Om van een rel te spreken gaat wat ver. Zelfs een relletje kun je het eigenlijk niet noemen, want noch de film, noch de reactie van de academici van de VU heeft bij mijn weten de publiciteit weten te halen. En dat is eigenlijk wel jammer, want beide verdienen meer aandacht.
De film in kwestie, of eigenlijk de documentaire, is Boom Bust Boom. Het is een gezamenlijk project van Monty Python-ster Terry Jones en Neerlands trots Theo Kocken, de ceo van de Cardano Groep en hoogleraar aan de VU. Het is een soort ‘Monty Python meets serieuze macro-economie’, waarbij een hele trits aan beroemdheden, poppen en grappige filmpjes uit de kast wordt gehaald om stap voor stap uit de doeken te doen waarom wij mensen eigenlijk van de ene crisis naar de andere lijken te hobbelen.
De korte samenvatting: niets menselijks is ons vreemd. Zet ons met zijn allen op een planeet, laat ons los en het duurt niet lang of we krijgen een patroon van boom en bust. De lijst van knappende zeepbellen gedurende de afgelopen vierhonderd jaar is lang en kleurrijk en verdient volgens de makers van de film meer aandacht.
Hierbij richten de filmmakers hun pijlen specifiek op het economisch onderwijs, waar men is blijven hangen in de veronderstelde (super)rationaliteit van mensen en het gebruik van evenwichtsmodellen die het bestaan van crises ontkennen. Aldus de filmmakers. De academici, een viertal directe collega’s van Kocken aan de VU, waren wat minder gecharmeerd van de boodschap dat het economisch onderwijs op de schop moest.
'Aangezien de film gebaseerd is op onjuiste aannames, geloven we dat de oproep van de filmmakers om het economieonderwijs grondig te hervormen, met de nodige scepsis moet worden bezien', aldus mijn vertaling van hun reactie.
De Grote Depressie ligt ten grondslag aan het bestaan van macro-economie als wetenschappelijke stroming en de zoektocht naar de oorzaak van crises is altijd een fundamenteel onderdeel van het vakgebied geweest. Onzin dat economen geen oog zouden hebben voor zeepbellen. Aldus de academici.
Nu kan ik me voorstellen dat de oproep van acteur John Cusack om hoogleraren aan economiefaculteiten met groente en rot fruit te bekogelen — hoe breng ik dit passend? — wat rauw op hun dak kwam vallen. Ook snap ik dat de opmerking van Terry Jones, dat studenten ‘geleerd wordt dat crises niet plaatsvinden’ in het verkeerde keelgat kan schieten: het is simpelweg niet waar. Aan de andere kant, dit is wel Monty Python: humor en zo.
Mijn idee: ga kijken die film. Informatief, helder, leerzaam en toegankelijk voor een breed publiek. Dat het vervolgens tot discussie leidt, kan ik slechts toejuichen: volgens mij was dat precies het doel van de makers.
Lukas Daalder is cio Robeco Investment Solutions. Reageer via lukasdaalder@fd.nl of via Twitter @ldaalder.
