Nederlandse scholen, universiteiten en het ministerie van Justitie moeten de e-mail- en clouddiensten van Google in de ban doen omdat die niet voldoen aan de Europese privacywet AVG. Dat staat in twee vertrouwelijke adviezen van de privacytoezichthouder Autoriteit Persoonsgegevens (AP), die in handen zijn van het FD. De AP haalt in die adviezen ongemeen hard uit naar de Amerikaanse softwareleverancier.

In het onderwijs worden de diensten van Google, zoals Gmail, Meet, Sheets, Docs en Classroom, veel gebruikt. Maar een belangrijk probleem is volgens de AP dat onderwijsinstellingen niet weten hoe en waar persoonlijke gegevens over hun leerlingen en studenten verwerkt worden, voor welk doel, en met welke grondslag. Daarom 'kan deze verwerking niet rechtmatig plaatsvinden', concludeert de toezichthouder.

Zowel justitie als het onderwijsministerie heeft zich recent kritisch uitgelaten over de gebrekkige privacy van Google-software, en ze hebben de AP zelf gevraagd om een advies. Ambtenaren van Justitie gebruiken nog geen Google-diensten, maar waren hierover wel in onderhandeling. Volgens de toezichthouder moeten ze er niet aan beginnen vanwege 'fundamentele vragen die eerst dienen te worden beantwoord'.

Grote gevolgen

De adviezen betekenen een flinke streep door de rekening voor Google, dat er al langer door Brussel van wordt beschuldigd de Europese privacyregels aan zijn laars te lappen. Volgens kenners zullen niet alleen het ministerie van Onderwijs en Justitie, maar ook alle andere ministeries na deze adviezen heroverwegen of ze nog met Google in zee willen.

De kritiek van de Nederlandse toezichthouder zal ook met argusogen worden bekeken in de rest van de EU, verwacht Paul Breitbarth, privacy-expert en directeur EU-beleid en -strategie bij privacy-compliancebedrijf TrustArc. Ook andere Europese toezichthouders volgen het bedrijf kritisch. 'Een regionale toezichthouder in Duitsland kwam zelfs eerder al tot een vergelijkbare conclusie.'

Voor Google is het advies een domper. Het bedrijf probeert zich juist in te vechten in de markt voor kantoorsoftware, die nu gedomineerd wordt door Microsoft. De overheidsmarkt is nadrukkelijk een van de markten waar het met zijn clouddiensten hard wil groeien, vertelde Chris Ciauri, president van Google Cloud in Europa, eerder tegenover het FD. In tegenstelling tot Microsoft levert Google zijn software daarnaast uitsluitend vanuit zijn eigen cloud. Organisaties die de software liever zelf willen hosten, kunnen er dus sowieso niet terecht.

Lastig parket

De harde uithaal van de AP plaatst ook veel basisscholen en enkele universiteiten waaronder de Rijksuniversiteit Groningen in een lastig parket. Vooral het lager onderwijs gebruikt al jaren gretig de Google-software voor ouderenoverleg, documentatie van schoolprestaties, online lesgeven en mailverkeer.

Eerder waarschuwde ook een groep van ruim 130 grote bedrijven er al voor dat zij onmogelijk aan de Europese privacywet konden voldoen omdat zij zo afhankelijk zijn van Amerikaanse partijen als Google, Amazon en Microsoft, die het niet zo nauw nemen met de privacy. Met name die eerste twee stallen persoonsgegevens van klanten veelal buiten Europa en zijn niet transparant over hoe zij die verwerken en hoe zij het gebruik volgen.

'Feedback gewaardeerd'

Een woordvoerder van het Rijk laat weten dat de ministeries, onderwijskoepels en de IT-koepel voor academici in overleg zijn met Google. Zij doen 'een dringend beroep op de maatschappelijke verantwoordelijkheid van Google om de risico's weg te nemen en privacy van leerlingen en studenten te waarborgen, zodat scholen de Google-producten veilig kunnen gebruiken.' Google laat in een reactie weten de 'feedback' van de AP te waarderen en verwacht de tekortkomingen snel op te kunnen lossen. Het bedrijf zegt zich te committeren aan de Europese privacywet AVG.