Provinciepolitiek, is dat iets voor ondernemers? Ja, zeggen een interim-bestuurder, een kapper en hotelier, die woensdag allen meedoen met de Provinciale Statenverkiezingen. Drie portretten: over hun drijfveren, hun standpunten en de combinatie met het ondernemerschap.
Zelfstandig interim-bestuurder, lijsttrekker JA21 in Gelderland
Eerst een universitaire studie, dan een baan bij een overheidsorgaan en ten slotte een politieke functie. Zo omschrijft Elrie Bakker-Derks (61) de carrière van de doorsnee politicus. 'Iedereen is academisch geschoold', zegt de lijsttrekker van JA21 voor de Provinciale Staten van Gelderland. 'Maar niemand begrijpt meer wat er in de praktijk gebeurt.'
Vroeger stemde Bakker-Derks op het CDA of op de VVD. 'Maar een paar jaar terug voelde ik mij niet meer thuis bij die partijen. Ik was een ontheemde kiezer geworden. Zelf ben ik niet veranderd, dus zijn het CDA en de VVD bij mij weggedreven.' Bakker-Dekker zocht een nieuw politiek thuis en kwam uit bij JA21, de partij die volgens haar een realistisch alternatief biedt.
Dat is nodig, bijvoorbeeld bij een thema als klimaat. Daar moet volgens haar tegenwoordig alles voor wijken. 'Dat is de nieuwe religie.' Met als gevolg dat de bouw tot stilstand komt en er geen weg meer wordt aangelegd. 'Alles loopt vast, ondernemers worden compleet onbereikbaar. Op die manier kunnen we geen geld meer verdienen.'
Bakker-Derks wil ruim baan voor ondernemers, een beroepsgroep waartoe ze ook de boeren en zichzelf rekent. Ze heeft 35 jaar gewerkt, eerst in de horeca, daarna als zelfstandig interim-bestuurder. Verder was zij actief bij Achilles '29, een club uit Groesbeek die één seizoen betaald voetbal heeft gespeeld.
'Er staat inmiddels best wat op mijn spaarrekening, maar dat is mijn pensioenvoorziening.' Waarmee Bakker-Derks wil zeggen dat ze, net als veel andere ondernemers, niet tot de grootverdieners behoort. 'Het is onterecht dat vooral de linkse partijen steeds weer denken geld bij ons te kunnen weghalen.'
Bakker-Derks verwijt politici alleen aandacht te hebben voor 'irrelevante kwesties' als gender, zonneparken en windmolens. Dergelijke installaties vreten volgens haar ruimte en leveren onder de streep onvoldoende energie. 'Wij zien in Gelderland ruimte voor de bouw van een kerncentrale voor schone, betrouwbare en veilige energie.'
Bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten mikt Bakker-Derks op vijf van de 55 zetels. 'De provincie gaat over bedrijventerreinen, bereikbaarheid en ruimtelijke ordening', zegt ze. 'En al die onderwerpen zijn voor ondernemers van groot belang.'
Kapper, kandidaat GroenLinks in Noord-Holland
Soms gaat het gesprek over een wegopbreking, soms over het gebrek aan woningen of over een geluidsscherm. In de kapsalon van Paul de Graaf in Alkmaar worden alle lokale problemen besproken. 'Dankzij mijn zaak weet ik wat er speelt', zegt De Graaf (45). 'Dat inspireerde mij om politiek actief te worden.'
Zijn ouders stemmen op de Partij van de Arbeid, maar die partij gaat hem niet ver genoeg. 'Het is belangrijk om ferm in te zetten', zegt hij. 'Dan blijft er meer over als er compromissen worden gesloten.' Dus stemt De Graaf sinds 2001 op GroenLinks.
Vanaf 2018 is De Graaf ook actief voor die partij. Eerst als fractieassistent in de gemeenteraad van Alkmaar, bij de komende verkiezingen hoopt hij een zetel in de Provinciale Staten van Noord-Holland te veroveren. Dat wordt spannend. De Graaf staat op de tiende plaats en GroenLinks heeft momenteel negen zetels.
Natuur, milieu en vervoer zijn de belangrijkste thema's voor De Graaf. In zijn kapsalon beperkt hij het water- en energieverbruik en werkt hij alleen met natuurvriendelijke shampoo en haarverf. 'De leverancier komt de lege tubes ophalen', zegt hij. 'Die worden verwerkt tot nieuwe producten.'
De Graaf zet zich ook in voor openbaar vervoer. 'Daar had ik al als jongetje een fascinatie voor.' Hij groeide op bij een spoorwegovergang in Castricum en liep regelmatig naar buiten om treinen van dichtbij te bekijken. Hij noteerde hun nummers en werd blij wanneer dezelfde trein weer voorbijkwam.
'Later werd ik actief bij de Vereniging Reizigers Openbaar Vervoer of Rover', zegt De Graaf. 'De NS vroegen ons advies bij de verbetering van de dienstregeling. Dat vond ik erg leuk.' Zijn fascinatie kan De Graaf kwijt bij GroenLinks, een partij die zich volgens hem altijd inzet voor meer stations en meer spoorvervoer.
Dan zijn er minder auto's en parkeerplekken nodig en komt er meer ruimte voor groen. Ook in de straat waar De Graaf werkt en woont. 'Ik begon deze salon 25 jaar geleden. Toen groeiden er net zoveel bomen en struiken als nu.'
Openbaar vervoer is eerder een provinciaal dan een gemeentelijk thema, weet De Graaf. 'Binnenkort worden de contracten opnieuw aanbesteed', zegt hij. 'Ik denk daar als Statenlid een zinvolle bijdrage aan te kunnen leveren.'
Eigenaar hotel en restaurant, kandidaat CDA in Zeeland
Folderen zit er dit keer niet in. Patricia de Milliano (59), CDA-kandidaat voor de Provinciale Staten van Zeeland, heeft haar handen vol aan hotel en restaurant De Eenhoorn. Met haar man nam ze het familiebedrijf aan de markt van Oostburg zes jaar geleden over van haar schoonbroer. Dat bleek moeilijk te combineren met haar werk als Statenlid. Ze stopte, met pijn in het hart.
Nu staat ze toch weer op de kieslijst. ‘Politiek zit in mijn bloed’, zegt ze. Op haar zestiende werd ze lid van de jongerentak van het CDA. Voor die partij zat ze tien jaar in Provinciale Staten, waarvan zes jaar als fractievoorzitter. ‘Dat hoeft niet meer, maar ik wil er wel iets naast doen. Iets betekenen voor ondernemers.’
Die hebben het moeilijk gehad in de coronaperiode, weet ze uit eigen ervaring. Zelf heeft ze nog een rechtszaak lopen over €10.000 loonsteun, die het bedrijf moest terugbetalen nadat twee werknemers waren vertrokken. ‘Ik was heel boos’, zegt De Milliano. ‘Ik kon niet meer alle coronaregels uitleggen.’
De Milliano wil vaart zetten achter de bouw van woningen. ‘We hebben hier een grote woningopgave. We leven in een vergrijsd gebied. Als jongeren geen huis kunnen krijgen, gaan ze ergens anders wonen. Vervolgens hebben de scholen minder leerlingen. We bouwen echt niet voor de leegstand.’
Daarnaast wil ze zich inzetten voor het toerisme, de bedrijfstak waarin ze nu zelf ook werkt. ‘Na zeventien jaar praten lijkt een tolvrije Westerscheldetunnel er te komen. Maar er is ook de fiets- en voetveerdienst Vlissingen-Breskens. Die zit ’s zomers wel vol dankzij de toeristen, maar in het winter wordt er veel minder gebruik van gemaakt, dus die is financieel gezien moeilijk rendabel. We willen dat die blijft.’
Met een zesde plek op de kieslijst — CDA heeft nu zeven zetels — is voor De Milliano een zetel in de Staten mogelijk, maar niet zeker. ‘Onze lijsttrekker denkt dat er wel acht zetels in zitten, maar je hebt hier ook de BoerBurgerBeweging. Het kan zijn dat kiezers denken: we hebben het wel gehad met CDA en VVD, we kiezen daarvoor.’
De BBB is lang niet de enige nieuwkomer. Wat de CDA'er betreft mag de kiesdrempel wel omhoog. ‘We hebben in de Zeeuwse Provinciale Staten 39 zetels en ik geloof wel zestien partijen. Zo duren de vergaderingen ellenlang en wordt constructief overleg veel moeilijker.’
