Mensen werken steeds langer door en werkgevers stellen steeds hogere eisen aan hun productiviteit. De inspanningen om hun personeel fysiek en mentaal in conditie te houden, houden daarmee geen gelijke tred. Daardoor dreigt Nederland internationaal achterop te raken. Ook de groeiende groep zelfstandigen heeft te weinig aandacht voor gezondheid en loopbaanontwikkeling.

Dat zegt Michel Verwoest, sinds begin dit jaar bestuursvoorzitter van HumanTotalCare, met bijna €150 mln omzet en circa 1400 medewerkers een van de grootste dienstverleners op het gebied van gezondheid en verzuim. Bij de ruim 65.000 klanten werken 1,5 miljoen mensen.

'Het gaat de verkeerde kant op met het verzuim', zegt Verwoest, terwijl we in Son en Breughel de trappen bestijgen naar de vijfde etage van 'het gezondste pand in Nederland'. Nare luchtjes worden meteen weggezogen. Een klotsende branding op de achtergrond dempt het geluid van bellende collega's. 'Het verzuim stijgt gestaag, van 3,5% in 2016 tot 4,2% in 2018. Voor een deel is dat de hoogconjunctuur, maar het leven is ook drukker geworden. Men is 24/7 in touw, ook met sociale media en mantelzorg. Vooral bij hoogopgeleide vrouwen van 30 tot 40 is het risico op uitval groot. Die moeten zo veel ballen in de lucht houden.'

Verzuim door psychische klachten blijft stijgen en maakt nu 35% uit van het langdurend verzuim. 'Stress is de grote boosdoener.' Volgens Verwoest kan hij via vragenlijsten al op de eerste ziektedag met 90% zekerheid voorspellen of iemand langdurig psychisch uitvalt. Als de aard en de timing van de interventie daarop worden afgestemd, kan dat de verzuimduur met zo'n 25 dagen terugbrengen.

Ook verzuim door fysieke belasting zit in de lift. Moderne hulpmiddelen en meer aandacht voor ergonomie wegen niet op tegen langer doorwerken en simpelweg meer moeten doen.

Meten is weten

Bedrijven zijn zich volgens Verwoest in toenemende mate bewust van het belang van hun menselijk kapitaal. Grote bedrijven meer, maar daar is het verzuim ook hoger. Ideaalbeeld is voetbalclub Ajax, die dankzij dagelijkse meting van fysieke en mentale conditie optimaal kan presteren. 'Meten is weten. Via korte vragenlijsten kun je tijdig signalen opvangen. Je kunt je mensen periodiek laten onderzoeken. Je zou elk jaar een foto moeten hebben van je perspectief: hoe staat het met mijn gezondheid, mijn loopbaan, vind ik het nog leuk?'

Nu ontbreekt het vaak aan inzicht. 'Van “goede” stress en hard werken word je niet ziek, maar de balans met energiebronnen moet wel kloppen. In de zorg, waar hoog verzuim is, ontlenen mensen hun energie aan sociale interactie. Als daar geen ruimte voor is, maar de werkdruk wel hoog, leidt dat tot uitval.'

Worsteling

In de internationale concurrentie wreekt zich dat arbeidsomstandigheden vaak zijn gekoppeld aan de HR-afdeling en niet aan de algemene bedrijfsvoering, zoals in het buitenland. Daardoor is daar meer aandacht voor preventie, merkt Verwoest. 'Iedere ceo zou een halve HR-professional moeten zijn. Je bent zo goed als je mensen.'

‘Iedere ceo zou een halve HR-professional moeten zijn. Je bent zo goed als je mensen.’

Veel bedrijven worstelen in zijn ogen met de invulling van vitaliteitsprogramma's. 'De werkgever betaalt de sportclub, maar daar knelt de schoen niet. Meestal schort het aan competenties of motivatie. Bedrijven weten te weinig. Natuurlijk is de privacy gewaarborgd. Het medisch dossier ziet alleen de arts. Maar als je vertelt dat je mantelzorger bent, weet je manager niet dat je geen overwerk kunt doen.'

Door de noodzaak om schaarse werknemers gezond te houden stijgt de vraag naar arbodiensten. De sector is flink in beweging. Concurrenten Zorg van de Zaak en Arbo Unie onderzoeken een fusie. Verzekeraar ASR, waar Verwoest vandaan komt, heeft zijn belang in HumanTotalCare onlangs vergroot. Het bedrijf kampt met een gierend tekort aan bedrijfsartsen. 'Ik kan morgen honderd artsen inzetten', aldus Verwoest.

Verplichte verzekering voor zzp'er

Oud-verzekeringsman Michel Verwoest volgt de discussie over de arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) voor zzp'ers op de voet. Het was een van de verrassende onderdelen van het recentelijk gesloten pensioenakkoord tussen werkgevers en vakbonden. 'Ook zzp'ers zouden regelmatig naar gezondheid, competenties en motivatie moeten laten kijken, zodat ze langer inzetbaar blijven’, zegt Verwoest. ‘Ik zou pleiten voor ruimere toegang tot een AOV. Maar sommige beroepen zijn niet tot 67 jaar te verzekeren. Het moet dus in combinatie met periodieke loopbaanplanning, die ertoe leidt dat je rond je 50ste iets anders gaat doen. Dan kan de premie laag blijven.'