks niet welkom zijn. Neem een stad als Stockholm. Daar mogen vrachtwagens met een verbrandingsmotor tussen 10.00 uur en 18.00 uur de stad niet meer in.

Slimme laadoplossingen

Dat opladen kan op twee manieren. Zo is de LF Electric uitgerust met het zogeheten 'Combined Charging System', een technologie waarmee de batterij aan het reguliere elektriciteitsnet kan worden gehangen. Dat is overigens niet iets wat de chauffeur even tijdens het lunchen kan doen. Een lege batterij honderd procent laden, duurt ongeveer twaalf uur. Maar snelladen kan de truck ook. Daarvoor is dan wel speciale apparatuur nodig (650 DC, 150 kW) waarmee een lege accu binnen twee uur weer helemaal vol zit. Van twintig naar tachtig procent lukt dan binnen een uur.

Lola: Logistiek Laden

Enpuls en ElaadNL werken momenteel aan een actieplan voor de laadinfrastructuur van elektrische vrachtwagens. Het plan heet Lola, wat staat voor 'logistiek laden'. Het gaat om een studie naar geschikte laadlocaties om te komen tot een landelijk basisnetwerk en een kostenberekening en de effecten voor het elektriciteitsnetwerk. Deze zomer is het plan klaar. Benieuwd naar de uitkomsten? Mail naar info@enpuls.nl en je ontvangt het rapport zodra deze gereed is.

Actieradius

‘De actieradius van de CF Electric kreeg het afgelopen jaar nog een flinke boost: van honderd naar tweehonderd kilometer. ‘Dat is een enorme stap voor de inzetbaarheid van deze zwaardere trucks. We merken dat aan de toegenomen interesse bij klanten’, vertelt Borsboom. Toch is het aantal elektrische DAF-trucks op de Nederlandse weg nog steeds zeer beperkt. Er rijden er ongeveer twintig rond. De fabrikant is ervan overtuigd dat dit er veel meer gaan worden, al liggen er op dat groeipad nog wel een paar flinke hobbels.

Uitdagingen voor elektrisch vrachtvervoer

Een daarvan is de actieradius. Nieuwe verbeteringen zijn volgens Borsboom hard nodig om klanten te interesseren voor elektrisch rijden en op die manier grotere aantallen trucks af te zetten. ‘Een kritiek aspect van accu's blijft de energiedichtheid. Je hebt volume nodig om voldoende energie kwijt te kunnen en tegelijkertijd is de ruimte op vrachtwagens best schaars. We zitten bovendien met het gewicht. Meer batterijen leidt tot hoger energieverbruik. We gebruiken daarvoor nu het deel tussen de voor- en achteras aan beide zijden van het chassis. Het blijft zoeken naar de beste oplossing om zo de meest energie-efficiënte truck te maken.’

‘Het blijft zoeken naar de beste oplossing om zo de meest energie-efficiënte truck te maken’

Verder is de elektrische vrachtwagen nu nog ruim drie keer duurder dan zijn fossiele broers. Oorzaken zijn het ontbreken van serieproductie en de dure accupakketten. Batterijen nemen nu ongeveer de helft van de kosten voor hun rekening. ‘Vergeet ook de elektronica eromheen niet. Die is vooralsnog erg duur, omdat deze industrie zich echt nog moet ontwikkelen’, aldus Borsboom. ‘Uiteindelijk zullen de economies of scale hun werk gaan doen. Maar voordat we de total cost of ownership voor onze klanten op hetzelfde niveau krijgen als onze modellen met een verbrandingsmotor, moet de technologie echt nog een paar stappen maken.’

Laadinfrastructuur is nodig

Borsboom wijst daarbij ook op het belang van laadinfrastructuur. Die speelt volgens hem een cruciale rol in de ontwikkeling van elektrisch vrachtvervoer op de weg. ‘Een dieseltruck kan duizenden kilometers aan range meenemen en de tank bijvullen kost een paar minuten. De grotere elektrische vrachtwagen kan maximaal 200 kilometer rijden en moet dan minimaal een uur aan de stekker. Dat betekent dat er langs alle belangrijke corridors voldoende plekken moeten komen waar elektrische vrachtwagens kunnen worden opgeladen. En snelladers zijn natuurlijk fijn, maar die vragen wel aanzienlijk meer van het elektriciteitsnetwerk. Dit zijn allemaal uitdagingen waar we nog geen pasklaar antwoord op hebben."

Binnensteden weren dieseltrucks

Wanneer dient het tipping point zich dan aan? Borsboom durft zich niet aan een concrete voorspelling te wagen. ‘Ergens in de komende vijf tot tien jaar zal het voor transportbedrijven financieel aantrekkelijker worden om een elektrische vrachtwagen aan te schaffen.’ Overheidsbeleid kan daarbij een belangrijke rol spelen, denkt ook Willem Alting Siberg van Enpuls. Zo worden vanaf 2025 een flink aantal binnensteden in ons land verboden toegang voor dieseltrucks. Dat verbod geldt in de meeste gevallen waarschijnlijk voor Euro 0/1/2/3/4/5 trucks en niet voor de nieuwste Euro 6 trucks, die een stuk schoner zijn.

‘We roepen de Rijksoverheid en lokale overheden op om de regie te pakken bij de aanleg van laadinfrastructuur en het planmatig aanpassen van het energiesysteem’

‘Dat is een goed voorbeeld van een maatregel die innovatie stimuleert en dit deel van de energietransitie kan versnellen. We roepen de Rijksoverheid en lokale overheden op om de regie te pakken bij de aanleg van laadinfrastructuur en het planmatig aanpassen van het energiesysteem. Dat gaat dan bijvoorbeeld over voorfinanciering en vergunningsaanvragen. Vanaf 2025 moet er al een basisnetwerk leggen. We hebben met andere woorden geen tijd te verliezen.’

Luister ook naar de podcastaflevering over elektrische vrachtwagens

Wil je meer horen over laadinfrastructuur voor elektrische vrachtwagens? Luister dan naar onze podcast over dit onderwerp: Trucks aan de laadpaal.