1. Chocoladebezorgd

'Vanaf november 2022 zijn we met 188 zonnepanelen zelfvoorzienend in onze energiebehoefte', zegt Jan-Jaap Plaizier van Chocoladebezorgd over zijn nieuwe pand in Hoogeveen. Het bedrijf is onlangs verhuisd vanwege een vertienvoudiging van de productiecapaciteit.

Plaizier zag de vraag naar zijn chocolade snel toenemen. Tijdens de coronapandemie was er veel interesse in chocoladecadeaus en de webshop speelde daarop in door fors te investeren in marketing, zowel online als via e-mail.

Het begon in 2015 met het idee van Plaizier om eigen chocolaatjes te maken en te verkopen in de bakkerij van zijn ouders. Die verkochten onverwacht goed en al snel kwam het idee op om een webshop te openen.

Net als andere bedrijven kampt Chocoladebezorgd nu met oplopende kosten, met druk op de winstmarges als gevolg. Dankzij het automatiseren van een groot deel van het productieproces kan Plaiziers bedrijf sneller en efficiënter produceren met minder personeel.

Daarnaast ontkomt ook Chocoladebezorgd er niet aan om de prijzen te verhogen en minder korting weg te geven bij grote bestellingen. Voor komend jaar groeit de omzet minder hard. 'Het zoekvolume is iets afgenomen', licht Plaizier toe.

Zo komt de top 100 tot stand

De top 100 wordt als volgt berekend: de 685 FD Gazellen van dit jaar worden gerangschikt op omzetgroei en krijgen afhankelijk van hun positie punten (de snelste groeier krijgt 685 punten, nummer twee 684 punten, et cetera). Op dezelfde manier krijgen de bedrijven ook punten voor hun relatieve werknemersgroei en hun winstmarge.

Het aantal punten bij de omzetgroei telt dit jaar twee keer zo zwaar mee als personeelsgroei en winstmarge. Het totale puntenaantal bepaalt de eindrangschikking. Bij een gelijk aantal punten is de omzetgroei van doorslaggevend belang.

Sinds 2018 wordt de groei van werknemers en de winstgevendheid meegewogen naast de omzetgroei. Hierdoor krijgt de prijs een gebalanceerdere basis.

Eerdere winnaars van de 'Gazellen top 100' waren duurzaamheidsbedrijf Winst uit je woning (2021), financieel specialist Finance Club (2020), vastgoedbelegger Credit Linked Beheer (2019), arbeidsbemiddelaar Werken in de Kempen (2018), diergeneesmiddelenhandelaar Kernfarm (2017) en aanbieder van beldiensten VoIPGrid (2016).

2. Wovar

Jesse Keizer zal één telefoontje, in juni dit jaar, niet snel vergeten. Zijn marketingmanager belde hem om te vertellen dat zijn bedrijfspand in brand stond. Een zware tegenvaller voor Wovar, de webwinkel in schroeven en ijzerwaren, die in amper vijf jaar vanuit niets groeide tot een miljoenenbedrijf.

Maar Keizer kwam er snel bovenop. Dankzij hulp van het Groningse ondernemersnetwerk en de inzet van de werknemers wist Wovar in rap tempo een tijdelijk magazijn te bouwen in een nabijgelegen pand en kon de webshop weer online.

Ondanks dat het bedrijf tijdelijk niet kon leveren, verwacht het bedrijf dit jaar toch meer om te zetten dan vorig jaar. Er is gewerkt aan uitbreiding van het assortiment, ook naar het buitenland, en het bedrijf is nu actiever met de groothandelstak.

Wovar denkt in de toekomst de verkoopprijs relatief laag te houden. 'Door de brand hebben wij gigantisch moeten inleveren op onze inkoopprijzen', zegt Keizer. 'Nu zetten we in op eigen import uit het Verre Oosten en kunnen daarmee goedkopere inkoopprijzen realiseren.'

3. YoungOnes

Ruim vier jaar na de start van het bedrijf heeft YoungOnes meer dan 400.000 geregistreerde gebruikers naar zijn platform getrokken. Freelancers, vaak jongeren, kunnen zich dagelijks via een app aanmelden voor klussen. Zij kunnen aangeven wanneer en tegen welk uurtarief ze willen werken.

Het bedrijf speelt in op de populariteit van freelancewerk onder jongeren, maar heeft ook baat gehad van de coronapandemie. Toen verkleinden veel sectoren hun personeelsbestand en werden meer afhankelijk van een flexibele schil. Inmiddels zijn ruim 4000 bedrijven aangesloten bij het platform van YoungOnes en hoeven daardoor geen uitzendbureau meer in te schakelen.

Indirect doen ze toch zaken met een uitzendbureau. YoungOnes is onder de vleugels van uitzendbureau YoungCapital tot stand gekomen.

De groei blijft doorzetten. Ook in de komende jaren denkt het bedrijf met dubbele cijfers te groeien dankzij de aanhoudende personeelskrapte. Om hogere kosten, zoals die van marketing en personeel, maakt YoungOnes zich niet heel erg druk. Ook al drukt dat volgens het bedrijf wel wat van de winstmarge.

4. Sprints & Sneakers

Aan ambitie geen gebrek bij Sprints & Sneakers. Het marketingbureau, dat deze zomer zijn vijfde verjaardag vierde, wil uitgroeien tot een bedrijf met duizend medewerkers. In 2020 werd al een bedrijf overgenomen en nu heeft het drie vestigingen: in Amsterdam, Groningen en Antwerpen.

Sprints & Sneakers noemt zich een growth hacker. Dit is een relatief nieuw deelsegment binnen marketing, dat zich bezighoudt met adviezen aan bedrijven om hun groei te versnellen via data-gedreven processen. Daarbij worden onder meer kanalen als Google en Facebook gebruikt.

Bij hun dienstverlening is er veel aandacht voor impact. Daarbij gaat het om een juiste balans tussen wat goed is voor het bedrijf en wat goed is voor de wereld. Dat laatste wordt gemeten aan de hand van de zeventien 'duurzame ontwikkelingsdoelstellingen' van de Verenigde Naties. Ze zeggen de enige growth hacking agency te zijn met een B-corp-status, een particulier keurmerk voor bedrijven die duurzaam en sociaal zijn.

De groei zet nog even door, zo verwacht Sprints & Sneakers. 'We zijn in staat om toptalent aan te trekken', zegt Bart Snijders. Mede door 'een sterke focus op levensgeluk van medewerkers en investeren in hun persoonlijke ontwikkeling'.

5. KlasseStudent

KlasseStudent speelt in op tekorten in het onderwijs door academische studenten in te zetten bij scholen. 'Om de werkdruk voor docenten te verlagen en om studenten enthousiast te maken voor het onderwijs', zeggen de directeuren Milou van Grunsven en Rick Geurten op de website van KlasseStudent. 'Hier halen wij onze voldoening uit.'

Om studenten voor te bereiden op voor de klas staan, heeft KlasseStuden een eigen opleiding. Daarbij wordt onder meer gewerkt aan de didactische vaardigheden en het beheersen van 'klassenmanagement'. Studenten, die vaak in deeltijd werken, staan niet uitsluitend voor de klas. Ze worden ook ingezet voor bijlessen en huiswerkbegeleiding van leerlingen.

Het bedrijf is in 2009 van start gegaan, maar maakt pas de laatste jaren een sterke groei door. Dit jaar werkt KlasseStudent met zo'n 1700 studenten en helpt het ongeveer 150 verschillende middelbare scholen in zestien steden.

Het bedrijf verwacht de komende tijd jaarlijks minimaal te verdubbelen in omvang. Dit mede door een verdere acquisitie van onderwijsinstellingen en samenwerking met de VO-raad, de vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs.

6. Unitura

De liefde voor de natuur zat er al vroeg in. En ook het idee om anderen te helpen bij verduurzaming. Tijdens zijn opleiding aan de TU Delft zette Sicco Jansen samen met zijn broer Henk een adviesbedrijf op voor een groene leefomgeving onder de naam Jansen & Jansen. Medio 2018 zag Unitura het licht, dat helpt bij 'natuurinclusief bouwen en renoveren'.

De broers Jansen zagen dat de renovatie en verduurzaming van het Nederlandse woningbestand een gevaar is voor de nest- en verblijfplaatsen van diverse vogel- en vleermuissoorten. Daarbij kregen ze hulp van Robert-Jan Beldman, die zich begin 2019 bij het bedrijf aansloot als compagnon.

Het bedrijf geeft adviezen, maar levert ook eigengemaakte gevelkasten voor vleermuizen, huismussen en gierzwaluwen. Unitura denkt de komende jaren verder te groeien met het ontwikkelen van nieuwe producten, naast het vergroten van de klantenkring en een groeiende markt.

De expert in natuurinclusief bouwen is gevestigd in Rijssen, de stad die ook grote bouwconcerns als VolkerWessels, Nijhuis Bouw en Ter Steege huisvest.

7. Matt Sleeps

Joep Verbunt bedacht een nieuw concept in een bestaande markt. Het gaat om een aanpasbaar matras, een innovatie in de branche. De producten worden niet — zoals gebruikelijk in deze sector — via een winkel verkocht, maar via een website. Tot slot kunnen de matrassen worden gekocht met een proefperiode. Dankzij klantenfeedback wordt het product verbeterd.

Dit concept sloeg aan en Matt Sleeps kreeg bovendien goede recensies van klanten en van de Consumentenbond. Via marketingacties, vooral via sociale media, werkte het aan zijn naamsbekendheid. En uiteraard hielp mee dat consumenten tijdens de coronapandemie vaker nieuwe matrassen gingen kopen.

Nu ontwikkelt Matt Sleeps nieuwe producten, die moeten gaan zorgen voor een verdere groei. Denk daarbij aan een collectie van beddengoed en een 'innovatieve deken'. Ook uitbreiding naar het buitenland werpt vruchten af. 'In Frankrijk groeien we hard', verklaart Verbunt.

8. Pears

Reinier Schumer en Frank de Vries waren geen onbekenden toen ze Pears oprichtten. Ze beschikten, mede dankzij hun vorige werkgever, al over een groot netwerk in de zorg en het onderwijs in Noord-Nederland. Dat is het deel van de markt waar arbeidsbemiddelaar Pears zich op richt.

Ondanks dat er in de twee sectoren veel personeelstekorten zijn, zegt Schumer goed in staat te zijn om nieuwe mensen te werven en op te leiden. Pears zet in op persoonlijke aandacht, voor zowel de professional als de opdrachtgever.

Ook voor het interne personeel wordt goed gezorgd. Zonder dat erom werd gevraagd, hebben Schumer en De Vries uit eigen initiatief een loonsverhoging gegeven aan alle medewerkers vanwege de hoge inflatie.

Op basis van de omzetontwikkeling in de tweede helft van dit jaar rekenen Schumer en De Vries op een verdere groei in 2023. Voor het jaar erna hebben ze nog geen idee. Ze weten dat er meer kansen liggen in andere sectoren, maar kiezen bewust voor focus op hun twee expertisegebieden.

9. GeT Cameras

Ieder project kan starten met de verkoop van slechts enkele camera's. Dat heeft Gaspar van Elmbt in gedachte bij elke order die bij zijn bedrijf binnenkomt. GeT Cameras richt zich op distributie van Chinese industriële camera's, lenzen en verlichtingen voor producten met beeldverwerking. Het bedrijf claimt 30% tot 50% goedkoper te zijn dan concurrenten.

Klanten verwerken de camera's in hun eigen product. En dan begint het vaak met de aanschaf van enkele onderdelen tijdens de fase van productontwikkeling, maar dat kan oplopen tot orders van honderden stuks als het eindproduct eenmaal op de markt is gebracht.

Van Elmbt verkoopt de producten intussen ook in het buitenland. In 2021 is een kantoor geopend in Duitsland en in 2022 in Amerika. Afgelopen jaar kwam meer dan 70% van de omzet uit het buitenland, drie jaar eerder was dat nog maar 10%.

De vooruitzichten zijn volgens Van Elmbt rooskleurig. De komende twee jaar verwacht hij dat de omzet van zijn bedrijf jaarlijks minimaal verdubbelt in omzet.

10. Maze-One

Met Maze-One startte Tim van der Bilt het eerste Nederlandse marketingbureau dat zich volledig richt op adverteren via Amazon. Het profiteert van de groeiende belangstelling voor die onlinemarktplaats, waarop steeds meer wordt geadverteerd. De belangstelling in Nederland nam een verdere vlucht dankzij de lancering van de website Amazon.nl in 2020.

Vanaf 2020 ging het bedrijf ook internationaal, eerst in het Verenigd Koninkrijk en later in landen als Duitsland, Denemarken en Spanje. Die internationale expansie heeft een belangrijke rol gespeeld bij de groei van het bureau.

Ook de dienstverlening is uitgebreid. Inmiddels levert Maze-One ook diensten aan voor andere websites, zoals het Nederlandse Bol.com en het Chinese JD.com.

Eind 2021 is Maze-One onderdeel geworden van het mediabureau Incubeta. Onder die vleugels verwacht het bedrijf — internationaal — verder te groeien. Voor dit jaar ligt er een groei van tientallen procenten in het verschiet. Voor volgend jaar durft Maze-One zich nog niet uit te spreken.

De criteria voor FD Gazellen 2022

Eind oktober 2022 verdienden 685 bedrijven het predicaat FD Gazelle. Dat zijn bedrijven die tenminste 20% in omzet groeiden van 2019 tot en met 2021. De ondergrens voor de omzet in het eerste meetjaar bedraagt €250.000 en 2021 moet winstgevend zijn afgesloten.

De top drie (in de categorieën klein, middelgroot en groot) in de vier regio's werden tijdens een bijeenkomst in Theater Amsterdam op 22 november 2022 extra in het zonnetje gezet. Zij ontvingen ook de Gouden, Zilveren en Bronzen Gazelle.

Tijdens dezelfde bijeenkomst zijn twee extra prijzen uitgereikt. Naast de winnaar van de top 100 (zie boven) is ook de winnaar van de juryprijs, de Oryx, bekendgemaakt. Dit jaar gaat die prestigieuze prijs naar Stoov, een maker van warmtekussens. Eerder ging de prijs naar meubelmaker Table du Sud (2021), leverancier van bevestigingssystemen voor zonnepanelen Esdec (2020), scriptiecontroleur Scribbr (2019), het duurzame energiebedrijf Slim Opgewekt (2018), sms-dienstverlener Messagebird (2017) en producent van 3D-printers Ultimaker (2016).

In de jury zitten dit jaar: Heleen Dura-van Oord (oprichter van DQ&A Media Group en partner bij twee investeringsmaatschappijen), Marcel Broersma (investeerder en oprichter van bedrijvendokter Peak Value) en Kees de Jong (serieondernemer en initiatiefnemer van nlgroeit).