Finland viert dit jaar zijn 100-jarig bestaan. Sinds het in 1917 onafhankelijk werd, heeft het land veel invloedrijke designers voortgebracht. Hun glaswerk, keramiek en textiel zijn over de hele wereld verspreid. Een goed moment voor een kleine designbedevaart.
Het Design District Helsinki is een buurt van pakweg 25 straten vol interieur, mode en andersoortig design, in het hart van de Finse hoofdstad. De gemeente heeft verschillende routes uitgestippeld, met thema’s rond het inrichten van een nieuwe huiskamer, duurzaam design, Finse klassiekers (denk aan Marimekko, Iittala en Artek), sieraden en herenmode. Wat in elk geval een bezoekje waard is, is het enorme Stockmann-warenhuis (het grootste van heel Scandinavië), boordevol glaswerk van grote namen als Alvar Aalto, Tapio Wirkkala en Timo Sarpaneva – de evergreens van het Finse huishouden.
Het district is extra feestelijk tijdens de Helsinki Design Week, die dit jaar van 7 tot 17 september zal plaatsvinden, met een grote hoeveelheid evenementen rondom Fins en internationaal design. Logeren kan bij Klaus K, een designhotel dat ooit het eerste in zijn soort van Finland was, en waar het interieur is geïnspireerd op het Finse nationale epos, de Kalevala.
Het 144 jaar oude Designmuseo van Helsinki, gelegen in het Design District, verdient een aparte vermelding. Het is een van de gerenommeerdste designmusea ter wereld, met een formidabele collectie van 75 duizend objecten, en 140 duizend schetsen en tekeningen van 1870 tot nu.
Niet alleen Fins, maar ook internationaal design komt aan bod. Dit jaar is er bijvoorbeeld aandacht voor de Deense Margrethe Odgaard, winnaar van de Torsten en Wanja Söderberg-prijs — een van de hoogste onderscheidingen in de ontwerpwereld. Odgaard is gespecialiseerd in textiel, kleuren en patronen. Heel highbrow hoeft dat niet te zijn: Odgaard heeft ook voor Ikea ontworpen.
Wie zich ongestoord wil onderdompelen in Fins design, kan terecht in het Design House Idoli, in het uiterste noorden van het land. Deze fijnproeversgalerie is een concept van avonturiers Hanneli en Pekka Sillfors, een tweetal dat het ondanks een grootstedelijke achtergrond in mode en marketing al twintig jaar in de arctische wildernis volhoudt.
Het gebouw staat naast het meer Inari, in het hart van Lapland, tussen de vloeiende lijnen van de Scandinavische natuur, die in menig Fins designobject terug te vinden zijn. Naast het designrestaurant van chef-kok Markku Seppänen, met op het menu onder meer rendiervlees en sneeuwhoenderboutjes, is een winkel met kleine tentoonstelling.
Het dorpje Nuutajärvi, aan de oever van de Nuutajoki-rivier, op 125 kilometer ten noordwesten van Helsinki, is al ruim twee eeuwen het centrum van de Finse glasindustrie. De locatie werd ooit gekozen vanwege de uitgestrekte bossen in de omgeving, die als goedkope brandstof dienden voor de glasovens. Hier staat niet alleen de oudste glasfabriek van het land, maar ook het Prykäri-glasmuseum, dat werd gevestigd in een voormalige brouwerij, die ooit de glasarbeiders voorzag van een dagelijks rantsoen van vijf liter bier. Halverwege de vorige eeuw was het de bekende glas- en keramiekdesigner Kaj Franck, die als directeur van het museum een tentoonstelling inrichtte als een historisch overzicht van alledaagse glazen voorwerpen.
Inmiddels is het museum onderdeel van het Designmuseo in Helsinki, en is er ook veel aandacht voor artistieke uitspattingen van de grote namen achter het glaswerk van Iittala, zoals de bekerglazen van Kaj Franck zelf, de vogels van Oiva Toikka, en vazen van Markku Salo. Regelmatige samenwerkingen, zoals die met de Amerikaanse glaskunstenaar Dale Chihuly, geven het museum ook internationale allure.
In Helsinki bevindt zich Arabianranta, een creatieve buurt rondom de historische Arabia-keramiekfabriek, waar bijna driehonderd publieke kunstwerken te vinden zijn, en een park gewijd aan het werk van de Finse designer en beeldhouwer Tapio Wirkkala. In deze buurt bevindt zich sinds kort ook het Iittala & Arabia Center.
Deze jongste aanwinst van de Finse designscene werd deels ingericht als een museum met de klassiekers van Iittala-glaswerk en Arabia-keramiek. De rest van het gebouw doet dienst als winkelruimte. Daarnaast zijn er workshops en lezingen van onder anderen de designers van de merken. Voor wie zich in alle rust wil laten inspireren, is er een café waar je door een collectie designcatalogi en -boeken kunt bladeren.
De reputatie van Fins design beperkt zich zeker niet tot keramiek en glaswerk. Ook de textielprints van Marimekko – ooit beroemd gemaakt door Jackie Kennedy – zijn over de hele wereld bekend. De prints worden uitsluitend geproduceerd in drie over het land verspreide fabrieken: een voor kleding, in Kitee, een voor tassen, in Sulkava, en een voor de stoffen per strekkende meter (nota bene een miljoen per jaar), in Helsinki zelf. Die laatste fabriek werd afgelopen maart in het kader van honderd jaar Finland tijdelijk opengesteld voor publieke tours.
Degenen die dit hebben gemist kunnen in mei nog de gratis toegankelijke modeshow bijwonen, die sinds 25 jaar elke lente in het Esplanade Park wordt gehouden. De rest van het jaar kan men terecht in een veelheid Marimekko-winkels verspreid door het land, inclusief een zaak in de Hakaniemi-markthal ten noorden van het centrum van Helsinki. Laatstgenoemde locatie, een verzameling van ongeveer zeventig winkeltjes en eetstalletjes, is sowieso een bezoek waard voor wie op zoek is naar originele designsouvenirs.
Lees meer in FD Persoonlijk, het weekendmagazine van Het Financieele Dagblad over mensen, lifestyle, kunst, cultuur, mode en reizen.
