Vluchtelingen moeten snel aan het werk, anders dreigt er een nieuwe onderklasse te ontstaan. Er moet spoedig beleid worden opgetuigd. Dat stellen experts bij DNB, het CPB, het Sociaal en Cultureel Planbureau en het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in de nieuwe editie van economenvakblad ESB, een uitgave van de FD Mediagroep.

'De integratie van statushouders die in de afgelopen decennia in Nederland zijn komen wonen, is geen succesverhaal', schrijven Mérove Gijsberts en Jaco Dagevos van het Sociaal en Cultureel Planbureau. De afstand tot de arbeidsmarkt is groot. 'Zonder extra beleidsinspanningen dreigt hetzelfde voor de nieuwe groepen statushouders.'

Hogere bbp-groei

De experts bij de verschillende instanties brachten de kosten en baten van de vluchtelingenstroom in kaart. 'De staat en de politiek spelen hierbij een belangrijke rol, en de geschiedenis leert dat zij — bewust of onbewust — lang niet altijd de meest kostenbewuste afweging maken', stelt Leo Lucassen, onderzoeksdirecteur van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. 'Angst voor een "aanzuigende werking" en negatieve gevoelens bij een deel van de bevolking leidt vaak tot een suboptimale oplossing, waardoor de kosten hoger oplopen dan nodig zou zijn.'

Vast staat dat de instroom van asielzoekers voor de overheid kosten met zich meebrengt: huisvesting, medische verzorging en juridische bijstand. Toch zijn vluchtelingen op korte termijn een economische impuls, zo berekende de Nederlandsche Bank (DNB).

In 2017 leidt de vluchtelingenstroom per saldo tot een 0,14 procentpunt hogere bbp-groei. Dat is grotendeels te danken aan extra woningbouw. De werkloosheid neemt in 2016 en 2017 iets meer af doordat er meer vraag is naar mensen in de bouw. En DNB rekent erop dat extra overheidsbestedingen vanaf 2016 worden gefinancierd door het laten oplopen van het begrotingstekort.

Geen positief verhaal

'Op langere termijn wordt de impact van asielmigratie op de overheidsfinanciën vooral bepaald door het saldo van belastingen die asielmigranten betalen, plus hun gebruik van collectieve voorzieningen zoals uitkeringen', stelt DNB-econoom Maikel Volkerink. Dat maakt dat de arbeidsparticipatie van vluchtelingen van groot belang is. Vluchtelingen die werken, betalen immers belasting en maken geen (of minder) aanspraak op uitkeringen.

Maar arbeidseconoom Jan van Ours van de Tilburg University is somber. 'Totdat de taalvaardigheid van vluchtelingen verbetert, mogen de macro-economische gevolgen van de grote asielstroom dan wel beperkt zijn, de druk op de onderkant van de arbeidsmarkt is dat niet. Er is dan ook weinig aanleiding voor een positief verhaal.'