Vooruitblikkend en verdiepend: dit is een wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over ontwikkelingen in Europa. In deze editie: de eeuwige brexit en voetbal is politiek in Polen.
1. De brexitonderhandelingen en de Titanic
Sommige Britse kranten en politici weten het zeker: als EU-onderhandelaar Michel Barnier er niet was geweest, hadden het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie allang een deal over hun handelsrelatie na 31 december 2020 bereikt. 'Ontsla die Barnier toch', verzuchtte commentator Matthew Lynn van The Daily Telegraph eerder dit jaar.
Dezelfde krant meldde afgelopen weekeinde dat de EU-lidstaten Barnier terzijde schuiven om een doorbraak in de onderhandelingen te forceren. Welnee, maakten een Duitse woordvoerder en de gevatte Franse staatssecretaris van Europese zaken Beaune snel duidelijk. De EU doet niet aan Brits wensdenken.
Maar dat de Britse regering vandaag bij de start van een nieuwe onderhandelingsronde de zaak op scherp wil zetten, is duidelijk. Eerst was er zondag de Britse onderhandelaar David Frost, die harde taal uitte in The Mail on Sunday. We zullen geen vazalstaat van de EU zijn, onderstreepte hij.
Vervolgens meldde de Financial Times dat premier Boris Johnson delen van de vertrekovereenkomst die hij zelf vorig jaar met de EU bereikte, niet wil nakomen. Dat werpt de vraag op of het VK in de toekomst te vertrouwen is bij wat voor deal dan ook, was de reactie van veel analisten.
Johnson wil klaarblijkelijk vooral elementen uit de overeenkomst schrappen die betrekking hebben op Noord-Ierland. Zo herleeft de Ierse angst dat er een harde grens tussen Noord-Ierland en de Ierse Republiek komt.
... Barnier had de Ieren al gewaarschuwd...
Nu zag EU-onderhandelaar Barnier de bui al een beetje hangen. Afgelopen woensdag bij een toespraak in Dublin waarschuwde hij dat het VK bij de onderhandelingen volgens hem amper met nuttige suggesties komt.
De Fransman gaf in zijn speech voeding aan de grootste angst van Ierse vissers. Zonder een Brits-Europees akkoord zijn zij straks kind van de rekening: ze zijn volgens Barnier niet meer op Britse visgronden welkom waar ze van oudsher wel hun netten hebben uitgeworpen.
En zo hebben de brexitonderhandelingen steeds meer weg van de Titanic (nota bene gebouwd in Noord-Ierland). Terwijl het schip ten onder gaat, speelt het onderhandelingsorkest nog door.
Het Britse kamp heeft er zelfs een nieuwe musicus bij. Premier Johnson heeft Tony Abbott, tot september 2015 premier van Australië, als handelsgezant aangesteld.
Abbott heeft de opdracht eindelijk eens wat goede handelsdeals met landen buiten de EU te sluiten. Want elke brexiteer weet toch dat er na het verbreken van de ketenen met de EU, een stapel goudgerande vrijhandelsovereenkomsten op het VK ligt te wachten?
Volgens Johnson weet de Australiër hoe je die deals kan binnenhalen. Want Abbott ondertekende eerder namens Australië handelsverdragen met China, Zuid-Korea en Japan.
... maar zo moeilijk is een handelsdeal ook niet
De visie van de Australiër is voor Londen vast verfrissend. Je moet de zaken niet moeilijker maken dan ze zijn, schreef Abbott in 2017 in een opinieartikel. Onderhandelingen over vrijhandel moet je niet aan ambtenaren overlaten, want dan is het risico dat de gesprekken eeuwig duren, en daar zijn zulke deals te belangrijk voor.
Nee, zijn bijdrage aan de deals met Peking, Seoul en Tokio was simpel, aldus Abbott: hij stelde een deadline, zorgde ervoor dat 'bijzaken' als milieu- en arbeidsstandaarden de gesprekken niet verstoorden en dat de druk op de ketel bleef. Hoe moeilijk kan het zijn?
Abbott hield de commissie buitenlandse zaken van het Lagerhuis al voor dat ze niet bang moeten zijn voor het uitblijven van een deal met de EU. Maar in de discussie over zijn aanstelling gaat het meer over hemzelf dan over handel. Britse media herinnerden zich dat Abbott eerder in opspraak raakte wegens (onder meer) vrouw- en homovijandige uitlatingen. Zijn visie op corona (niet tot elke prijs mensenlevens redden, neutraal vertaald) zorgde ook voor opgetrokken wenkbrauwen.
De Britse minister van gezondheid Matt Hancock kwam er bij een gesprek met Sky niet helemaal meer uit toen hij vragen over Abbotss denkbeelden kreeg. 'Hij is gewoon een expert in handel', en experts zijn altijd nodig, zei Hancock (bij de campagne voor het brexitreferendum vond brexiteer Michael Gove nog iets anders).
Luisteren naar Europamania?
Europamania is ook een podcast van FD en BNR! Met @connorclerx, @RiaCats, @MJSchiffers, @jessepinster en @HanDirk. Aflevering 3 van jaargang 2: De giftige relatie tussen Merkel en Poetin.
2. Voetbal, rechters en politiek in Polen
Herinnert u zich Zbigniew Boniek nog? De Poolse spits, die in de jaren tachtig (nog voor het vallen van de Muur) voor Juventus en AS Roma speelde (en scoorde)?
Boniek is tegenwoordig de directeur van de Poolse voetbalbond. Als zodanig stapte hij recent naar de rechter om te procederen tegen de conservatieve krant Gazeta Polska. Die had geschreven dat Boniek vroeger actief was voor de geheime dienst, en dat er bij de bond sprake was van financiële onregelmatigheden.
Rechter Rafal Wagner vond dat Boniek een punt had. Hij beval dat de krant en de journalist Piotr Nisztor de gewraakte publicaties offline moesten halen, en de komende twaalf maanden niet over de kwestie mogen publiceren.
Inmiddels heeft Jaroslaw Kaczynski, de leider van de rechts-conservatieve regeringspartij, zich in de zaak gemengd. Hij vindt dat er disciplinaire maatregelen tegen rechter Wagner nodig zijn. Diens oordeel gaat nog verder dan communistische censuur, aldus Kaczynski (rechter Wagner oordeelde eerder in een soortgelijke zaak waarin Kaczynski zelf was betrokken trouwens in het voordeel van de PiS-leider).
Kaczynski's oproep trekt des te meer aandacht, daar de PiS al jaren probeert de politieke controle over de rechterlijke macht in Polen te vergroten. Het Hof van Justitie van de EU oordeelde al eerder dat Warschau over de schreef is gegaan.
Als gevolg van de zorgen over de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in Polen heeft de Internationale Rechtshulpkamer (IRK) van het gerechtshof in Amsterdam besloten voorlopig niet akkoord te gaan met uitleveringsverzoeken vanuit Polen.
Waar moeten we deze week op letten?
• EU-klimaatchef Frans Timmermans spreekt dinsdag bij een seminar van de milieuorganisatie T&E in Brussel over vergroening van het transport.
• Dinsdag is ook het Brussels Economic Forum 2020, waarbij naast een reeks Eurocommissarissen ook de Spaanse minister van financiën Nadio Calviño spreekt.
• Vicevoorzitter van de Maros Sefcovic komt woensdag met zijn Annual Foresight Report. Lees hier wat zijn baas, Ursula von der Leyen, onder 'Foresight' verstaat.
• Woensdag bij Clingendael: een online debat met vijf Europarlementariërs over de toekomst van de EU.
• De EU-ministers van financiën zijn vrijdag en zaterdag informeel bijeen in Berlijn. Minister Wopke Hoekstra bereidt zich woensdag voor via overleg met de vaste Kamercommissie voor financiën.
Meer lezen?
Ultimatum Als Moskou geen opheldering verschaft over de aanslag op oppositieleider Navalny, gaat de Russisch-Duitse gaspijp Nordstream 2 niet open, waarschuwt de Duitse minister van buitenlandse zaken Heiko Maas. Lees ook deze analyse in de Frankfurter Allgemeine.
Failed state Hoe gaat het verder in Libië? Hier een analyse van de European Council on Foreign Relations.
Integratie Wat zei Klaas Knot precies bij de HJ Schoo-lezing over de euro? Lees hier zijn toespraak nog eens na.
Vriendschap In aanwezigheid van de Amerikaanse president Donald Trump sloten Servië en Kosovo vrijdag een overeenkomst met elkaar. Daarin staat ook dat de landen geen 5G-apparatuur kopen van leveranciers die 'niet te vertrouwen' zijn. De naam Huawei staat er niet bij, maar over dat Chinese bedrijf gaat het. De Servische president Vucic roemde nog niet heel lang geleden zijn vriendschap met China.
FD Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking. Volg ook onze FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl. Tot volgende week!
