Wopke is gedreven, zegt vader Joost over zijn zoon, de minister van Financiën. Dat is al vroeg zichtbaar. ‘Ik herinner me dat we bij mijn schoonouders waren, die in Emmen woonden. En dat het plan was opgevat om naar Assen te fietsen. Wij samen. Best wel een flinke afstand, ik schat een kilometer of 40. Hij was misschien negen. Maar hij waarschuwde meteen vastberaden: ‘je mag niet duwen’.
Wopke Hoekstra wil baas van het land worden.Foto: Hollandse Hoogte
Vader Hoekstra hoefde nooit te duwen. Wopke drijft zichzelf voort, door het leven en langs een steil carrièrepad. Zijn koppigheid en adrenalineverslaving jagen hem de hoogste bergen van Europa, Afrika en Zuid-Amerika op. Ook in het bedrijfsleven, de landelijke en de Europese politiek bereikt hij met een combinatie van intelligentie, ambitie en soepele omgangsvormen hoge toppen.
‘Hij wil minister-president worden, baas van het land’
Renske Leijten, SP
Het brengt hem via het stedelijk gymnasium in Utrecht, studies geschiedenis en rechten in Leiden en een jaar als praeses van studentenvereniging Minerva achtereenvolgens naar Shell in Berlijn, McKinsey in Amsterdam en de Eerste Kamer, op het Binnenhof. Nu zit hij in de Trêveszaal. De volgende bestemming laat zich raden.
'Hij heeft een missie', zegt SP'er Renske Leijten, een van zijn felste opponenten in de Kamer. Ze kent hem al wat langer van nabij, omdat haar man Daniel een volle neef is van Wopke. 'Hij wil minister-president worden, baas van het land. En alles wat daaraan in de weg staat, daar gaat hij omheen. En alles wat eraan bijdraagt, doet hij. Het is een politicus pur sang', aldus Leijten.
'Ik ben geen carrièrepoliticus'
'Echt kletskoek', noemt Hoekstra zelf in het AD de speculaties over een gooi naar het Torentje, met het leiderschap van het CDA als tussenstop. 'Ik kan het niet duidelijker zeggen. Ik ben geen carrièrepoliticus.’ Dat is berekening, zeggen politieke strategen. Het is Wopke, zeggen zijn vrienden.
'Hij kan ook nee zeggen', zegt headhunter en CDA-bestuurder - belast met HR - Rixt Meines-Westra. 'Hij is niet aan Nederland gebonden. Hij kan gewoon kiezen. De hele wereld ligt aan zijn voeten. Hij kan gewoon kiezen'. Voor Hoekstra zelf is 'iets heel graag willen en dan zeggen: maar toch ik doe het even niet' een 'mooie definitie van geluk', zegt hij in 2014 tegen NRC Handelsblad.
'Ik ben bewezen slecht in carrièreplanning', zegt Hoekstra zelf. De CDA-senator en McKinsey-partner wordt een maand na zijn tweeënveertigste verjaardag beëdigd in het op één na machtigste ambt in Den Haag. Misschien was het geen plan. Maar toeval heeft er maar een bescheiden rol in gespeeld, blijkt uit gesprekken voor en achter de schermen met de mensen die Wopke meer dan alleen fysiek groot zagen worden.
Foto: Hollandse Hoogte
Een noorderling
Zijn naam suggereert dat met Wopke Hoekstra na Jelle Zijlstra en Wim Duisenberg opnieuw een noorderling de schatkist bewaakt. Maar de 'blokkeerfries' is een bijnaam die in ieder geval zijn afkomst geen recht doet. 'Mijn grootvader komt wel uit Friesland', zegt vader Joost. 'Maar hij is niet vernoemd. We vonden een Friese naam gewoon leuk en kenden ook een Wopke'.
Hij wordt in 1975 geboren in het ziekenhuis in Bennekom. Zijn vader is op dat moment huisarts in opleiding in Veenendaal, in afwachting van een opleidingsplaats als internist. In zijn eerste levensjaar stapte Wopke al vastberaden rond. 'Een heel ondernemend kind. Hij liep voor zijn eerste verjaardag en was vooral bezig de wereld te ontdekken', zegt vader Joost (71), als emeritus hoogleraar interne geneeskunde nog actief als adviseur en lid van het centraal medisch tuchtcollege.
‘We vonden een Friese naam gewoon leuk en kenden ook een Wopke’
Joost Hoekstra
Als Wopke anderhalf is verhuist het gezin naar Zeist, vooral omdat moeder Suzan Vrolijk daar werkt als pedagoog op instituut Bartiméus voor blinden en slechtzienden. Het is een gelukkige jeugd in de jonge jaren zeventig-wijk Couwenhoven. Na een aantal jaren worden de doorzonwoning, lagere school De Koppel (nu een Islamitische basisschool) en voetbal ('hij werd de stofzuiger genoemd') verruild voor het chique jaren dertig Lyceumkwartier, de Zeister Schoolvereniging en hockey.
Vader Joost, zoon van een hoogleraar klassieke talen en Grieks, die nog in het ouderlijk huis aan de Socrateslaan woont, herinnert zich zijn oudste zoon als 'doelgericht'. Zo betekent schoolzwemmen voor Wopke vooral een diploma halen. 'Hij was geen beschouwend kind. Wel heel erg van lezen en ontdekken'. Op school zit hij 'tussen goed en uitstekend'. Het schooladvies luidt dan ook: gymnasium.
Foto: Ministerie van Financiën
Elke ochtend ruim 12 km fietsen
Hij kiest niet voor het Christelijk lyceum in Zeist maar voor het Stedelijk gym in Utrecht. Bewust. Wopke wil zijn horizon al verleggen. Het afzien is mooi meegenomen: elke ochtend twaalf en een halve kilometer heen fietsen, en 's middags weer terug. Hij twijfelt vervolgens tussen een rechtenstudie of economie. Het wordt rechten, omdat hij wel wat voelt voor de advocatuur. En het wordt Leiden. 'Ik voelde enige richting, maar intuïtie gaf de doorslag', zegt hij daarover tegen alumni-magazine Leidraad van de universiteit.
Leiden blijkt 'een schot in de roos'. Hij combineert zijn studie twee jaar met een propedeuse geschiedenis, een passie die hij deelt met zijn vader en Mark Rutte. Hij wordt meteen lid van studentenvereniging Minerva, 'het corps'. Feut Hoekstra strijkt neer op Rapenburg 84, in een 'superbe wereld van weelde, egard en sympathie voor de klassensamenleving', zoals het tien 'gentlemen' tellende studentenhuis Qui mal y pense zichzelf omschrijft.
Twee gebeurtenissen in Leiden drukken hun stempel op zijn verdere leven. In zijn eerste studiejaar wordt zijn moeder ziek, in het tweede overlijdt ze, 48 jaar oud, aan slokdarmkanker. Wopke is 20 en beleeft een 'moment van doffe ellende'. Het vormt hem, zegt hij erover tegen het AD. 'Voor mezelf is veel scherper gemarkeerd: tijd is er niet om te vermorsen, het kan opeens afgelopen zijn'. Sindsdien denkt hij 'scherp na aan wat en aan wie ik mijn tijd wil besteden'.
Het tweede sleutelmoment volgt twee jaar later, als hem wordt gevraagd zich te kandideren als 'praeses' van Minerva. Het zal hem meer dan zijn studie zelf ('Ik heb met Rechten niets gedaan totdat ik in de Eerste Kamer kwam') voorbereiden op de rest van zijn leven. Want Minerva is niet alleen een prestigieuze vereniging met 2000 leden op weg naar de hoogste echelons van bestuur en bedrijfsleven, maar ook een bedrijf in zwaar weer.
Het tweede sleutelmoment volgt twee jaar later, als hem wordt gevraagd zich te kandideren als 'praeses' van Minerva.
Praeses Collegii Hoekstra
Het Hollands Dagboek dat hij in 1998 schrijft voor NRC Handelsblad laat zich lezen als het verslag van een week uit het drukke managersbestaan van een ceo. Praeses Collegii Hoekstra bereidt zich tussen veel vergaderingen over 'het bedrijf' voor op zijn 'Kruisrede'. Die wordt, na te zijn afgestemd met zijn vader, uitgesproken in de nacht van de Diës Natalis van de universiteit. Daarin heeft Hoekstra's verantwoordelijkheidszin al de boventoon.
'Het combineren van plezier maken en studeren' is het nieuwe adagium stelt Minerva's 'prominente pik' vast in zijn Kruisrede. Dat moet ook bij het corps, waar het accent meer op afpilsen dan op afstuderen ligt, tot een 'cultuuromslag' leiden, ziet de aankomende managementconsultant. 'Concreet', noemen zijn collega's het verhaal na het aanheffen van het Io Vivat, een kwalificatie die een lichte vertwijfeling teweeg brengt.
Wopke overlegt gedurende de week met bestuursleden over hoe ze de pers te woord staan over het bindend studieadvies dat de universiteit dat jaar als eerste invoert ('geen slechte zaak'), over 'betere voorraadcontrole voor food and beverage'. Hij praat over uitbreiding van de homepage, is gesprekspartner voor universiteitsbestuur en gemeente en vertegenwoordigt de verenging op het gala van de Rotterdamse Vrouwelijke Studenten Vereniging waarvan hij de volgende ochtend om half zes terugkeert als hij met vriendin Lieke 'wat zweverig' in bed stapt.
De 'schaarmoord'
Het is ook een jaar waarin hij als praeses wordt geconfronteerd met de 'schaarmoord' op een lid en eerstejaars-studente, die bijna onder de ogen van haar huisgenoten van 'Jan 33' bezweek onder 21 steken in de borststreek van het vriendje waarmee ze het net had uitgemaakt. 'Je zag meteen zijn leiderschap', herinnert Caroline Goedvolk - ook lid van het Collegium - zich. 'Haar huisgenoten en familie waren zijn prioriteit. De rest kon wachten'.
Foto: Hollandse Hoogte
Ook het controversiële Bindend Studie Advies en de moeilijke financiële situatie van de vereniging door het - mede daardoor - teruglopende ledental zijn een harde leerschool. 'Hij viel op omdat hij keuzes durfde te maken. We moesten gewoon bezuinigen, ook op het personeel van de sociëteit. Daar word je niet populair van', zegt Goedvolk.
Een mail uit 2005 aan studentenblad Mare achtervolgt Hoekstra - tot zijn ergernis - nog altijd. 'Helpt het op je cv als je praeses van Minerva bent geweest', is de vraag. 'Reken maar', mailt hij vanuit Singapore, waar hij op dat moment het MBA-programma van INSEAD volgt. '99 Procent van de sollicitatiegesprekken die ik heb gevoerd ging over mijn praesidiaat'.
Als hij in 2001 afstudeert wenkt Shell. Hij stuurt bewust aan op een baan in een groot Europees land. Hij was gegrepen door het buitenland na een stage bij ABN Amro op Sint Maarten en een Erasmus-uitwisseling naar Rome. Londen ligt bij Shell voor de hand. Maar dat is te gemakkelijk. Hij wil naar Frankrijk of Duitsland, landen waarvan hij de taal nog niet spreekt.
De stroperige oliemaatschappij Shell kan zijn tempo niet bijbenen.
Het wordt Berlijn en Hamburg. Shell is in Duitsland in een felle concurrentiestrijd gewikkeld met BP. Hoekstra is er onder andere betrokken bij overname van pompketen DEA als BP Aral koopt. Maar na drie jaar heeft hij het wel gezien. De stroperige oliemaatschappij kan zijn tempo niet bijbenen. Hij zoekt een nieuwe horizon en gaat voor eigen rekening en risico, tegen het advies van zijn Shell-companen in, naar de prestigieuze bunsinessschool INSEAD in Forntainebleau.
Daar wenkt McKinsey, maar Wopke weifelt. Misschien wil hij zelf wel gaan ondernemen. Aan collega's bij het management-adviesbureau aan de Amstel biecht hij later op dat hij eraan begon met het idee dat hij binnen twee jaar weer zou zijn vertrokken. Hij ziet zichzelf niet als consultant. Het weerhoudt hem er niet van er elf jaar - tot zijn ministerschap - te blijven en op te klimmen tot partner.
Het geheim van McKinsey
Wat Hoekstra in die elf jaar heeft gedaan, blijft het geheim van McKinsey dat nooit iets over zijn opdrachten zegt. De consultancy adviseert overheden en bedrijven bijvoorbeeld over strategie, marketing, cultuurverandering, privatisering of operational excellence. Ook de Belastingdienst huurde McKinsey tweemaal in in de periode dat Hoekstra er werkte.
'Wopke was heel breed', zegt managing partner Peter de Wit. Binnen de organisatie worden niet alleen zijn intelligentie en analytisch inzicht geroemd, maar vooral de manier waarop hij met mensen omgaat, binnen de eigen organisatie en bij opdrachtgevers. 'Daarmee heeft hij meer dan gemiddeld impact', zegt De Wit.
Hoekstra's politieke instinct ontwaakt in Berlijn, als hij onrustig wordt van de Fortuyn-revolutie in Nederland
Het is begin 2011 als Wopke Hoekstra aan De Wit meldt dat hij op een verkiesbare plek van de CDA-kandidatenlijst wil gaan staan. Hoekstra is dan al enige tijd actief in de afdeling Amsterdam van de partij, de stad waar hij na terugkeer uit Berlijn in 2006 ook Liselot Hoornweg op straat tegen het lijf is gelopen. Hij kent haar nog van Minerva. Deze keer slaat de vonk over. Samen wonen ze er ook in het appartement aan de Vossiusstraat, tussen de PC Hooftstraat en het Vondelpark, dat Wopke net heeft gekocht. Ze krijgen er hun eerste twee kinderen.
Hoekstra's politieke instinct ontwaakt in Berlijn, als hij onrustig wordt van de Fortuyn-revolutie in Nederland, zegt hij regelmatig. Het contrast van een welvarend en gelukkig land dat zo met zichzelf overhoop ligt en de Duitse hoofdstad die 'een beetje dronken van hoop en verwachting' is, geeft hem te denken. Hij wil als hij terugkeert tegenwicht bieden en ziet in het CDA het anker van rust en stabiliteit waar hij zich voor inzet.
Uiteindelijk wordt hij in 2011 door andere andere oud-minister Onno Ruding en staatssecretaris Jan-Kees de Jager overgehaald om zich te kandideren voor de Eerste Kamer. 'Als iemand bij ons commissaris wil worden, is het antwoord meteen dat kan niet. Maar iemand die lid van de Eerste Kamer wil worden was nog nooit gebeurd', weet Peter de Wit nog. 'Maar toen ik iemand in New York daarover belde en dacht hoe leg ik dat uit, de Eerste Kamer, zei ik dus: the Senate. Toen gingen alle alarmbellen en zwaailichten aan'.
Foto: Ministerie van Financiën
Degelijk, solide en saai
Als het verschil wordt uitgelegd tussen de Eerste Kamer en de Amerikaanse Senaat en er afspraken worden gemaakt over een strikte scheiding van verantwoordelijkheden, komt toch het nihil obstat. Maar Wopke zou desnoods zijn baan bij McKinsey ervoor hebben opgegeven, weet een ingewijde. Liselot werkte inmiddels als arts en hij zou dan een andere baan hebben gezocht.
Zijn debuut in de landelijke politiek, zijn maidenspeech als 36-jarig Eerste Kamerlid bij de prozaïsche afschaffing van de dubbele heffingskorting, is een politieke geloofsbrief. Op pedante toon bespot hij de complexiteit en fraudegevoeligheid van het 'woud van goede bedoelingen' dat de sociale zekerheid is geworden, poneert hij zijn adagium voor het financieel beleid: 'degelijk, solide en saai', gaat hij al in de bres voor 'de hardwerkende Nederlanders' en hekelt hij de nivellering die 'slecht voor de economie, de moraal, de samenleving. voor Nederland en voor ons allemaal' is.
Het is acht jaar later een gepolijst maar ook wat sleets verhaal, culminerend in de H.J. Schoolezing die hij twee weken geleden hield in Den Haag. Het alarm over de zorgen van de middenklasse klinkt inmiddels wat hol, streng zijn voor migranten en liefkozen van cultuur en identiteit gebaseerd op de Klassieke Oudheid, het christendom en de Verlichting klinkt als een echo van Sybrand Buma.
Maar zijn toorn treft ook de winnaars van de meritocratie, waarvan hijzelf een boegbeeld mag heten. Ze huldigen te vaak 'de misconceptie dat wie het ver schopt, en een verantwoordelijke positie bekleedt, dat toch eerst en vooral aan zijn eigen voortreffelijkheid te danken heeft'. Hij wil een 'correctie op het kapitalisme'. Hoekstra 'leunt op zijn linkerbeen', precies zoals een CDA-veteraan hem ooit adviseerde, om tegenwicht te geven aan de politiek ongemakkelijke bijklank van Minerva, Shell en McKinsey.
Hij is geen corpsbal
Maar zo'n prototype is hij nu juist niet, vindt vriend Iwan Lawerman. 'Hij is geen corpsbal. Daarom zijn wij vrienden'. Met hem en nog twee andere beklom Hoekstra in 2006 en 2008 de hoogste bergen van Afrika en Europa, de Kilimanjaro in Tanzania en de Elbrus in Rusland. Ze strandden vanwege het slechte weer op weg naar de top van de derde, de Aconcaqua in Argentinië.
Het plan is, nog steeds, om de zeven hoogste bergen op zeven continenten te bedwingen. Hoekstra, nooit gerookt een 'matige alcoholtolerantie', is adrenaline-verslaafd. 'Hij moet echt wat te doen hebben', zegt Lawerman. 'En er moet een uitdaging of een doel aan gekoppeld zijn'. Ze trainen nu voor een cross-triathlon (zwemmen, fietsen en hardlopen).
Hoekstra liep met zijn vader in het begin van zijn studententijd de marathon van Londen (zijn vader won), schaatste in 2012 de 200 kilometer lange Alternatieve Elfstedentocht, sport twee keer per week in de gym van het ministerie ('dan loopt hij hier rond in zo'n versleten hoodie', zegt een vrouwelijke hoge ambtenaar) en werd eind augustus nog gesignaleerd op het strand van Noordwijk waar hij met een vriend ging hardlopen. 'Ook nu nog vindt hij altijd tijd om af te spreken', zegt Lawerman.
Betrokken vader
Ook zijn gezin wil hij niet tekort doen. De routine van het ministerie, waar de minister vaak om 9 uur 's morgens al staf- of 'actualiteitenoverleg' voerde, moest omver worden gegooid omdat de nieuwe bewindsman zijn kinderen ten minste twee keer per week naar school wil brengen in Bussum. Daar betrok het gezin in 2015 in het lommerrijke Brediuskwartier een 'geschakelde villa' van €1,3 mln uit de Amsterdamse School-tijd.
Bij zijn jongste telg werd in 2016, toen hij net een jaar was, een levertumor gevonden
Wopke en Liselot brengen er een dochter (10) en drie zoons (8, 5 en 4) groot. Ook de jongste telg ging eind augustus voor het eerst naar de basisschool. Bij hem werd werd in 2016, toen hij net een jaar was, een levertumor gevonden. Hoekstra legde meteen zijn werk neer. Ook als schrijver van het CDA-verkiezingsprogramma, een eervolle opdracht waarmee hij zijn aanzien en zichtbaarheid in de partij naar een hoger niveau zou tillen.
'We hebben gezegd: dit is buitengewoon naar, maar zo liggen nu de kaarten', zei Hoekstra vorig jaar over die aangrijpende gebeurtenis. 'Dus wij moeten gewoon alles doen om te zorgen dat we er zijn voor hem en de andere kinderen. Zelf optimistisch blijven en zorgen dat we stabiliteit bieden aan de rest'. Het gaat goed met hem. Maar er moeten vijf jaar overheen gaan voordat hij genezen wordt verklaard.
Boomlange excellentie
In 2017 levert Hoekstra zijn badge in bij McKinsey en neemt hij plaats in de staats-BMW 740 Le iPerformance (hybride, 326 pk, €122.229). Het ministerie schaft om 'arbotechnische redenen' de verlengde versie aan voor de boomlange excellentie (privé rijdt hij in een tien jaar oude tweedehands Volvo XC90 SUV). Hoekstra weet aan het begin van de formatie al dat hij op de shortlist voor het kabinet staat, Maar hij maakt ook meteen duidelijk dat hij alleen genoegen neemt met een post waar hij het verschil kan maken. Dat kan geregeld worden. Het CDA claimt Financiën.
‘Het is lastig om minister van Financiën te zijn in tijden van overvloed’
Wopke Hoekstra
Net als bij Hans Wijers in 1984, die 'beduidend meer dan de helft' van zijn salaris inleverde toen hij de overstap van de Boston Consulting Group naar het ministerie van Economische Zaken maakte, is dat materieel een minstens zo forse aderlating. Maar er blijft genoeg over (€165.916). Met zijn komst naar de Korte Voorhout 7 wordt er meer ingeruild dan een auto en een politieke kleur.
Schatkistbewaarder
Beroepspoliticus en 'rode dominee' Jeroen Dijsselbloem kwam, na twaalf jaar in de Tweede Kamer, naar het ministerie om de crisis te bestrijden. Hoekstra heeft die dwingende agenda niet. 'Het is lastig om minister van Financiën te zijn in tijden van overvloed', wordt hem meteen voorgehouden tijdens de stoomcursussen die hij thuis in Bussum van de top van het ministerie krijgt als hij zijn benoeming op zak heeft. 'Je moet de rol van schatkistbewaarder spelen, want niemand anders doet het'.
In de praktijk is veel hetzelfde, zeggen naaste medewerkers. Zoals de korte lijnen en de snelheid van denken en handelen. Maar in de wandelgangen van de vlak voor de crisis nog opgefriste betonkolos uit de jaren zeventig zoemde ook al snel rond dat de directies McKinsey-jargon moesten leren. Zo moesten ze gaan 'watervallen', grafieken maken die in één oogopslag duidelijk maken welke opeenvolgende positieve of negatieve effecten optreden bij een (beleids)verandering.
Ook zelf brengt Hoekstra de aanbevelingen van McKinsey voor effectief leiderschap moeiteloos in praktijk. Resultaatgericht, met oog voor verschillende perspectieven, effectief probleemoplossend en ondersteunend voor anderen zijn volgens McKinsey-onderzoek in 81 organisaties goed voor 90% van effectief leiderschap. 'Door authenticiteit te laten zien en een oprechte belangstelling voor mensen om hen heen, bouwen ze vertrouwen op en inspireren en helpen ze collega's om uitdagingen te overwinnen'.
‘Dit was oprechte interesse in anderen, niet als de camera's draaien, maar daarbuiten. Dit was leiderschap’
René Verschuur
Gewoon gaaf
Het is hem op het lijf geschreven. Lawerman brengt onder woorden wat ook veel van Hoekstra's medewerkers op Financiën voelen: 'onderdeel zijn van “team Wopke” is gewoon gaaf. Hij is fysiek en verbaal op een positieve manier aanwezig. Hij straalt kracht uit. Als je onderdeel van dat team bent, geeft je dat vertrouwen. Je bent sterk als je met hem op pad bent'.
In een LinkedIn-post die 250.000 keer wordt gelezen en 3000 geliked, vertelt regisseur Bas Welling hoe Wopke Hoekstra, voorafgaand aan een uitzending van Pauw waarin hij ook optreedt, alleen maar oog heeft voor een andere gast, René Verschuur die zijn dochter verloor bij de tramaanslag in Utrecht. De minister hurkt bij hem en voert minutenlang een indringend één-op-één gesprek. Het maakt diepe indruk op Welling. Hij bekent geen CDA-stemmer te zijn, maar toch te hopen 'dat deze man ooit onze minister-president gaat worden'. 'Dit was oprechte interesse in anderen, niet als de camera's draaien, maar daarbuiten. Dit was leiderschap'.
Op het ministerie is behalve zijn empathie ook zijn ongeduld merkbaar. 'Je kunt merken dat hij uit de markt komt', zegt een hoge ambtenaar. Een van zijn 'pet projects' is 'Inzicht in kwaliteit', een operatie die bedoeld is om beleid doelmatiger te maken. 'We kunnen bij uitvoering nog wel wat leren van bedrijven', zei hij vorig jaar. 'De politieke wensen zijn groots en meeslepend, en volgen elkaar met hoge frequentie op. En de uitvoering zit vervolgens met een heleboel lastige vragen opgescheept'.
De aandelen Air France-KLM
Wopke puzzelt graag, ook als minister. 'Hij denkt in scenario's en alternatieven', zegt een van zijn naaste medewerkers. 'Hij triggert ons altijd om in alternatieven te denken. De standaardreflex als je advies geeft en zegt dat de enige verstandige optie ''a'' is, luidt: hoezo alleen ''a''? Hij dwingt om breder te denken'.
Dat was ook hoe zijn meest spectaculaire wapenfeit tot nu toe tot stand kwam, de heimelijke aankoop van 14% van de aandelen Air France-KLM voor €680 mln. Buiten de board en de Franse Staat om stapte raider Wopke in om de nationale belangen te verdedigen. Een operatie die zich ook binnen het kabinet en het ministerie in het diepste geheim voltrok. En een gok.
Bruno Le Maire en Wopke Hoekstra tijdens een persconferentie op 11 mei 2018.Foto: Reuters
'Het had helemaal fout kunnen lopen', zegt een adviseur. 'Nu heeft iedereen het over het succes. Toen dachten we vooral aan wat er mis kon gaan. En als dat gebeurt, kan het zomaar ineens klaar zijn. Want dan gaan de vingers naar jou. Ben je daartoe bereid? En ben je voldoende autonoom om dan de juiste beslissing te nemen?'
Hoekstra soevereiniteit als minister die 'de hele wereld aan zijn voeten heeft', is ook een achilleshiel. 'Hij kan niet goed tegen zijn verlies', zegt PvdA'er Henk Nijboer die in de Kamer vaak de degens met hem kruist. 'Hij wil zijn zin doordrijven, gunt ook niet snel iets aan iemand anders'. Dieptepunt voor de rest van Europa was wat dat betreft zijn aanvaring met de Franse minister Bruno Le Maire in de nacht van 3 december.
Hoekstra hield zijn collega's de hele nacht gegijzeld om het woordje 'stabilisatie' in de omschrijving van een eurozonebegroting te kunnen schrappen. Zijn herhaalde liefdesbetuiging aan Europese samenwerking is voor Nijboer dan ook dubbelhartig. 'Het is van: ik ben voor Europa als iedereen altijd doet wat ik zeg. Maar als Frankrijk en Duitsland het eens worden en het gebeurt toch, wat heb je dan bereikt? Dat schaadt je positie eerder.'
Probleemoplossend, empathisch, gepolijst, ijzerenheinig, autonoom, streberig, energiek. Wopke Hoekstra is veelzijdig tot in het uiterste. De liefhebber van zowel house ('gemaakt voor euforie') als klassieke muziek geeft als praeses in 1998 een interview. Of hij van kunst houdt? Van zeegezichten, antwoordt de 22-jarige. 'Om die horizon waar je altijd overheen moet zien te komen. Steeds verder, Steeds verder.
Correcties en aanvullingen:
In een vorige versie van dit artikel stond Boston Consulting Group vermeld als Boston Consultancy Group.
Lees meer in FD Persoonlijk, het weekend magazine van Het Financieele Dagblad over mensen, cultuur, lifestyle, reizen, carrière en personal finance.