Frankrijk dreigt samen met landen uit centraal- en oost-Europa een blokkade op te werpen voor de groene taxonomie, de regels die bepalen wat financiële dienstverleners als duurzame belegging mogen beschouwen. Daarvoor waarschuwen Europarlementariërs.

De Fransen willen kernenergie, goed voor 70% van de energievoorziening in het land, op laten nemen in de taxonomie als duurzame investering. Als beleidsmakers in Brussel hier niet in meegaan, wil het land komende maand een Europees wetsvoorstel voor de groene taxonomie torpederen. Daarvoor is wel een meerderheid van de Europese ministerraad vereist.

'Een discutabele coalitie'

Lang zag het ernaar uit dat Frankrijk die meerderheid nooit zou kunnen mobiliseren. Er was alleen steun van Finland voor het Franse atoomstandpunt. Maar dat is veranderd, weet GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout. Samen met Polen, Hongarije en Tsjechië 'hebben ze een discutabele coalitie' gevormd. In ruil voor hun steun voor nucleair, zegt hij, belooft Frankrijk dat de andere landen op steun kunnen rekenen bij het toevoegen van energie uit gas aan de taxonomie.

Het Europees parlement ging in juli akkoord met de taxonomie, maar enkel in die zin dat de financiële sector vanaf de invoering ergens volgend jaar bij wet verplicht is om uit te leggen wat een groene belegging inhoudt. Het huidige gesteggel gaat over de invulling van die wet en wat de Europese wetgever straks als een groene belegging mag beschouwen. Op 7 december komen de Europese ministers bij elkaar voor een laatste stem daarover.

De Franse druk dreigt deze planning in gevaar te brengen. 'Dit is nu een van de grote discussies in Brussel', zegt Eickhout. Grote druk om nucleaire energie uit te sluiten, is er van de Duitse regering. Het land deed onder bondskanselier Angela Merkel kernenergie in de ban na de ramp in Fukushima in Japan.

Hoezo vervuilend?

Maar ook Duitse beleggers zijn van invloed. Pensioenfondsen, banken en verzekeraars vertellen Eickhout in de wandelgangen dat als Europa kernenergie in de taxonomie stopt, zij zich niet meer met groene beleggingen willen inlaten. 'Kernenergie is een giftig onderwerp in Duitsland', weet hij. Deze beleggers lopen een groot risico om als voorstander van nucleair te worden weggezet.

Tegelijkertijd kan in Nederland wrevel ontstaan bij banken en bedrijven uit de energiesector als gasbeleggingen niet als groen aangemerkt mogen worden, weet Jonathan Heeringa, advocaat en expert in duurzame obligaties bij Allen & Overy. 'Hoezo zou beleggen in gas per se vervuilend moeten zijn?' Daarmee wil Heeringa niet zeggen dat alle gasbeleggingen duurzaam zijn, maar het volledig uitsluiten is wat hem betreft 'te zwart-wit'.

Hij geeft ter illustratie het voorbeeld van Gasunie, dat 'zichzelf helemaal opnieuw moet uitvinden'. Het bedrijf wil zich bijvoorbeeld toeleggen op het pompen van waterstof door de pijpleidingen waar nu nog aardgas doorheen stroomt. Om die infrastructuur te verbouwen, is veel geld nodig van beleggers.

Beleggers zijn, zo leert de populariteit van groene obligaties dit jaar, sneller bereid te investeren en minder rente voor lief te nemen, als zij de belegging als duurzaam kunnen aanmerken. Maar door de gassector uit te sluiten, kan dat niet en blijft er voor Gasunie zo 'een hoop geld op tafel liggen', aldus Heeringa.

Gasunie zoekt miljarden

Deze blokkade belemmert op haar beurt weer de groene transitie, waarbij de hulp van beleggers nu net hard nodig is. Gasunie hoopt bijvoorbeeld de komende jaren €7 mrd te lenen van beleggers. Van dat geld gaat 'minstens de helft naar het financieren van de energietransitie', zo schreef het gasbedrijf begin oktober.

Analisten van Rabobank merkten onlangs op dat er dit jaar nu al voor €1000 mrd aan geld met een groen stickertje is uitgeleend aan zowel bedrijven als overheden. Daar zitten ook veel energiebedrijven tussen, waaronder het eerder genoemde Gasunie. Die konden tot nu toe profiteren van een korting op hun leenrente dankzij de enorme gretigheid van beleggers om in groen krediet te stappen.

Sven Giegold, een vooraanstaand lid van de Duitse Groenen in het Europees parlement, verwacht niet dat het uitsluiten van sectoren zoals aardgas door de Commissie de overstap naar energieneutraliteit belemmert. 'Er is niets dat investeerders ervan weerhoudt om alsnog in deze bedrijven te investeren', zegt hij in een reactie. Het prijsvoordeel dat ze mislopen als niet-groene belegging valt volgens hem ook wel mee. 'Er is zo veel geld beschikbaar nu, ik verwacht daarom nauwelijks een opslag.'