Een groep van ruim veertig hoogleraren, oud-bestuurders van pensioenfondsen en voormalige topmanagers dringt aan op versoepeling van de in hun ogen te strenge rekenregels voor de pensioenfondsen.

In een brief aan de Tweede Kamer schrijven zij dat de huidige regels leiden tot een 'buitengewoon onzeker pensioen' bij torenhoge pensioenpremies. Woensdag debatteert de Commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid in de Tweede Kamer weer over de pensioenen.

Grote zorgen

Veel van de prominenten die de brief ondertekenden hebben al eerder kritiek geuit op het te starre pensioenbeleid, zoals oud ABP-bestuurder Jean Frijns en voormalig directeur van De Nederlandsche Bank Lex Hoogduin. Maar onder de ondertekenaars bevinden zich bijvoorbeeld ook oud-Shell-topman Jeroen van der Veer, oud-Rabo-bestuursvoorzitter en voormalig SER-voorzitter Herman Wijffels.

Zij maken zich grote zorgen. Door de aanhoudend lage rentestand wordt het steeds lastiger om de toegezegde pensioenen in de toekomst te kunnen garanderen. Als de regels niet snel veranderen 'rekenen we onszelf alleen maar verder de put in', aldus de briefschrijvers. de huidige problemen bij pensioenfondsen op te lossen 'moeten we bereid zijn om de rekensystematiek omtrent de pensioenen inhoudelijk opnieuw te bekijken'.

Andere rekenrente

De opstellers pleiten voor een andere rekenrente waarmee pensioenfondsen hun verplichtingen waarderen. Nu is die bijna gelijk aan de rente op Nederlandse staatsleningen. Volgens de auteurs zouden fondsen daarnaast moeten mogen rekenen met hun beleggingsrendement over de afgelopen tien jaar. Daarmee lijken zij aan te haken bij het voorstel van pensioenfonds ABP van twee weken geleden. Het grootste pensioenfonds van Nederland wil ook dat beleggingsrendementen meewegen in de berekening van de verplichtingen.

Eén van de ondertekenaars van de brief is Dick Sluimers, voormalig topman van pensioenuitvoerder APG (met ABP en pensioenfonds Bouw als grootste klanten). Hij pleitte de afgelopen jaren al vaker voor een aanpassing van de rekenregels rond pensioenen. Zoals in een opiniestuk in het FD eind vorig jaar. 'Ik denk dat de discussie nu scherper wordt omdat pensioenfondsen bij de huidige lage rentestanden moeten rekenen met nul rendement', zegt Sluimers. 'Sommige mensen die de brief hebben ondertekend, waren in het verleden minder voor aanpassing van de rekenrente, maar zij vinden nul procent niet meer realistisch.'

Hoge premies, lage pensioenen

De rekenrente voor pensioenfondsen daalde in augustus tot rond het nulpunt en is sindsdien slechts licht gestegen. Bij de huidige regels leidt dit ertoe dat pensioenpremies verder moeten stijgen, of dat de toekomstige pensioenopbouw verder omlaag gaat. Zo wordt volgens de briefschrijvers het huidige pensioenstelsel ondermijnd. Jongeren zouden steeds minder trek hebben om hun geld te steken in een onzeker pensioen. In hun brief wijzen ze de Kamerleden erop dat pensioenfondsen veel meer beleggingswinst halen dan die 0% waarmee ze moeten rekenen. 'De pensioenfondsen hebben sinds het begin van de jaren negentig jaarlijks een gemiddeld rendement gemaakt van ongeveer 7%.'

Bij de huidige standen van de dekkingsgraden dreigen bij tientallen fondsen bovendien kortingen op de al opgebouwde pensioenen van 5% tot 8%. De stand van de dekkingsgraad op 31 december is allesbepalend: als de rente de komende maanden nog stijgt valt de schade mogelijk mee, als die verder daalt of als de beurzen dalen, bijvoorbeeld door de brexit of een handelsoorlog, dan kan de korting nog hoger uitvallen.