De plannen van onlinesupermarkt Picnic voor een aparte webwinkel-cao staan op losse schroeven, nu traditionele winkels en vakbonden een supermarkt-cao zullen afsluiten. De kans is groot dat Picnic daar tegen zijn zin onder zal vallen, stelt Niels Jansen, docent arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam.

Vakbond FNV maakte donderdag bekend dat leden bij supermarkten en distributiecentra instemmen met het onderhandelingsresultaat over een nieuwe cao. De uitslag — waar met spanning naar werd uitgekeken — is kantje boord. 'Het resultaat is niet optimaal', zegt FNV-bestuurder Özcan Colak.

Tegenover een loonsverhoging met 9% in drie jaar staat een halvering van de zondagtoeslag van 100% naar 50% per 1 januari 2022. Maar de supermarkten wilden helemaal van de toeslag af, omdat bijvoorbeeld bezorgplatforms niets extra's betalen. Kennelijk is iets beter dan niets.

Virtueel

In de cao voor het levensmiddelenbedrijf staat al heel lang dat die ook geldt voor webwinkels. FNV kaartte dat twee jaar geleden al aan bij de rechter, maar liep toen stuk op het feit dat Picnic, als typisch platformbedrijf, zijn activiteiten onderbrengt in allerlei bv's. Slechts één daarvan viel volgens de rechter als winkel aan te merken en valt daarom onder de cao. Vervolgens sloot Picnic een ondernemings-cao met vakbond De Unie.

Op aandringen van de supermarkten, die het speelveld zo veel mogelijk gelijk willen trekken, is hun definitie van 'werkgever' onder de cao echter danig aangescherpt. Alle bv's die onder een bedrijf hangen, tellen nu als supermarktwerkgever, zelfs als hun activiteiten slechts 'samenhangen' met de exploitatie van een winkel.

Supermarkten en vakbonden zijn het hier roerend over eens, zegt hoofdonderhandelaar Patricia Hoogstraten van het Vakcentrum, de belangenbehartiger van zelfstandige winkelondernemers. 'Picnic valt er gewoon onder. We vinden meerdere cao's in één branche ongewenst.'

Ahold Delhaize

Zoals gebruikelijk zullen alle cao-partijen de minister van Sociale Zaken vragen om de supermarkt-cao algemeen verbindend te verklaren. In dat geval moeten ook bedrijven die geen lid zijn van de twee brancheverenigingen zich er aan houden.

Het lijkt erop dat Picnic die bui al zag hangen. Het bedrijf maakte maandag bekend dat het zijn lopende cao met vakbond De Unie nu al verlengt. Medewerkers krijgen — toevallig of niet — 9% structurele loonsverhoging in drie jaar. Colak: 'Ik heb zelden meegemaakt dat een bedrijf zes maanden voor expiratie de cao openbreekt. Het is aannemelijk dat dit gebeurt met de supermarkt-cao in het achterhoofd.'

Picnic-oprichter Michiel Muller presenteert die cao nadrukkelijk als opmaat naar een compleet nieuwe cao voor de e-commercesector, waarmee hij op zijn beurt loonconcurrentie van bedrijven als Amazon wil pareren. Onder de hoede van cao-adviseur AWVN lopen er gesprekken met zowel andere webwinkels in de non-food als met de grote spelers in de supermarktbranche. Ahold Delhaize en Jumbo doen via Bol.com en Hema ook volop mee in de online detailhandel.

Picnic kan alleen dispensatie krijgen als het zelf een cao heeft en kan aantonen dat zijn activiteiten op een essentieel onderdeel afwijken van wat andere bedrijven in de branche doen. Dat wordt nog een hele kluif, verwacht jurist Jansen. Andere supermarkten doen immers net zo goed aan het bezorgen van boodschappen.

Dat is niet de enige hobbel. Ook de arbeidsvoorwaarden moeten op zijn minst gelijkwaardig zijn. Op dit moment lijken de beloningspakketten op elkaar, maar zijn de pensioenafspraken bij Picnic kariger.

Kort en bondig

Muller zegt dat hij de nieuwe supermarkt-cao nog niet heeft gezien. Maar het verbaast hem niet dat de tekst is aangepast. Toen FNV de rechtszaak tegen Picnic verloor, zou de vakbond deze stap al min of meer hebben aangekondigd. 'We moeten afwachten wat erin staat, maar als het nodig is, zullen wij dispensatie aanvragen. Want ons pleidooi is natuurlijk dat wij een compleet andere manier van werken hebben.'

Hij bestrijdt dat de timing van zijn nieuwe cao en de bijna identieke loonstijging samenhangen met de komst van de supermarkt-cao. 'Wij willen met onze cao juist laten zien dat het anders kan. Allereerst dat je hem op twee kantjes kunt schrijven. Dat is helaas niet gelukt, maar hij is wel kort en bondig. Ten tweede dat je niet altijd over de deadline hoeft te gaan met een nieuwe cao afsluiten, maar ook gewoon netjes ruim op tijd kan verlengen.'