Toen in 1936 werd begonnen met de bouw van de goudkluis op de Amerikaanse legerbasis Fort Knox, schreef een lokale krant: 'een cynicus wil weten wat voor nut het heeft om goud op te graven uit de grond, alleen maar zodat Uncle Sam het opnieuw kan begraven in Kentucky'.

Belegger Warren Buffett zou later een soortgelijke uitspraak doen: 'We graven goud op in Afrika, smelten het, graven weer een gat, doen het goud er in en betalen mensen om het te bewaken'.

Dat klinkt niet bepaald zinvol. Maar bij De Nederlandsche Bank vindt men het een uitstekend idee. Donderdag maakte de bank bekend dat er een nieuw gat in de grond moet komen om een deel van de Nederlandse goudvoorraad in op te bergen. Op Camp New Amsterdam, op de voormalige militaire vliegbasis Soesterberg, waar vroeger een eenheid Amerikaanse gevechtsstraaljagers was gestationeerd, wil DNB een speciaal Cash Centre bouwen. Daar komt het bankbiljettenbedrijf van de bank en de nieuwe goudkluis. De Koninklijke Marachaussee zit ook op dit terrein, dus met de bewaking zit het wel goed. Camp New Amsterdam wordt zowaar een echt Nederlands Fort Knox.

DNB bezit ruim 612 ton goud, waarvan 31% (190 ton) nu in de kluis onder het bankgebouw aan het Frederiksplein in Amsterdam ligt. De rest is opgeslagen in New York, Ottawa en Londen. Die 190 ton gaan straks van het Amsterdamse gat in de grond, naar het nieuwe gat bij Soesterberg.

Ik weet een betere bestemming: Marktplaats of Ebay. Verkoop het goud aan de hoogste bieder. Verpats het aan wie het maar wil hebben. Want goud in een gat in de grond heeft in de moderne economie totaal geen functie. De goudstaven van DNB zijn een absurd anachronisme. Eigenaren van windmolenparken hebben ook geen geheime voorraad steenkool in opslag. Bij Google liggen geen kluizen vol met papieren encyclopedieën, voor je-weet-maar-nooit. En academische ziekenhuizen hebben geen kasten met ‘kopsneppers’ en ‘aderlaatvlijmen’ om patiënten snel van overtollig bloed af te helpen. De tijd van aderlaten, papieren naslagwerken en kolenkachels is definitief voorbij.

Maar bij onze centrale bank houden ze voor €23 mrd aan volstrekt achterhaald metaal op de plank. De goudvoorraad van DNB werd grotendeels opgebouwd tussen 1945 en 1971, toen nationale valuta via de dollar aan de goudprijs waren gekoppeld. Import van goud was toen het logische gevolg van het Nederlandse handelsoverschot. Maar sinds dit op goud gebaseerde monetaire systeem uit elkaar spatte, heeft goud geen enkele monetaire functie meer. Rond de eeuwwisseling besloot DNB dan ook een flink deel van de goudvoorraad te verkopen, maar later stopte men daar weer mee. Inmiddels is, door de stijging van de goudprijs, de waarde van de goudvoorraad al weer veel hoger dan vóór de verkopen.

Ook gemeten in tonnen heeft Nederland nog altijd opmerkelijk veel goud. Slechts acht landen bezitten meer. Voor iedere Nederlander ligt er 36 gram goud in de kluis. Dat is meer dan in bijvoorbeeld de VS, Japan, Zweden, België en het VK. De Zwitsers hebben voor maar liefst 123 gram goud per inwoner. Maar aan veel van dat goud zit een vies nazi-luchtje, dus dat lijkt me niets om jaloers op te zijn.

Waarom wil DNB het goud behouden als het geen monetaire functie meer heeft? Men verklaart dat in het jaarverslag telkens met de standaardzin: 'De goudvoorraad vormt een vertrouwensanker en wordt tevens vanuit diversificatieoverwegingen aangehouden.' Dat zijn twee slechte redenen. Dat de goudvoorraad vertrouwen geeft, komt alleen maar omdat DNB verzuimt uit te leggen aan de burger dat goud geen enkele rol meer speelt.

Goud aanhouden om de beleggingen te diversifiëren is ook geen best argument. Vraag het maar aan Stichting Pensioenfonds Vereenigde Glasfabrieken. Die moest de goudbelegging juist verkopen, omdat het te riskant was, van — jawel — De Nederlandsche Bank.