FNV-voorman Ton Heerts spreekt voor zijn beurt, door te bepleiten dat zelfstandigenaftrek wordt afgeschaft. Dat zegt voorzitter Henk Wesselo van FNV Zelfstandigen. Wesselo, die tevens lid is van de Sociaal Economische Raad (SER), wijst erop dat de vakbond in eerdere instanties juist voor behoud van fiscale aftrek heeft gepleit. Het merendeel van de FNV-achterban zou daar voorstander van zijn.

Wesselo reageert op een interview met FNV-voorzitter Ton Heerts in het FD van vandaag. Heerts zegt daarin dat zzp-tarieven zo laag zijn geworden dat werknemers met reguliere arbeidscontracten worden weggeconcurreerd. De fiscale voordelen van de zelfstandigen lekken onbedoeld weg naar de opdrachtgevers, en moeten daarom worden afgeschaft, vindt hij.

Hopeloos verdeeld

'Een lelijke uitglijder', reageert Wesselo, wiens organisatie onderdeel is van de FNV. Uit onderzoek blijkt namelijk dat 62% van de FNV-achterban voorstander is van het behoud van de zelfstandigenaftrek, en er begrip voor heeft dat zelfstandigen procentueel minder afdragen. Ook heeft de FNV in een zeer recente belastingnota nog gezegd dat het wegbezuinigen van de fiscale aftrek geen oplossing is voor de problemen met schijnzelfstandigen.

Volgens Wesselo zijn zowel werkgevers- als werknemersorganisaties hopeloos verdeeld over de vraag of en hoe er meer zaken voor zzp'ers geregeld moeten worden, mede vanwege de grote diversiteit van de groep en de complexiteit van de problemen. Nederland telt circa 800.000 zzp'ers.

'Dit is ongehoord'

'Vroeger was het gewoon links tegen rechts, of werknemers tegen werkgevers. Nu zie je dat alle partijen juist ook intern verdeeld zijn over de oplossingsrichtingen, ook bij de Kamerfracties. De verdeeldheid loopt nu dwars door alle traditionele verhoudingen heen. De interne discussie speelt ook volop binnen de FNV – daarmee is deze scherpe opstelling niet representatief.'

Ook de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) is niet blij met de opstelling van Heerts in het FD. Bij de journalistenbond, die is aangesloten bij de FNV, zijn dinsdag tal van klachten binnen gekomen van zelfstandige journalisten en fotografen. ‘De NVJ distantieert zich krachtig van de uitlatingen van Heerts. En dat laten we hem weten ook’, aldus secretaris Rosa Gracia Lopez.

Verharding in de polder

Heerts dient de werkgevers aan te pakken, niet de zelfstandigen, herhaalt ook Maarten Post van Stichting ZZP Nederland. 'Het is ongehoord, dat hij zich meent te moeten bemoeien met fiscale voorzieningen voor zelfstandigen. Men wil vooral over ons praten, maar nooit met ons.'

De felle opstelling van Heerts, die in het interview ook uithaalde naar werkgeversorganisatie AWVN en de VVD, laat zien dat er een verharding gaande is in de polderverhoudingen, zegt voorzitter Maurice Limmen van de CNV, de tweede vakbond van Nederland. 'Het is guurder geworden in de polder. Dat zie je niet alleen aan de cao-onderhandelingen, maar ook aan het actievoeren in de overheidssector. Maar er is ook nogal wat aan de hand met de arbeidsmarkt en de ongeremde flexibilisering.'

Olie op het vuur

Het helpt daarbij niet dat de politiek 'olie op het vuur gooit', vindt CNV-voozitter Limmen, verwijzend naar uitspraken die VVD-fractieleider Halbe Zijlstra onlangs deed op een partijcongres. Hij zei daar dat de vakbond mensen wil 'terugduwen in een dwangbuis van cao's en verplichte sociale regelingen'. Limmen: 'Dat soort uitspraken heeft wel degelijk effect (...) Het begint bij de erkenning dat er een probleem is. De VVD ontkent dat er überhaupt een probleem is met de flexibilisering en prijsconcurrentie van zelfstandigen. Dan zijn de zorgen ook niet gek, want we hebben de politiek ook nodig.'

Limmen is er echter niet op tegen om na te denken over een herziening van het sociale stelsel, waarbij er meer ruimte komt voor regelingen waar ook zelfstandigen gebruik van maken. Heerts van de FNV sprak de vrees uit dat zoiets de opmaat is naar het volledig uitkleden van de verzorgingsstaat.

Uitholling sociaal stelsel

'Wij begrijpen de zorgen van FNV over een ministelsel en uitholling van het sociale zekerhedenstelsel. Die zorgen deel ik', zegt Limmen. 'Maar de vraag is wel: hoe gaan we er vervolgens mee om? Ik denk toch dat het goed is om zzp'ers toegang te geven tot een aantal verzekeringen. Het moet er inderdaad niet toe leiden dat de rest van het stelsel naar beneden wordt geharmoniseerd. Maar dat betekent niet dat je niet moet proberen zzp’ers te beschermen.'