Na vijf maanden van dalingen is het ondernemersvertrouwen in Duitsland in mei gestabiliseerd, zo blijkt uit de maandelijkse enquête van het Duitse Ifo-instituut. Mogelijk is het een eerste signaal dat de economische vertraging in de eurozone in de eerste maanden van het jaar een tijdelijk fenomeen is.
In een eerste reactie spreekt econoom Carsten Brzeski van ING van 'een enorme zucht van verlichting'. Na enkele maanden van teleurstellende cijfers - niet alleen over de Duitse economie maar over heel de eurozone - is een onveranderd Ifo-index goed nieuws.
De index voor het ondernemersklimaat kwam in mei net als in april uit op 102,2. Dat is weliswaar een stuk minder positief dan de 105,2 die in november werd gemeten, maar nog altijd duidelijk boven de grenswaarde van 100 die op expansie duidt. Door persbureau Bloomberg bevraagde analisten hadden op een daling tot 102,0 gerekend. Volgens David Mackie van JP Morgan correspondeert een indexniveau van 102,2 met een groei van zeker 2% op jaarbasis. President Clemens Fuest van de Ifo uit München is voorzichtiger met een inschatting van ongeveer 1,6%.
'De Duitse economie draait goed in een moeilijke internationale situatie', schrijft Fuest in een persbericht. Eerder deze week herhaalde de Bundesbank nog dat ze ervan uit gaat dat het 'momentum' in het tweede kwartaal aansterkt. Zo zullen in ieder geval de investeringen weer toenemen na een kwartaal dat vooral zo mager was vanwege slecht weer en een hardnekkige griepgolf.
Verwachtingen negatief
De deelindex die de verwachtingen voor het komende half jaar weergeeft, daalde conform de verwachtingen met 0,2 punten tot 98,5. Deze verdere daling weerspiegelt volgens Brzeski de zorgen over de handelsspanningen tussen Europa en de Verenigde Staten. Het nieuws van donderdag dat president Donald Trump van plan is importtarieven in te stellen op de buitenlandse auto's en trucks zal vooral Duitsland zorgen baren. Uit berekeningen van het Ifo-instituut kan de maatregel €5 mrd van de Duitse economische productie afsnoepen, waardoor er 0,16 procentpunt van het bbp afgeschaafd wordt.
Het oordeel over het huidige omstandigheden is deze maand overigens weer licht gestegen, namelijk van 105,8 in april tot 106,0 in mei.
Negatieve inkoopmanagers
Eerder deze week kwam bureau IHS Markit met de resultaten van de activiteiten van de inkoopmanagers in Duitsland in mei. Vergeleken met april daalde de index met 1,5 punten tot 53,1, wat volgens analisten een duidelijk teken zou zijn dat de Duitse economie - de grootste van Europa - aan vaart mindert.
Brzeski stelt vrijdag evenwel: 'De zwanenzang over de sterke groei in Duitsland is in de afgelopen jaren al diverse malen gezongen. En altijd te vroeg.' Hij benadrukt overigens dat er wel degelijk donkere wolken boven Duitsland zijn komen drijven. Zo zijn de olieprijzen flink gestegen, is er de onrust over de populistische regering in Italië en vooral ook de politieke weerstand tegen structurele hervormingen in Duitsland zelf. Een teken aan de wand is dat Duitsland in de laatste concurrentieranglijst van business school IMD uit Lausanne naar plaats 15 is gedaald. In 2014 was Duitsland nog zesde in de wereld.
Volgens de inkopers kampt Duitsland met een afvlakking van de orderontvangst, terwijl aan de andere kant bedrijven door personeelsschaarste moeite hebben om het werk dat zij hebben uit te voeren. Uit de peiling onder 7000 ondernemers door het Ifo-instituut komt naar voren dat de industrie inderdaad steeds meer moeite heeft om aan de vraag te voldoen. In de dienstensector en vooral in de bouw is het ondernemersklimaat evenwel uitstekend.
