Het is donderdagochtend, kwart voor negen, en er staat een lange rij wachtenden bij de ingang van de Royal Court of Justice, hartje Londen. Demonstranten lopen op en neer. 'Article 50 is a suicide note', staat op het bord van een man op leeftijd. 'Lawyers, hands off our democracy!', vermeldt een spandoek dat door een drietal, in toga en met rechtbankpruik op, wordt opgehouden.

Het tafereel vindt plaats drie kwartier voor aanvang van een langverwachte rechtszaak van enkele anonieme bedrijven, een vermogensbeheerder, een kapper en nog een groep Britten die zich The People's Challenge Group noemt. Die laatste hebben via een crowdfundingsite geld ingezameld voor de dekking van hun juridische kosten.

De eisers willen de Britse regering afhouden van het inroepen van het fameuze artikel 50 waarmee de Britten hun vertrek uit de Europese Unie in gang zetten. Volgens hen ligt de bevoegdheid hiervoor helemaal niet bij de regering, maar bij het parlement. Het referendum van 23 juni, waarin 52% van de Britse stembusgangers voor een brexit opteerde, was volgens hen slechts raadgevend.

Democratische wil van het volk

De eisers, die te maken hebben gehad met agressie van brexiteers, benadrukken dat ze de democratische wil van het Britse volk respecteren, maar dat ze willen dat de regering de juiste, constitutionele weg bewandelt. Dat neemt niet weg dat de actie bij sommigen in het ‘remain’-kamp de hoop voedt dat brexit er nooit komt. 'Die hoop houd ik', zegt Sandra Bignell, een docent Engelse van middelbare leeftijd, die de zaak wil bijwonen.

Bignell is nog steeds 'woedend' over de uitslag van het referendum, die volgens haar is beïnvloed door leugenachtige beloftes van het brexit-kamp. 'Sowieso vind ik het ongelooflijk dat zoiets complex als lidmaatschap van de EU in een referendum aan ons is voorgelegd. Het leidt alleen maar tot verdeeldheid.'

'Ik ben geen slechte verliezer'

Even later, in een afgeladen rechtszaaltje, begint advocaat Lord Pannick namens de eisers aan zijn betoog. Gina Miller, de Britse vermogensbeheerder die in tegenstelling tot andere eisers uit het bedrijfsleven de moed had uit de anonimiteit te treden, is ook aanwezig. Vroeg op de ochtend had ze in op BBC Today laten weten dat het om 'een fundamentele, constitutionele zaak' gaat. Ze is ervan overtuigd dat ze 'een sterke zaak' heeft en verwierp de suggestie dat ze 'een slechte verliezer' is.

De mondelinge behandeling van de zaak zal waarschijnlijk tot en met 18 oktober duren. Namens de regering zal onder meer naar voren worden gebracht dat het parlement met zes tegen een heeft ingestemd met het referendum en daarmee zijn rechten over het onderwerp heeft verspeeld. Volgens de regering is er sprake van een zogeheten 'royal prerogative', een honderden jaren oude Britse bepaling die voorschrijft dat de uitvoering van buitenlands beleid deels is overgedragen aan ministers.

Beroep is ook nog mogelijk

Als de rechter zijn oordeel heeft geveld, waarschijnlijk binnen enkele weken na 18 oktober, kunnen partijen nog beroep aantekenen. Dat finale beroep zal vóór de jaarwisseling behandeld worden om te voorkomen dat de onzekerheid over artikel 50, dat premier Theresa May uiterlijk in maart 2017 in werking wil zetten, te lang voortduurt.

Volgens een deel van de demonstranten buiten het gerechtsgebouw moet May überhaupt niet zolang wachten. 'Invoke article 50 NOW!', staat er op de flyer die ze daar uitdelen. En: 'We kunnen het niet toestaan dat advocaten en miljonairs een brexit gaan ondermijnen.'