25-jarige raceautoproducent: ‘Van patriottisme alleen kun je niet leven’

Anke Truijen

Kroatië kan zich vanaf vandaag de 28ste EU-lidstaat noemen. Het economische zorgenkindje hoopt uiteindelijk te profiteren van de vrije markt en investeringen. Twee innovatieve bedrijven in Zagreb zetten de toon en maakten afgelopen jaren de eerste Kroatische (elektrische) auto.

Zagreb

Het begon in een kleine garage met een gifgroene BMW E30. Als tiener droomde Mate Rimac er al van om de snelste elektrische raceauto ter wereld te maken. Met lokale onderdelen kwam hij niet ver. Het moest lichter en sneller en dus bouwde hij zijn eigen motorsysteem. Vele testrondes verder is de oude BMW een van ’s werelds snelste elektrische auto’s. In 2.08 seconden trekt-ie op naar 100 km per uur. Goed voor een vermelding in het Guinness World Book of Records.

Zijn ouders gaven zijn startkapitaal, vertelt Rimac in een halflege showroom met een paar bureaus en werkplaats. De BMW doet nog steeds mee. ‘In Kroatië wordt geïnvesteerd in vastgoed of toerisme. Niet in start-ups. Participatiefondsen bestaan hier niet. En overheidssteun, die Amerikaanse elektrische automakers Tesla en Fisker hielp innoveren, kregen we hier niet.’

Rimac Automobilli is uitgegroeid tot een uniek Kroatisch succesverhaal. Alleen al omdat ceo Mate Rimac slechts 25 jaar oud is. Samen met vijftien jonge lokale technici bouwt hij aan een handvol elektrische raceauto’s en een ingenieuze batterij motorsystemen voor buitenlandse autoproducenten. Het paradepaardje is de geavanceerde Concept One-auto. Met een prijskaartje van $ 1 mln hoopt Rimac hiermee uiteindelijk een luxe automerk als Lamborghini te evenaren. Investeerders uit Abu Dhabi, Oostenrijk en Duitsland, die een deel van de productie uit Kroatië willen halen, hebben zich al gemeld. Maar Rimac wijst vooralsnog deze miljoenenaanbiedingen af.

‘Nikola Tesla (beroemde elektriciteitspionier 1856-1943, red.) ging naar de VS omdat hij in Kroatië niet verder kon innoveren. Ik wil aan mijn generatie laten zien dat je hier een topproduct kunt maken. Maar ja, van patriottisme alleen kun je ook niet leven.’

Vanaf vandaag wordt het voor Rimac gemakkelijker om te exporteren binnen de EU en Europese innovatiefondsen aan te schrijven. Rimac: ‘Ons EU-lidmaatschap brengt stabiliteit en groeikansen. Maar het zal ons niet komen aanwaaien.’

Dat onderschrijft de Kroatische president Ivo Josipovic. Die maakt zich zorgen over de crisis in de eurozone en in zijn land. Toetreding is het enige lichtpuntje. ‘Wij zien het EU-lidmaatschap als nieuwe kans; en dan heb ik het niet alleen over de EU-fondsen (€ 650 mln, de helft van het toetredingsfonds, komt dit jaar vrij, red.). We gaan profiteren van de interne markt, van de nieuwe manier van denken.’

De overheid moet zelf plannen schrijven om die fondsen binnen te halen. De regering neigt weer fors in te zetten op toerisme, maar kijkt ook naar projecten voor infrastructuur, agro-food en duurzame energie. Kroatië is volgens de EU een van de zogenoemde ‘catch-up’-landen. Met Bulgarije en Roemenië loopt het achter met investeringen in innovatie en research. Nu is dat 0,07% van het bbp. In 2025 moet dat minstens met 2% omhoog om de economie 6% te laten groeien. Een begin is afgelopen oktober gemaakt met de eerste Kroatische incubator in Zagreb; een groeituin voor start-ups. En het parlement nam onlangs een wet aan: Kroatische bedrijven mogen voortaan een internationale naam dragen.

‘De EU-regelgeving is idioot. Maar niet zo idioot als de Kroatische’, zegt Ivo Spigel, oprichter van de incubator en overheidsadviseur voor technologische ontwikkeling. ‘Zo moet je 400 certificaten invullen als je een café opent. We worden nu gedwongen efficiënter te zijn en wetgeving te versimpelen. Kroatische regeringen hebben hervormingen jarenlang voor zich uit geschoven en vooral geld gepompt in verliesgevende, oude scheepswerven. Het was uiteindelijk de EU die Kroatië dwong deze te privatiseren en te hervormen.’

Met het EU-lidmaatschap hoopt Kroatië ook het oorlogs­imago van zich af te schudden. Het Kroatische middelgrote bedrijf DOK-ING heeft zijn succes juist te danken aan die oorlog. ‘Deze gaan naar Afghanistan’, op een groot industrieterrein wijst ceo Gordan Kolac naar een kleine zandkleurige robottank met daarop zwarte letters: US Army. ‘Het Amerikaanse leger heeft al honderd van onze robots gekocht.’ Aan de voorkant hangt een brede ploeg met ijzeren tentakels die mijnen onschadelijk maken. Naast Kroatië rijden deze DOK-ING-robots nu op elk continent. Om de toekomst van DOK-ING veilig te stellen, werd de technische kennis van de ontmijningsrobot toegepast op nieuwe innovaties, zoals een robotbestuurde brandblusser en een grondstoffendelver die wordt ingezet voor exploitatie van goud in Zuid-Afrikaanse mijnen. En dan is er nog de elektrische auto XD. Dit jaar start de eerste autoproductielijn.

‘De regering heeft ons gesteund. En dankzij innovatiefondsen van de EU konden we blijven ontwikkelen. Economisch gezien zijn we misschien verzwakt, maar we hebben hoogopgeleide jongeren en we blijven onze economie hervormen.’

Regelgeving ‘De EU-regelgeving is idioot. Maar niet zo idioot als de Kroatische’