Geen spektakelkunst

Karel Ankerman

In het weekend kwamen serieuze kopers opdagen bij Art Forum Berlin. Kunst in traditionele media voerde de boventoon.

Er wordt weer naar kunst gekeken en over kwaliteit gepraat op de veertiende editie van de kunstbeurs Art Forum Berlin. Binnen een kwartier moeten beslissen over de aankoop van een peperduur kunstwerk hoeft niet meer. De speculanten en verzamelaars met nieuw geld laten zich niet meer zien en de galeriehouders hebben weer tijd voor inhoudelijke gesprekken.

Berlijn kwam de laatste jaren, mede door het wegblijven van belangrijke galeries, niet voor op de Europese lijst van toonaangevende kunstbeurzen. Een nieuw management onder leiding van Art Basel-veteranen Peter Vetsch en Eva-Maria Häusler voerde een aantal belangrijke wijzigingen door die de beurs dit jaar naar een hoger niveau tilden. In de twee imposante beurshallen uit de jaren dertig presenteerden 128 galeries uit vijftig landen hun kunstenaars in een heldere en overzichtelijke opstelling. Het aanbod werd uitgebreid met een dozijn galeries die kunst uit de jaren zestig brachten. In een aparte hal van het uitgestrekte complex tonen de jonge galeries de laatste ontwikkeling op het gebied van hedendaagse kunst.

Maar het belangrijkste nieuws dit jaar is de terugkeer van de gerenommeerde Berlijnse galeries als Max Hetzler, Sprüth/Magers en Neugerriemschneider, die kennelijk vertrouwen hebben in het nieuwe management.

De gevestigde kunstbeurzen trekken satellietbeurzen aan. Art Berlin Contemporary, met zestig jonge kunstenaars, bezette het gebouw van de Akademie der Kunste. De zesde editie van Liste vond plaats in het Palais Am Tiergarten en de beurs Preview streek neer in het vorig jaar gesloten vliegveld Tempelhof.

Wat opvalt aan deze editie van Art Forum is dat de traditionele media veruit in de meerderheid zijn. Het is foto's en schilderijen wat de klok slaat, met hier en daar een tekening of sculptuur, en video ontbreekt nagenoeg. Dat houdt verband met de crisis: galeriehouders mikken erop dat kopers minder voor het experiment zullen gaan. Dus weinig door hypes gedreven spektakelkunst maar degelijk werk dat ook aan de wand van een woonkamer past.

En daarmee blijft Art Forum Berlin in de huidige economische omstandigheden waarschijnlijk een stuk beter overeind dan de beurzen als Frieze in Londen en de Armory in New York, waar de hypekunst nog altijd hoogtij viert. Art Forum bevindt zich bovendien in de kunststad Berlijn en kan meeliften met publiekstrekkers als het Museuminsel met het deze week geopende Neues Museum, het museum voor hedendaagse kunst Hamburger Bahnhof en het Deutsche Guggenheim aan Unter den Linden.

In het weekend kwamen behalve kijkers ook de serieuze kopers opdagen. Galerie Thaddaeus Ropac uit Salzburg en Parijs verkocht met grafiet en krijt bewerkte fotowerken uit de jaren zeventig van Arnulf Rainer en Dieter Roth voor prijzen tussen de euro 18.000 en euro 35.000. Xavier Hufkens uit Brussel verkocht drie prints van George Condo (euro 25.000), een houten masker van Thomas Houseago (euro 25.000) en een ijzeren beeld van Antony Gormley (euro 190.000). Galerie Nächst St. Stephan uit Wenen verkocht twee conceptuele werken van Isa Melsheimer (euro 20.000), die naar de kunstcollectie van de Bondsrepubliek gaan, en een drieluik van Imi Knoebel (euro 45.000) dat op de openingsdag aan een Duitse privéverzamelaar verkocht werd.

Jonge galeries lijden nog steeds onder de ambitie om zo snel mogelijk het succes van hun oudere collega's te evenaren. Dat leidde in de sectie Focus tot presentaties met veel gespin en weinig wol. Maar er was ook mooi en betaalbaar werk. Bij de Berlijnse galerie Aanant und Zoo bijvoorbeeld, die puntgave tekeningen van Channa Horwitz toonde. De Amsterdamse galeries kwamen goed voor de dag. Slewe Galerie presenteerde schilderijen van Steven Aalders, Jerry Zeniuk en beelden van Michael Jacklin. Ellen de Bruijne belegde de vloer met een conceptuele installatie van Falke Pisano en hing als geslaagd tegenwicht een drietal schilderijen van Klaas Kloosterboer aan de wand.

www.artberlin-online.de

Galeriehouders hebben weer tijd voor inhoudelijk gesprek

'Crouching Figure' van Thomas Houseago (euro 65.000) werd niet verkocht, maar wel gereserveerd.