Innovatie in kredietverstrekking zorgt voor risico's in de financiële sector en in toezicht. Alternatieve leenbedrijven zijn volgens De Nederlandsche Bank een gevaarlijke belegging voor financiële instellingen.

ING heeft een belang in het Spaanse Kabbage, Aegon investeert in het Duitse Auxmoney en ABN Amro heeft zijn eigen alternatieve leenbedrijf, New10. Onlinekredietverlening is nog een kleine markt, maar de banken zien de mogelijkheden van computergestuurd lenen.

In Europa gaat het om slechts 0,1% van het totale uitstaande krediet. Sinds 2013 is ruim € 5 mrd verstrekt door onlineleenplatforms. In het vrijdag gepubliceerde DNBulletin spreekt de toezichthouder de verwachting uit dat deze markt de komende jaren zal blijven groeien.

Kredietrisico

Hoewel banken online lenen momenteel nog hoofdzakelijk aanvliegen via investeringen in nieuwe spelers op die markt, ziet de toezichthouder risico's voor de toekomst.

DNB verwacht dat banken op termijn leningen zullen financieren die verstrekt zijn via onlineplatforms, bijvoorbeeld via securitisatie waarbij het risico van de ene naar de andere partij verplaatst wordt.

'Banken dragen het volledige kredietrisico', schrijft DNB. 'Onlineplatforms hebben vaak geen ervaring met herstructurering en afwikkeling van slechte kredieten. Ook verstrekken onlineplatforms doorgaans geen informatie over hun kredietrisicomodellen.' Volgens de toezichthouder zorgt het ervoor dat banken moeilijk een adequate kredietrisicobeoordeling kunnen maken. Dat staat op gespannen voet met de Bazelse vereisten.

Lees ook

Internationale investeerders richten pijlen op Nederlands mkb

DNB vreest dat de kredietrisicomodellen van onlineleenbedrijven wel eens minder robuust kunnen blijken tijdens een recessie. 'Zelflerende algoritmes hebben nog geen volledige kredietcyclus doorgemaakt, waardoor het onzeker is of hun voorspelkracht adequaat is.' Het risico op wanbetaling is hoog, denkt DNB.

Onlinekredietverlening

Onlineleenbedrijven richten zich met name op werkkapitaalfinanciering voor het midden- en kleinbedrijf. Vaak is er bij dit type ondernemer te weinig informatie beschikbaar om aanspraak te maken op traditionele kredietverlening. Door gebruik te maken van zelflerende algoritmes en databronnen zoals betaaldata stellen onlinekredietverleners deze inschatting wel te kunnen maken. Hoe meer data de leenbedrijven verzamelen in de landen waar ze actief zijn, hoe verder de geldkraan open kan. De rentepercentages van onlineleners zijn doorgaans een stuk hoger dan bij de bank.

Institutioneel geld

Jeroen Broekema, van Funding Circle, reageert verbaasd. 'DNB heeft ons niet gebeld.' Het Britse leenplatform, dat ook in Nederland actief is, zet op zijn thuismarkt maandelijks meer dan $200 mln in de markt en is daarmee een van de grootste van Europa. 'We hebben institutionele beleggers in alle soorten en maten aan boord, ook banken. Dat soort partijen doet zware due diligence over alle aspecten van onze werkwijze voordat ze investeren.'

Volgens Broekema zijn niet de algoritmes doorslaggevend, maar hoe de risicobeoordeling op individueel niveau geregeld is. 'Iedere lening wordt door vier ogen bekeken voordat we geld verstrekken.' Dat het leenbedrijf onvoldoende ervaring zou hebben met het herstructureren van slechte leningen verwijst Broekema naar het rijk der fabelen. 'We hebben een heel team dat met niets anders bezig is dan het terughalen van investeringen.'

Lees ook

Interview Funding Circle: ‘Als banken klantendata moeten delen, verdwijnt hun laatste concurrentievoordeel’

Lees ook

ABN Amro gaat strijd aan met fintechs

Zorgplicht

Tijdens de presentatie van de kwartaalcijfers van ING eind oktober, reageerde topman Ralph Hamers op een vraag over de mogelijke spanning tussen de zorgplicht van banken aan de ene kant en het snel, geautomatiseerd verstrekken van leningen aan de andere kant.

'De bank voldoet uiteraard aan de zorgplicht. Het is niet zo dat we alles maar accepteren. We gebruiken voor deze nieuwe manieren van bankieren andere data van klanten dan doorgaans. We nemen beslissingen op basis van drie jaar historische gegevens. De analyse moet prudent zijn en we moeten niet hebben dat mensen leningen krijgen die ze niet kunnen betalen. Dat zit allemaal in het algoritme ingebouwd, dat is heel strikt', aldus Hamers. ING heeft zoveel vertrouwen in de technologie dat leningen die via hun deelneming Kabbage verstrekt worden op de bankbalans staan. ABN Amro doet dat ook met zijn nieuwe start-up New10.

'We maken gebruik van de decennialange ervaring van ABN Amro en hebben dat online toepasbaar gemaakt', vertelt Mark Schröder, commercieel verantwoordelijk voor New10, in een toelichting. 'Het gaat om een goede risico-inschatting, zowel bij online- als offlinekredietverlening; als dat klopt neem je die leningen graag op de balans.'