Na de Duitse eenwording van 1871 werd Berlijn een industriële hotspot van Europa. Rond deze periode en de decennia erna werd de stad gekleurd door een reeks grote Duitse bedrijven: Siemens, Lufthansa, Allianz, AEG, Deutsche Bank. Maar na de Tweede Wereldoorlog en in de Koude Oorlog die daarop volgde verlieten bedrijven de opgedeelde en geografisch geïsoleerde stad.
In 1996 studeerde ik een half jaar in Berlijn en toen was de tweedeling nog overal aanwezig. De stad en veel bewoners waren straatarm. Douchen moest ik buiten de deur en de kachel diende met kolen uit de kelder gestookt te worden. Toch bruiste de stad. Het leven kostte niet veel.
‘Als je Duitsers wilt uitdagen moet je zeggen dat ze op het terrein van nieuwe technologie hopeloos achterlopen op de VS en Azië’
In 1999 verhuisde de regering naar Berlijn. De sfeer veranderde door een golf van deels nieuwe maar hard doorwerkende mensen. Anno 2017 zijn grote bedrijven echter nog altijd op één hand te tellen. De grootste werkgevers zijn behalve Siemens geen bedrijven uit de eredivisie van de beurs, maar Deutsche Bahn, vervoersbedrijf BVG en zorgverleners.
In Berlijn schieten start-ups en creatieve bedrijven wel als paddenstoelen uit de grond. De grote vraag natuurlijk is of daar een Facebook, Salesforce of Amazon bij zit. Als je Duitsers wilt uitdagen moet je zeggen dat ze op het terrein van nieuwe technologie hopeloos achterlopen op de VS en Azië. In Duitsland zijn nog geen internetreuzen opgestaan zoals in Silicon Valley en Azië. Dat zullen Duitsers braaf beamen. Maar fondsbeheerders zoals Christian von Engelbrechten van Fidelity International zeggen dat beleggers er beter aan doen de nieuwe Siemens te zoeken.
Hij zei me onlangs over de telefoon vanuit Frankfurt dat Duitsland wel degelijk ‘wereldwijde leiders’ heeft die nieuwe technologieën toepassen. ‘Adidas heeft de eerste fabriek voor het digitaal afdrukken van schoenen geopend, Wirecard is marktleider in het aanbieden van digitale betalingssystemen, Kion biedt geavanceerde magazijnsystemen. Zalando is meer een technologie- dan een modebedrijf en ontketent een revolutie in de manier waarop we allemaal kleding kopen. Cancom ontwikkelt cloudoplossingen en strategieën.’
Lees de vorige column van Gerben van der Marel
99 luftballons
Een naam die ook valt onder fondsbeheerders is First Sensor , dat vanuit de Duitse hoofdstad geavanceerde sensoren maakt en dinsdag nog met een stijging van 7,7% sloot op de beurs. Verschillende Duitse start-ups worden al volwassen. Zalando is inmiddels een van de grootste werkgevers van Berlijn. Delivery Hero heeft op het hippe Berlijnse hoofdkantoor duizend mensen werken en de omzet groeit keihard, net als bij beursdebutant Hello Fresh.
De graadmeter TecDAX is dit jaar al 36% gestegen, maar dat is deels te danken aan Wirecard. Dat bedrijf schreef 99% koerswinst bij en werd prompt kanshebber voor opname in de DAX. Helaas voor Berlijn komt Wirecard uit Aschheim, een traditioneel Beiers dorp met negenduizend inwoners.
Gerben van der Marel is correspondent voor het FD in Duitsland.
