Crisis, recessie, dalende koersen. Overal waar je komt, gaat het gesprek al snel over de zwakke economie en meestal ga ik het gesprek minder vrolijk uit dan ik het inging.
Een goede vriend van me heeft een transportbedrijf en het is onontkoombaar dat we regelmatig over de economie spreken. Transportondernemingen zitten redelijk vooraan in de economische cyclus, dus het gaat al een tijdje minder goed. Het afgelopen halfjaar valt de omzet maandelijks terug en worden de verdiensten minder. Een patroon dat veel ondernemers en werknemers zullen herkennen. Je zou er bijna depressief van worden en bij de pakken neer gaan zitten, wachtend op de dag dat het economisch tij weer keert.
We kunnen economische tegenwind echter ook zien als een noodzakelijk kwaad dat van tijd tot tijd nodig is. Nodig om alles en iedereen weer met beide benen op de grond te zetten. Het is bijna onontkoombaar dat ondernemingen en organisaties in tijden van voorspoed wat makkelijker omgaan met mensen en middelen. Vervelende of moeilijke klussen worden dan net iets vaker uitbesteed.
Ook neemt dan het aantal ondersteunende functies toe dat in het leven wordt geroepen. Kleine investeringen die het werkende leven makkelijker, maar niet noodzakelijkerwijs productiever maken, worden dan net iets makkelijker gedaan. Kortom, we meten ons wat luxe aan en dat gaat prima in goede jaren. Het huidige klimaat dwingt ons om kritischer tegenover deze luxe te staan en efficiënter en creatiever te gaan werken.
Dat dit ten koste gaat van arbeidsplaatsen, is duidelijk. Dit dwingt bedrijven, ondernemers en werknemers om nieuwe producten en diensten op de markt te brengen. Het is niet voor niets dat veel, nu vooraanstaande, bedrijven zijn opgericht in onzekere tijden of in een zwak economisch klimaat. Dit komt ten eerste doordat mensen in zwakke tijden creatiever lijken te worden om geld te verdienen en ten tweede doordat goede ideeën meer kans hebben. Concurrenten zijn immers veelal bezig met overleven in plaats van met meteen meedoen aan een nieuw, onzeker idee. Disney, IBM, Microsoft, WalMart zijn mooie voorbeelden van bedrijven die in recessie of oorlogstijd zijn begonnen.
Terug naar mijn genoemde vriend. Deze heeft weliswaar nu veel minder omzet, maar ook minder kosten. Dat heeft enerzijds te maken met ‘automatische stabilatoren’ zoals lagere brandstofkosten en minder files. Anderzijds voert hij actief beleid. Terwijl hij vorig jaar nog noodgedwongen dure zelfstandige krachten moest inhuren om aan de vraag te kunnen voldoen, draait hij inmiddels met het vaste personeel. Zijn vrachtwagens rijden geen halflege ritjes meer: er wordt even gespaard tot een wagen echt vol is. Het dagelijkse plannen van de ritten doet de directie zelf. Geen wereldschokkende veranderingen, maar de lagere omzet kan de onderneming zo deels opvangen door lagere kosten. Als de economie nu ook nog aantrekt…
Bob Homan is sinds juli 2008 werkzaam als Hoofd Investment Office van ING. Hij is verantwoordelijk voor de eenduidige visie op beleggen binnen ING. Hiervoor was hij vanaf 1999 directeur Beleggen bij WestlandUtrecht Effectenbank. Daarvoor werkte hij in diverse functies voor KBW Wesselius en de Postbank.
