Het Japanse elektronicaconcern Toshiba, bij consumenten vooral bekend om zijn laptops en beeldschermen, gaat zich in 2023 opsplitsen in drie afzonderlijke delen. Daarmee hoopt het Japanse industrieconglomeraat zijn aandeelhouderswaarde te versterken.

Toshiba volgt met zijn voorgenomen opdeling het voorbeeld van drie voormalige grote westerse industrieconglomeraten. General Electric besloot eerder deze week tot opsplitsing en Siemens en Philips stootten de afgelopen jaren tal van bedrijfsonderdelen af. Philips bijvoorbeeld richt zich sinds kort bijvoorbeeld exclusief op medische technologie.

Conglomeraten kwamen in de mode na de Tweede Wereldoorlog, vooral omdat er toen geldgebrek was. Door samen te klonteren kon hier een mouw aan gepast worden: moedermaatschappijen konden geldstromen verleggen van dochters met goed gevulde kassen naar meer nooddruftige onderdelen. 'Bedrijven kropen bij elkaar vanwege de financiering', zei Ab van der Touw, voormalig bestuursvoorzitter bij Siemens Nederland, onlangs tegen het FD. ‘Er is nu geld genoeg. Rationeel gezien is er geen reden voor de samenwerking.’

Azië kent overigens nog steeds grote conglomeraten, zoals Mitsubishi uit Japan, Samsung uit Zuid-Korea en Tata uit India.

Toshiba stond al onder druk van activistische beleggers om maatregelen te nemen. De activistische belegger Effissimo Capital Management uit Singapore roerde zich en ook bijvoorbeeld het Amerikaanse hedgefonds Elliott bouwde de afgelopen maanden een belang op in het Japanse conglomeraat om een koersverandering in gang te zetten. Toshiba is al jarenlang in de ban van schandalen en mismanagement.

Japans icoon

Het in 1875 opgerichte Toshiba, een icoon van het Japanse bedrijfsleven, maakte vrijdag bekend dat de opsplitsing het gevolg is van een strategische heroriëntatie die bijna vijf maanden in beslag heeft genomen.

De drie stukken zouden los van elkaar meer beurswaarde opleveren. De opdeling zal volgens ceo Satoshi Tsunakawa 'de concurrentiepositie versterken.' De bedrijfstakken hebben meer flexibiliteit nodig om hun eigen marktpotentieel te kunnen realiseren', verklaarde hij vrijdag volgens financieel persbureau Bloomberg op een persconferentie.

Naar de beurs

De drie bedrijven gaan zich vanaf 2023 richten op infrastructuur, elektronische apparaten en op halfgeleiderchips. Twee van de drie afzonderlijke bedrijven zullen op enig moment naar de beurs gaan.

Eerder dit jaar was Toshiba, een van de grootste fabrikanten van elektronische apparaten ter wereld en de grootste halfgeleiderfabrikant van Japan, het middelpunt van een activistische aandeelhoudersopstand. Daarbij werd de directie van Toshiba afgezet.

Het bestuur van Toshiba deelde vrijdag ook mee de komende twee jaar omgerekend $875 mln terug te geven aan de aandeelhouders. Dat geld zou moeten komen van de verkoop van een belang in chipfabrikant Kioxia, zo meldt persbureau Bloomberg. Toshiba bezit 40% van de aandelen in Kioxia, investeringsmaatschappij Bain Capital is met 60% grootaandeelhouder.

Chipfabrikant Kioxia

Er circuleren al langere tijd geruchten dat de Amerikaanse chipfabrikanten Western Digital en/of Micron Technology Kioxia zouden willen overnemen, maar Bain Capital heeft tot nu toe alle avances afgewezen.

Tegelijkertijd is Kioxia ook bezig met de voorbereiding van een beursgang, waarvoor al geruime tijd geleden de eerste stappen zijn gezet. Tsunakawa zei vrijdag op de persconferentie dat hij liever heeft dat Kioxia naar de beurs gaat, dan dat de chipfabrikant in handen komt van een buitenlands concern. Maar de beslissing daarover ligt bij grootaandeelhouder Bain Capital, citeerde persbureau Bloomberg hem vrijdag. Bij een eventuele overname van Kioxia is ook toestemming vereist van de Japanse overheid, omdat de chipindustrie voor Japan een sector van strategisch belang is.

Bouwer van kerncentrales

Een van de dieptepunten in de recente geschiedenis van Toshiba was het faillissement in 2017 van dochter Westinghouse, bouwer van kerncentrales. Westinghouse kampte met zware verliezen door vertraagde projecten en kostenoverschrijdingen. Toshiba moest omgerekend zo'n €6 mrd afboeken op Westinghouse.