Vooruitblikkend en verdiepend: dit is een wekelijkse dosis Europamania — alles wat je moet weten over ontwikkelingen in Europa. In deze editie: Franse winkelierswoede om corona en Amazon, Servisch onbegrip na Duitse felicitaties en de comeback van Nigel Farage.

1. Franse woede over Amazon...

Vrijdag ging een strenger coronaregime in Frankrijk in. Bijeenkomsten zijn verboden, de horeca en theaters zijn dicht (alhoewel afhalen bij je favoriete resto mag) en je moet een formulier invullen als je de deur uitgaat (dat mag alleen voor werk, een afspraak bij de dokter, trimmen in de buurt van je huis, zorgtaken of boodschappen doen).

Over dat laatste is nu controverse. Want supermarkten, doe-het-zelfzaken en bijvoorbeeld zaken waar je spullen kunt kopen om thuis te kunnen werken, zijn nog wel open. En 'hypermarchés' in Frankrijk bieden alles aan wat los en vast zit. Los daarvan heb je ook nog ketens als Fnac, waar je niet alleen een laptop kunt kopen, maar ook boeken en cd's.

Dat leidt tot een ongelijk speelveld. Boekwinkels moesten dicht, maar boeken verkoopt de Fnac ook. Boekhandelaars sprongen dus direct op de virtuele barricades, waarna Fnac Darty vrijdag de fysieke afdeling met boeken en muziek in haar winkels sloot (online kun je alles nog altijd bestellen, en ook afhalen, blijkt uit de regels die Fnac hanteert).

De sluiting van winkels die niet de eerste levensbehoeften leveren, stuitte niet alleen bij de kleine middenstand op verzet, maar ook bij de associatie van burgemeesters. Vijftig van hen besloten de sluiting ongedaan te maken. 'Onverantwoordelijk', vond minister van economische zaken Bruno Le Maire. De burgemeester van Parijs, Anne Hidalgo, kondigde evenwel een initiatief aan dat moet leiden tot heropening van 'onafhankelijke boekwinkels', dus niet de ketens.

Zondag was er overleg met de middenstand en premier Jean Castex. Daar kwam uit dat de supermarktbranche à la Fnac dient te stoppen met het verkopen van niet-essentiële waren. Minister Le Maire is verder bereid €100 mln uit te trekken om kleine winkels te helpen een online winkel op te zetten.

... want wie profiteert er van de lockdown?

En hoe zit het met de grootste webwinkel ter wereld, dat Amerikaanse concern waar de Franse overheid al zo vaak de (fiscale) degens mee kruiste? Het is een veilige voorspelling om te zeggen dat Fransen gedurende de lockdown meer online zullen kopen.

Niet dat Amazon tijdens de coronacrisis volledig profiteerde. Het bedrijf moest meer kosten maken om meer personeel aan te nemen. Een Franse rechter dwong het bedrijf tijdens de eerste lockdown in april om de verkoop van niet-essentiële goederen aan banden te leggen. Dit om de veiligheid van werknemers te garanderen. Amazon stond 'perplex'.

Ook nu valt het boze oog van de Franse overheid op de Amerikaanse winkelgigant. 'We moeten niet hebben dat bijvoorbeeld Amazon profiteert van de sluiting van al die winkels', zei minister Le Maire zondagmiddag. In het licht van de middenstandswoede heeft Parijs Amazon alvast gevraagd te stoppen met de promotie van Black Friday, de jaarlijkse aanbiedingendag.

'Die campagne is niet passend als 200.000 winkels hun deuren moeten sluiten', zei staatssecretaris van ondernemingen Agnes Pannier-Runacher in een gesprek met Europe 1. De reuzewebshop heeft daarop beloofd af te zien van een reclameoffensief voor de koopjesdag.

Het bedrijf heeft in Frankrijk al veel overheidssores. Afgezien van het dreigement dat Parijs met een digitale taks op de Amazon-omzet in Frankrijk komt, zint de regering nu ook op een regel die stelt dat Amazon (en Netflix plus de andere Amerikaanse streamingdiensten) 20% tot 25% van hun omzet uit streaming in Frankrijk moet steken in de productie van Franse of Europese series.

Europamania in je mailbox?

Wil je deze Europa-nieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.

2. Duitse felicitatie valt verkeerd in Servië

'Mevrouw, meent u dit serieus, of is dit een grap?' De Twitter-reacties op een tweetje van Susanne Schütz, directeur Westelijke Balkan bij het Duitse ministerie van buitenlandse zaken, waren vorige week veelal ijzig en cynisch te noemen. Schütz feliciteerde in haar bericht op het miniblog namelijk de nieuwe regering in Servië, en sprak de hoop uit dat Belgrado snel met hervormingen komt voor meer mediavrijheid, meer strijd tegen corruptie en misdaad en een robuustere rechtsstaat.

In Berlijn zagen ze Schütz' combinatie van felicitatie en een oproep om te hervormen vast als een mooie diplomatieke aansporing. Maar in Servië lazen ze niet verder na de felicitaties. Want met die regering, daar is van alles mee aan de hand.

De SNS van de Servische president Aleksandar Vucic en diens partners SPS en SPAS wonnen bij de verkiezingen op 21 juni 230 van de 250 zetels in het parlement. Maar de grootste Servische oppositiepartijen weigerden destijds mee te doen, vanwege Vucic' controle over de media en intimidatie van de oppositiekandidaten.

In juli leidde de gang van zaken tot omvangrijke protesten in Belgrado. Maar de Europese Unie accepteerde de uitslag. Onbegrijpelijk, vinden critici.

De Europese Commissie verwijst in een recente evaluatie van de Servische kandidatuur voor het EU-lidmaatschap op tamelijk neutrale toon naar wat er gebeurde (al weet de goede verstaander genoeg; lees ook het rapport van de OVSE). Onderzoekers van het Center for Contemporary Politics in Belgrado onderstreepten de misstanden rond de stembusgang explicieter.

Dat deed ook Florian Bieber, Balkan-specialist van de Universiteit van Graz. Hij was een van de critici van Schütz' gelukswensen, en beschreef recent hoe hij doelwit werd van de Servische regering, en online 'bots'.

Luisteren naar Europamania?

Europamania is ook een podcast van FD en BNR! Met @connorclerx, @RiaCats, @MJSchiffers, @jessepinster en @HanDirk. Hier aflevering 10 jaargang 2: De Poolse abortus-opstand.

Waar moeten we deze week op letten?

• Instituut Clingendael steekt bij een vierdaagse online conferentie de thermometer in de Europese samenwerking. Het temperaturen begint maandag.

• De ministers van financiën van de eurozone vergaderen dinsdag (en woensdag samen met de collega's uit de niet-eurolanden) over het Europese antiwitwasbeleid en de economische vooruitzichten van de EU (donderdag is er weer een nieuwe voorspelling van de Commissie).

• Dinsdag zijn de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Lees het verhaal van FD-correspondent Mathijs Schiffers. Lees ook de analyse van FD-medewerker Mathieu Segers. In Europa zou Trump overigens geen kans maken tegen Biden, blijkt uit dit onderzoek (afgezien van Polen dan).

• Donderdag en vrijdag is er een webinar via denktank Bruegel over de economische integratie van de Westelijke Balkan in de EU.

Meer lezen?

He's back Nigel Farage, directeur brexit in de Britse politiek, maakt een comeback. Niet voor de brexit, want die is er. Nee, Farage bouwt zijn Brexit Party om tot een partij tegen coronasluiting van winkels en dergelijke, en gaat Reform UK heten. Want het coronabeleid van de regering 'is jammerlijk', schrijft Farage in The Daily Telegraph.

He's gone Voor een andere bekende Britse politicus, voormalig Labour-leider Jeremy Corbyn, zit een comeback er voorlopig niet in. Hij is geschorst als lid van Labour. Corbyn heeft te weinig gedaan tegen antisemitisme in de partij en bagatelliseerde de vernietigende conclusies van een onderzoek dat vorige week uitkwam. Voor de huidige leider Keir Starmer reden genoeg om de schorsing door het partijbestuur te verdedigen. Inmiddels rollen Labour-kopstukken vechtend over de grond.

Dovemansoren Menig heerser in het Nabije Oosten ergert zich aan het beleid van de Franse president Macron, die strengere regels voor islamitische organisaties aankondigde na terreurdaden in Frankrijk. Macron legde op Al Jazeera uit waarom hij doet wat hij doet. Lees ook dit artikel over de relatie Turkije-Frankrijk.

Abortusprotest Honderdduizend mensen betoogden vrijdag in Warschau tegen een restrictiever abortusbeleid. Hier een achtergrond over de protestbeweging en een analyse. Ook in Nederland waren er betogingen.

Geld terug Goed nieuws voor transportbedrijven die veel in Duitsland rijden. Uit een arrest van het Hof van Justitie van de EU van vorige week blijkt dat Duitsland te veel tol in rekening heeft gebracht. TLN, de belangenbehartiger van Nederlandse transportbedrijven, zit op het vinkentouw.

FD Europamania wordt geschreven door Han Dirk Hekking.Volg ook onze FD-Brusselaars Ria Cats en Mathijs Schiffers. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via feedback@fd.nl. Tot volgende week!