Van onze redacteuren
Amsterdam
De problemen met automatisering bij het ministerie van Veiligheid en Justitie staan niet op zichzelf. Tal van overheidsinstellingen worstelen met ICT-projecten. Doel is vaak de eigen werkzaamheden of dienstverlening aan burgers efficiënter te maken. Maar in de praktijk neemt de complexiteit vaak groteske vormen aan. Sommige projecten, zoals de ov-chipkaart, krijgen landelijke bekendheid. Andere projecten leiden alleen intern tot wanhoop en frustratie.
Ondanks de gedachte van de compacte overheid voeren de meeste ministeries nog altijd hun eigen ICT-beleid. ‘Het is vervelend om je kwetsbaarheid uit te wisselen’, zegt een ingewijde. De departementen opereren solistisch. Het Rijk beschikt daardoor niet over één systeem waarmee alle departementen bijvoorbeeld hun inkomsten en uitgaven bijhouden. Het ene departement werkt met Oracle, het andere met SAP.
Het ministerie van Veiligheid en Justitie koos enkele jaren gelden voor het inkoopprogramma Leonardo van Ordina. Het liep uit op een fiasco. Begin dit jaar moesten bonnetjes met de hand worden nageplozen om de jaarrekening nog op tijd op orde te krijgen.
De overheid is zich al langer bewust van de risico’s van automatisering. De Algemene Rekenkamer publiceerde in 2007 en 2008 onderzoeken naar ICT-projecten bij het Rijk. Vorig jaar is gekeken of daaruit lering is getrokken.
Verbeteringen zijn er. Zo benoemde het Rijk, in navolging van het bedrijfsleven, chief information officers. Ook is begin 2012 een convenant gesloten met de ICT-sector waarin onder andere is afgesproken personeel uit te wisselen. Verder neemt de samenwerking tussen ministeries langzaam maar zeker toe. Maar de resultaten van die maatregelen zijn vooralsnog beperkt.
Om meer greep op de problemen te krijgen, houdt de overheid sinds 2010 bij hoeveel grote projecten bij de ministeries lopen. Uit de ‘Jaarrapportage bedrijfsvoering Rijk’ blijkt dat op dit moment zo’n 43 grote en risicovolle ICT-projecten worden uitgevoerd bij het Rijk. De totale meerjarig geraamde kosten bedragen € 1.744 mln.
De Tweede Kamer is zich ook bewust van de ernst van de problemen. Hoewel automatisering bij alle departementen moeizaam verloopt, nam juist de vaste Kamercommissie voor Veiligheid en Justitie begin vorig jaar het initiatief voor een parlementair onderzoek. Naar verwachting zal de verantwoordelijk Tijdelijke commissie ICT haar eindrapport in het voorjaar van volgend jaar aanbieden aan de Kamer.
In het onderzoeksvoorstel stelt de commissie dat vier jaar na de onderzoeken van de Rekenkamer verschillende ICT-projecten nog steeds niet goed lopen. ‘Een cultuuromslag lijkt noodzakelijk en onvermijdelijk.’
Bij het ministerie van Justitie waren ze bezorgd dat het mislukte project GPS dat het papieren strafdossier moest vervangen, ook door de Kamercommissie zou worden onderzocht. Dat blijkt niet het geval. Voorzitter Ton Elias (VVD) wil tot de publicatie van het eindrapport geen commentaar geven, en wil dus ook niet toelichten waarom het GPS-project buiten het onderzoek valt.
Publicatie onderzoek van de Algemene Rekenkamer naar ICT-projecten overheid
’07 -’08
Totale meerjarige geraamde kosten ICT voor 2013
€ 1.744 mln
Aantal grote risicovolle ICT-projecten bij het Rijk
43