Bij DNB heeft men de indruk dat er met de arbeidsmarkt in Nederland wat aan de hand is. Er zijn groeiende aanwijzingen dat die het niet 'doet' zoals in een opgaande fase van de conjunctuur verwacht zou mogen worden.

Directeur Job Swank van DNB zegt: 'Het is normaal dat de arbeidsmarkt wat achteraan hobbelt in een opgaande conjunctuur. De groei van de economie verloopt in die fase sneller dan die van het aantal banen, waardoor de arbeidsproductiviteit toeneemt. Maar we hebben de indruk dat de werkloosheid in deze herstelfase lang aan de hoge kant blijft. We hebben het gevoel dat er misschien iets is veranderd aan de gebruikelijke economische verbanden.'

Nieuwe trend

Swank zegt de indruk te hebben dat er momenteel door de bedrijven relatief veel in nieuwe ict wordt geïnvesteerd. Hij suggereert dat daardoor de vervanging van arbeid door machines in een wat hoger tempo dan anders plaatsvindt. 'Het lijkt er dus op dat er structureel wat aan de hand is', aldus Swank, 'Ik heb de indruk dat er door nieuwe technologische vooruitgang minder werknemers nodig zijn. In de cijfers is een nieuwe trend te zien.'

Dat kan er volgens Swank mee te maken hebben dat ondanks de groei de werkgelegenheid niet zo snel toeneemt. Dit jaar groeit het aantal nieuwe banen, de werkgelegenheid, met 0,8% en voor de komende twee jaar heeft DNB plusjes in de boeken gezet van respectievelijk 0,5% en 0,6%.

Werkloosheid

Doordat het aanbod van arbeid ook iets toeneemt, is er nauwelijks sprake van een daling van de werkloosheid. Die blijft volgend jaar onveranderd op 6,9% van de beroepsbevolking om in 2017 iets te slinken, naar 6,7%.

De trend van een toenemende verdringing van arbeid door de nieuwste ict-toepassingen die DNB nog enigszins met slagen om de arm ontwaart, kan van grote betekenis zijn voor de economische ontwikkelingen in de komende jaren.

Een groep economen en onderzoekers verwacht binnen afzienbare tijd een sterke toename van nieuwe ict-toepassingen, gedreven door de veel krachtiger geworden procesoren. Het leidt ook tot de vrees dat er veel werk zal worden overgenomen door robots, of robotarmen.

Swank zegt dat de robotarm ook in de door DNB gesignaleerde categorie van snelle techologische vernieuwing valt. 'Dat kan ook een element zijn dat meespeelt. Al deze zaken kunnen tot verstoringen in de economie en in de arbeidsmarkt leiden, maar het verleden leert dat dit dan toch een tijdelijk fenomeen zal zijn. De economie vindt altijd een antwoord op dit soort uitdagingen, al zal dat wel enige tijd kosten.'