IMF: integreer vluchtelingen zo snel mogelijk in arbeidsmarkt

De instroom van vluchtelingen uit landen als Syrië, Afghanistan en Irak draagt onmiddellijk bij aan de economische groei in Europa, zij het in beperkte mate. Voor de langere termijn hangt het effect af van de wijze waarop de vluchtelingen geïntegreerd worden in de arbeidsmarkt.

Dat stelt het Internationaal Monetair Fonds in het rapport 'The Refugee Surge in Europe', dat woensdag gepresenteerd is tijdens het World Economic Forum in Davos. 'Met een gerichte beleidsaanpak kan het potentieel van de vluchtelingen ten goede komen aan iedereen', vatte directeur Christine Lagarde vanuit Zwitserland de studie samen. Hoe sneller asielzoekers tot de arbeidsmarkt worden toegelaten, des te eerder ze de overheidsfinanciën helpen door inkomstenbelastingen en socialezekerheidscontributies af te dragen.

Opvang, huisvesting, zorg en scholing van de ruim één miljoen vluchtelingen die vorig jaar naar Europa zijn gekomen, geeft de 28 landen van de Europese Unie dit jaar een gemiddelde groei-impuls van 0,09% van het bbp en nog eens 0,13% in 2017. Het effect op de economieën van de belangrijkste ontvangstlanden is echter flink groter. Tegen 2017 zal de grootste impuls volgens het IMF te zien zijn in Oostenrijk, met een additionele groei van 0,5%. Daarna volgen Zweden (0,4%) en Duitsland (0,3%).

Voor de wat langere termijn kunnen de economieën tot wel 1,1% meer groei genereren, mits de integratie van de vluchtelingen in de arbeidsmarkt goed verloopt, aldus het IMF.

Restricties beperken

Allereerst is het volgens de multilaterale instelling uit Washington zaak de arbeidsrestricties die er vaak voor asielzoekers zijn zo veel mogelijk beperkt worden. Vervolgens zal er een gericht arbeidsmarktbeleid gevoerd moeten worden. Te denken valt dan aan een tijdelijke verlaging van het minimumloon, aan subsidies voor werkgevers die vluchtelingen aannemen en aan ruimte bieden voor het opzetten van een eigen bedrijf.

Deze maatregelen kunnen volgens het IMF ingebed worden in hervormingen die veel Europese landen toch al dringend zouden moeten doorvoeren, zoals het liberaliseren van product- en dienstenmarkten en flexibilisering van de arbeidsmarkt. Daarbij maakt het IMF een punt van het verlagen van de belastingen en premieafdrachten voor laaggekwalificeerd werk. Dit zorgt ervoor dat mensen niet 'inactief' aan de kant blijven staan.

Scholing

Goede scholing en toegang tot financiële diensten zijn eveneens zeer belangrijk om het risico van sociale buitensluiting voor nieuwkomers te beperken en om hun toekomstige bijdrage aan de schatkist te maximaliseren.

Voor autochtonen heeft het IMF een geruststellende boodschap. Eerdere episodes van omvangrijke immigratie wijzen uit dat er doorgaans weinig sprake is dat vluchtelingen het werk afpakken. Ook voor substantiële en permanente druk op de lonen hoeft niemand bang te zijn. Het is eerder zo dat werknemers, vooral aan de onderkant van de arbeidsmarkt, zich specialiseren in complexere taken. Er ontstaat dan opwaartse mobiliteit, waarbij de inkomens stijgen.

Huizenmarkt

Migranten zorgen daarentegen wel degelijk voor concurrentie op de huizenmarkt. Om die reden adviseert het fonds dat overheden de woningbouw stimuleren, bijvoorbeeld door het traject voor het verkrijgen van een bouwvergunning te versnellen.

Het fonds benadrukt in de studie dat de vluchtelingencrisis allereerst een humanitaire catastrofe is voor Syrië en andere conflictgebieden. Voor Europa betekent de vluchtelingenstroom dat de landen voor geweldige politieke en sociale uitdagingen worden gesteld. Met een rapport dat puur de economische implicaties behandelt, wil het IMF niet meer dan het begrip voor de consequenties vergroten, waarmee het input denkt te bieden voor het politieke debat.