De eerste generatie bouwt op, de tweede beheert en de derde studeert kunstgeschiedenis. Deze wetmatigheid staat bekend als het 'Buddenbrooks-syndroom', genoemd naar een roman van Thomas Mann over de opkomst en ondergang van een Duits koopmansgeslacht. Het is een bekende kwaal van familiebedrijven, die er daarom vaak voor kiezen de onderneming na verloop van tijd open te stellen voor directeuren van buitenaf.

Zo niet C&A. Ruim anderhalve eeuw na oprichting is de modeketen nog altijd volledig in handen van de familie. Sterker nog: de aandelen van het bedrijf (waarvan verdere jaarcijfers niet bekend worden gemaakt) zijn in handen van slechts 68 van de meer dan 1000 leden tellende textieldynastie. Eén van hen is vrouw.

Kroost

De situatie is het gevolg van strenge regels die de verhouding tussen C&A en de familie bepalen en die in anderhalve eeuw slechts minimaal aan de tijd zijn aangepast. Zo kunnen verwanten uitsluitend aandeelhouder en directeur worden als zij in een directe en ononderbroken lijn staan tot de oprichters. Anders gezegd: als iemand afziet van een carrière binnen de onderneming is die weg ook voor zijn kroost afgesloten. Vrouwelijke Brenninkmeijers konden tot midden jaren 90, toen C&A in crisis raakte, überhaupt geen eigenaar worden.

Waren de Brenninkmeijers zich dan niet bewust van de manco's van een familieonderneming? Juist wel, suggereert historicus Störer. Hij ziet in het strakke regime eerder een methode om het Buddenbrooks-syndroom buiten te houden. De regels gaan dan ook veel verder dan opvolging. Ze eisen een langjarig opleidingstraject binnen het bedrijf en voorzien erin dat de aandeelhouders verregaande invloed uitoefenen op de levens van 'de jongelui', de trainees.

Scheiden mag niet

Zo moeten alle privébeslissingen die invloed kunnen hebben op de onderneming worden voorgelegd aan de familie. Störer schrijft over een telg die vlieglessen wil nemen. Afgewezen, te gevaarlijk. Verder: scheiden mag niet, katholicisme is verplicht en het vermogen wordt beheerd door Anthos, de 'family office'. Met hun 55e gaan eigenaren verplicht met pensioen. Zomers worden doorgebracht in het Duitse Mettingen, waar de familie vandaan komt.

Störer: ‘Dat wat de Brenninkmeijers als ondernemersfamilie van bedrijfsleven en samenleving verlangden: ruimte om hun zakelijke doelen zonder invloed van derden te bereiken, ontzegden ze voor het welvaren van hun onderneming wel hun eigen zonen en dochters.’