Sommige beleggers terecht boos

Hendrik Jan Bos

Vermogensbeheerders in bepaalde gevallen wel aansprakelijk voor beleggingsverliezen

Recent is veelvuldig de stelling verkondigd dat particuliere beleggers claims tegen banken of vermogensbeheerders gaan indienen wegens geleden beleggingsverliezen. De meeste berichten zijn nogal stigmatiserend voor beleggers die hun bank aansprakelijk stellen. Mensen die in de media aan het woord komen redeneren in de trant van: Wie belegt, moet snappen, dat hij kan verliezen en wie verliest, moet dus niet zeuren.

De zeurende belegger bestaat. Iemand die heel bewust zelf bepaalde aandelen koopt die in waarde dalen, moet zelf op de blaren zitten. Maar er zijn ook mensen die wel met recht hun bank of vermogensbeheerder aansprakelijk stellen voor beleggingsverlies. In mijn praktijk komt de volgende casus vaak voor.

Een ondernemer verkoopt na jarenlang hard werken zijn bedrijf en wenst zich niet bezig te houden met het beheer van zijn vermogen. Hij wil bij zijn kleinkinderen in Australië op bezoek gaan, een boot kopen of golfen. Hij komt met een vermogensbeheerder overeen dat deze behoudend, dus voorzichtig, met zijn vermogen zal omgaan en gaat met een gerust hart zijn hobby's uitoefenen. De vermogensbeheerder gaat vervolgens beleggen op een manier die zeker niet als behoudend is aan te merken. Bij schommelingen op de beurs of zelfs een beursval, gaat een groot deel van het belegde vermogen verloren (in sommige gevallen meer dan 80% van het ingelegde vermogen binnen anderhalf jaar).

In zo'n portefeuille zijn dan producten aan te treffen als perpetuals, steepeners, CDO's, CLO's, reverse convertibles en asset backed producten. Dat soort producten werd door banken en vermogensbeheerders aangeprezen als defensieve (behoudende) beleggingen, maar blijken dat niet te zijn. De banken wijten het risico en het koersverlies aan de kredietcrisis, maar feitelijk hebben ze een verkeerde inschatting gemaakt van de onderliggende risico's van de producten.

Het defensieve stuk van een beleggingsportefeuille moet ook echt defensief en veilig zijn en geen verborgen risico's kennen. Die verborgen risico's waren er echter wel en die heeft men onderschat. Moet de beleggende particulier dan lijden onder de inschattingsfouten van de professionele partijen zoals banken en vermogensbeheerders? Naar mijn mening niet. Enige nuancering in de berichtgeving over 'zeurende beleggers' lijkt mij op zijn plaats.

Exceptionele verliezen in beleggingsportefeuilles worden door de kredietcrisis zichtbaar. Pas als het stormt, blijkt of een boot stevig gebouwd is. Als een boot slecht gebouwd is en bij storm uit elkaar valt, is de bouwer van die boot verantwoordelijk, niet de storm. Door de kredietcrisis wordt duidelijk wie de goede en de slechte portefeuillebouwers zijn.

De ondernemer in het bovengenoemde voorbeeld realiseert zich niet, dat hij het risico loopt dat zijn vermogen als sneeuw voor de zon kan verdwijnen. Hij is juist met zijn geld naar een vermogensbeheerder gegaan, omdat hij zichzelf geen beleggingsdeskundige acht en zijn vermogen veilig wil stellen. Zoals men van tijd tot tijd een medische check up kan laten doen, kan men natuurlijk ook zijn beleggingsportefeuille af en toe eens aan een houdbaarheidscontrole onderwerpen.

Hendrik Jan Bos is advocaat te Amsterdam.

Een demonstrant belaagt het kantoor van de Zwitserse bank UBS in Bazel, eerder dit jaar.