Vooruitblikkend en verdiepend: dit is een wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over ontwikkelingen in Europa. Deze week: De premier en de subsidieruif, de erfenis van de eurocrisis en waar zouden we zijn zonder Emmanuel Macron?
Stel nou eens dat Mark Rutte niet alleen premier was, maar ook eigenaar van zuivelconcern MMY, wat staat voor Marks Mega Yoghurt. Zou hij dan in EU-verband als regeringsleider mogen meestemmen over Europese steun aan de yoghurtsector?
Dat zou niet zo handig zijn. Rutte heeft dan een belangenconflict en zou natuurlijk zijn bedrijf op afstand moeten plaatsen of moeten verkopen. Dit om duidelijk te maken dat hij niet meteen de kassa hoort rinkelen als Brussel de hooginnovatieve yoghurtsector in de EU met miljoenensteun pampert voor productie van disruptieve yoghurt via algoritmes.
Anders zou dat de SP maar aanleiding geven voor een 'lollig' filmpje waarin Rutte, gezeten in een bad vruchtenyoghurt, gniffelend euro's in de lucht smijt. Zulke filmpjes wil niemand.
Nu heeft Rutte voor zover bekend niets met de yoghurtbusiness. Maar zijn Tsjechische ambtgenoot Andrej Babis verkeert in een Marks Mega Yoghurt-situatie. Babis is eigenaar van Agrofert, een miljardenconcern dat actief is in de landbouw, chemie, logistiek en media.
Babis heeft zijn commerciële belangen ondergebracht in trusts. Critici zeggen dat hij van Agrofert blijft profiteren en dat hij grossiert in belangenconflicten.
De premier zit daardoor aardig in het nauw. De Europese fraudebestrijdingsdienst Olaf onderzocht in 2017 'Het Ooievaarsnest', een congrescentrum annex resort annex boerderij dat van de Babisjes bleek te zijn. Er vloeide €2 mln Europese subsidie naar toe en fraude is niet uitgesloten. De Tsjechische politie sloot haar onderzoek in april af; de vraag is nu of de openbaar aanklager een proces begint.
Ook voor Brussel is de kous nog niet af. De Europese Commissie heeft inmiddels zo'n TKr 2 mrd (€78 mln) aan Europese subsidies die Babi's Agrofert-concern de afgelopen jaren ontving tegen het licht gehouden. Eurocommissaris van begroting Günter Oettinger liet Europarlementariër Tomas Zdechovsky (EVP) weten dat snelle afwikkeling van de zaak absolute prioriteit heeft.
Op de hoogte blijven over ontwikkelingen in de Europese Unie? Schrijf je hier in voor Europmania, de Europa-nieuwsbrief van het FD.
Babis heeft bij Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker over het onderzoek van Olaf geklaagd. Het speurwerk van de dienst is onderdeel van een complot, vindt de Tsjechische premier. Nee, zei Juncker recent in een interview, Olaf is onafhankelijk.
Ondertussen heeft Babis een nieuwe minister van justitie benoemd. Die zou het hoofd van het openbaar ministerie in Tsjechië kunnen vervangen mocht die premier Babis formeel in staat van beschuldiging stellen in de 'zaak-Ooievaarsnest'.
Veel Tsjechen zijn nu bezorgd dat de premier wil ingrijpen op de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Voor vanavond staat daarom in Praag en andere Tsjechische steden een grote demonstratie gepland, de derde in enkele weken tijd.
De gevolgen van de eurocrisis werken in menige EU-lidstaat nog steeds door. Zo wist Portugal vrijdag nipt een crash van de regering over zo'n crisiserfenis af te wenden.
Die draaide hier om: tijdens de eurocrisis bevroor de regering de lonen van onderwijzers. Maar recent kwam een voorstel ter tafel om leraren met terugwerkende kracht (lees: negen jaar) voor die nulgroei te compenseren. Dat plan zou Portugal tot €400 mln kosten, en mogelijk zelfs een €1 mrd als andere ambtenaren dezelfde eis zouden indienen.
De socialistische premier Antonio Costa verzette zich daarom tegen het voorstel en dreigde af te treden als het Portugese parlement het zou aannemen. De oppositie keerde vervolgens op haar schreden terug: ze schrok met het oog op de parlementsverkiezingen in oktober terug voor het predikaat 'potverteerders' en steunt het plan alleen als die de financiële huishouding van Portugal niet in het ongerede brengt. Met andere woorden: het feest gaat niet door.
Costa's collega Alexis Tsipras kondigde in Griekenland juist douceurtjes als crisiscorrectie aan. De Grieken hebben eveneens in oktober nationale verkiezingen en Tsipras wil tonen dat hij naast bezuinigen ook kan uitdelen. Dus krijgen gepensioneerden wat hem betreft een extra uitkering en komt er verlaging van het btw-tarief op voedsel en energie.
• Vanavond in Nieuwsuur een debat met Nederlandse lijsttrekkers bij de Europese verkiezingen. Bij het vorige debat van de kopstukken, afgelopen donderdag, doken allerhande thema's op waar Europa maar zijdelings mee te maken heeft.
• Alle Spitzenkandidaten verzamelen! Woensdag kruisen zij verbaal de degens in het Europees Parlement. Andere debatten (met NL-politici): op donderdag in Den Haag over transport, en eveneens in de Hofstad, een debat over Kennis en Europa
• De Eurogroep komt donderdag bijeen, vrijdag de Ecofin. Het gaat onder meer om belasting op bedrijven die actief zijn in de digitale wereld.
• Donderdag vindt een gezamenlijke conferentie plaats van de Europese Commissie en de Europese Centrale Bank over de internationale rol van de euro. De Poolse premier Morawiecki spreekt bij de Brusselse denktank Bruegel over de toekomst van belastingen.
La Macronie Een stem voor Malik Azmani (VVD) is een stem op Sophie in 't Veld (D66) is een stem op Emmanuel Macron. Immers, VVD, D66, andere Europese liberale partijen en Macrons La République en Marche-beweging spraken zaterdag af samen te werken in het Europarlement. In Frankrijk klinkt gemor over Macrons campagne: het is wederom 'Wij of de chaos', signaleert opiniewebsite Marianne. FD-correspondent Jeroen Segenhout vraagt zich af of de Amerikaanse president Trump de verkiezingen nog gaat verstoren.
Democratie De timing van het boek Challenges to representative democracy van Steven Blockmans van de Brusselse denktank CEPS en de UvA en Sophia Russack (CEPS) is perfect. Een van de vragen die ze belichten: waarom blijft de belangstelling voor het Europarlement beperkt?
Unrecht Een van de kandidaten van de eurokritische Alternative für Deutschland voor het Europees Parlement is Gunnar Beck. Hij claimt dat het Hof van Justitie van de EU 'Unrecht' verspreidt en staat als 'professor' op de kieslijst. Maar is hij dat wel? Lees Verfassungsblog.
Op pad BNR's EU-correspondent Jesse Pinster trekt in aanloop naar de Europese verkiezingen de EU rond. Luister hier naar zijn podcasts.
Bedrijven Bestuursvoorzitters van Nederlandse bedrijven spreken zich de komende dagen in het FD uit over de Europese verkiezingen. Volg hier hun bijdragen.
FD Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking. Volg ook onze andere Europa-specialisten: correspondent Mathijs Schiffers en FD-Brusselaars Ria Cats en Jeroen Segenhout. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl. Tot volgende week!
