'We willen geen commercie in de zorg'

Minister Ab Klink van Volksgezondheid wil winstuitkering in de zorg mogelijk maken. Maar wat hij met de ene hand geeft, lijkt hij met de andere hand weer terug te halen. Winstuitkering - de minister spreekt van een 'resultaatafhankelijke vergoeding' - is alleen mogelijk binnen strenge regels en voorwaarden. De maatschappelijke onderneming, waarin de macht ligt bij het bestuur en niet bij de aandeelhouders, zou daarbij een rol kunnen spelen. Klink en staatssecretaris Jet Bussemaker hebben deze week een langverwachte brief over corporate governance in de zorg naar de Tweede Kamer gestuurd. Minister Klink over de macht in het ziekenhuis.

'Dat zal de toekomst uitwijzen, maar ik denk dat er wel belangstelling voor zal zijn. Nu is een resultaatafhankelijke vergoeding onmogelijk, maar dat gaan we veranderen. Daarbij moeten wel een aantal belangen met elkaar verzoend worden. Daarom is straks bij vitale zaken, zoals de continuïteit van de zorg, fusies en het afstoten van bepaalde specialismen, de zeggenschap voorbehouden aan de raad van bestuur en de raad van toezicht. Wat we niet willen zijn aandeelhouders die gaan voor een "quick win". In die zin is de maatschappelijke onderneming inderdaad een bewuste beperking, een grens aan commercialiteit in de zorg.'

V: Maar wat voor soort aandeelhouders trekt dat dan?

'Ik denk dat institutionele beleggers best interesse hebben. De vraag naar zorg zal alleen maar toenemen, dus ze weten dat het een groeimarkt is. Deze beleggers zijn geïnteresseerd in investeringen op de lange termijn met bovendien een maatschappelijk nut. Uit onze contacten met institutionele beleggers blijkt dat zij twee belangrijke voorwaarden hebben: een stabiel reguleringsklimaat en dat zij van hun aandelen afkunnen. We zeggen niet dat bepaalde aandeelhouders niet kunnen. We zeggen alleen welke bevoegdheden ze hebben. Zij stellen niet de voorwaarde dat de aandeelhouder over alles een stem moet hebben. In gewone ondernemingen, met het structuurregime, is dat ook niet zo.'

'Mijn streven is om het vanaf 2011 mogelijk te maken. Maar er moeten eerst wel twee wetten worden aangenomen om dat mogelijk te maken.'

'De term resultaatsafhankelijke vergoeding onderstreept dat het kabinet weg wil blijven van louter commercialisering van de zorg. Van belang is de maatschappelijke inbedding en daarbij hoort regulering van de verantwoordelijkheden van aandeelhouders, bestuur en toezichthouders.'

'We onderlijnen de bovengeschikte positie van het bestuur ten opzichte van de specialisten in zaken als kwaliteit en veiligheid. Het bestuur krijgt een aanwijzingsbevoegdheid. Daarmee geven we twee signalen aan de sector. Leden van de raad van bestuur kunnen hun verantwoordelijkheid voor veiligheid en kwaliteit niet ontlopen onder het mom van de moeilijk bestuurbare specialisten. En specialisten moeten weten dat het bestuur op deze punten bovengeschikt is.'

'Ik ben me ervan bewust dat je met een wettelijke bepaling de werkelijkheid niet gaat veranderen. Maar dit is wel een belangrijke bouwsteen. Bestuur en toezichthouders krijgen toch een betere positie ten opzichte van de specialisten. Zeker nu de transparantie van kwaliteit en veiligheid verbeterd wordt. Tegen die achtergrond is het belangrijk om de verantwoordelijkheden helder te benoemen. Maar ook tegen de achtergrond van het toenemende risico dat komt te liggen bij bestuur en toezichthouders. Wij maken bestuurders nu immers ook persoonlijk aansprakelijk voor wanbeleid in de zorg.'

'Als de toelatingsovereenkomst het kwaliteits- en veiligheidsbeleid van het bestuur in de weg zit is de overeenkomst straks op dat punt rechtsongeldig. En als een specialist een aanwijzing over kwaliteit en veiligheid negeert kan dat reden zijn om hem of haar te ontslaan.'