Maaltijdbezorgers van Deliveroo zijn geen zelfstandig ondernemers, maar werknemers die door hun werkgever worden geprest als schijnzelfstandige te werken. Die symbolisch belangrijke overwinning boekte vakbond FNV dinsdag bij het gerechtshof in Amsterdam.

Deliveroo begon in 2015 met koeriers in vaste dienst, maar schakelde in 2018 over op zzp-contracten, mede omdat de veelal jonge 'freelancers' behoefte zouden hebben aan die flexibiliteit. Sindsdien staan de koeriers hoog op de politieke agenda. Van links tot rechts pleiten partijen in hun programma's voor maatregelen om schijnzelfstandigheid terug te dringen.

Pensioenfonds

FNV-bestuurslid Zakaria Boufangacha noemt de uitspraak zo helder als maar kan. 'Wij zijn blij. Laten we nu ophouden met deze schijnvertoning van Deliveroo.' De bond rekent erop dat hetzelfde hof later dit jaar zal bevestigen dat het bedrijf onder de cao beroepsgoederenvervoer valt. Het bedrijfstakpensioenfonds heeft intussen al met succes geclaimd dat Deliveroo premies moet innen en afdragen.

Het bedrijf reageert teleurgesteld en gaat de kwestie voorleggen aan de hoogste rechter, de Hoge Raad. Andere rechters, in Nederland en in andere Europese landen, zouden eerder hebben gezegd dat Deliveroo wel degelijk zelfstandig werk biedt', aldus een woordvoerder. Het hof zou de 'riders' de vrijheid afpakken om te bepalen wanneer, hoelang en op welke manier zij werken.

Volgens Boufangacha kunnen bezorgers nu een arbeidsovereenkomst opeisen. Die geeft ze recht op cao-loon, doorbetaling bij ziekte en van de tijd dat ze bij een restaurant moeten wachten. Na de uitspraak van de kantonrechter deed de bond dezelfde oproep. Dat zich toen maar een handjevol meldde, gaf volgens Deliveroo aan dat bezorgers helemaal niet op de bemoeienis van FNV zitten te wachten. Het hof stelt echter dat de bond voor hun belangen kan opkomen.

Werknemerschap

Het arrest bevestigt niet alleen de uitspraak van de kantonrechter uit 2019, maar voegt er nieuwe overwegingen aan toe, waardoor koeriers juridisch nog steviger in het zadel komen te zitten. Op bijna alle criteria die bepalen of werkenden in dienst of zzp'ers-in-opdracht zijn, slaat de balans volgens het hof door in de richting van werknemerschap. Ze verrichten tegen loon gedurende zekere tijd arbeid in dienst van de werkgever — en vallen dus onder diens gezag.

Alleen het feit dat de bezorgers zelf mogen bepalen hoe ze fietsen, duidt er eerder op dat ze niet in dienst zijn. Aan de andere kant mag een vrachtwagenchauffeur in dienst van een transportbedrijf dat ook, dus op zichzelf bewijst die vrijheid nog niet dat een bezorger een zzp'er is.

Nevenactiviteit

Het hof laat geen spaan heel van de redenering dat Deliveroo een IT-bedrijf is en het bezorgen van maaltijden als nevenactiviteit uitbesteedt aan derden. 'Het hof kan Deliveroo hierin niet volgen. Op de website staat een filmpje met de titel ‘Maaltijdbezorging is het hart van onze organisatie’. In de algemene voorwaarden staat: “Ons doel is om je te koppelen aan de restaurants waarmee wij samenwerken.” De naam van Deliveroo duidt ook op het bezorgen van goederen', aldus het arrest.

Zoals destijds al werd voorspeld, baseert het hof zich voor een deel op een recente uitspraak van de Hoge Raad over de kwalificatie van een arbeidsovereenkomst. In november vorig jaar stelde de hoogste rechter dat de 'bedoeling van partijen' daarvoor niet relevant is. Zodra de overeengekomen rechten en plichten voldoen aan de wettelijke omschrijving, gaat het om een arbeidsovereenkomst. Het maakt dus niet uit of je met een papiertje kunt zwaaien waarin staat dat je iets anders beoogt.