Farid Tabarki
‘É hora para um Che Guevara!’ Het is tijd voor een Che Guevara, maar dat wist u zonder veel kennis van het Portugees vast ook al. Zelf had ik de strekking van de verhitte discussie op het vliegveld van Luanda ook begrepen als deze in het Japans was gevoerd.
Wat was er aan de hand? De Angolese presidentiële familie eist regelmatig een vliegtuig op voor privégebruik. De bevolking had dat een paar jaar geleden nog gepikt, maar daaraan komt nu een einde. Al is het nog mondjesmaat, ook in Luanda komt een middenklasse op. Die spendeert haar geld aan iPads en buitenlandse reizen en laat zich de mond niet langer snoeren. Het is dus goed gekomen: we kregen broodjes en water en vlogen een paar uur later alsnog naar São Tomé e Príncipe.
De Nederlandse middenklasse staat er anders voor. Die is al decennia een steunpilaar van de economie, maar wordt aan alle kanten bedreigd. Het CBS meldde deze week dat consumenten meer vertrouwen hebben in de economie, maar zich zorgen maken over hun eigen financiële situatie. Ze houden de hand op de knip.
Wat gaat er mis? Of beter gezegd: wat is de uitdaging?
We lijken ons onvoldoende te realiseren dat de informatica revolutionaire gevolgen zal hebben voor de middenklasse. Volgens de Wet van Moore (die al sinds de jaren 60 klopt) verdubbelt de verwerkingskracht van computers elke anderhalf à twee jaar, met in het kielzog de opslagcapaciteit en communicatiesnelheid. Uw smartphone is sneller dan een Cray-supercomputer uit 1983; de simkaart die erin zit heeft tien keer zoveel geheugen als de IBM SAGE uit 1958, die 275 ton woog.
Door de steeds hogere verwerkingskracht van computers en ‘big data’ verdwijnen traditionele banen en worden ze overgenomen door computers. Kodak is nu failliet — het nieuwe digitale fotograferen heet Instagram en werd voor een miljard dollar door Facebook gekocht. Er werkten toen dertien mensen.
Misschien komt er een luddietenbeweging op, zoals de protestbeweging van Ned Ludd begin negentiende eeuw tegen de technologische revolutie. Dit middenklasseprotest ligt op de mestvaalt van de geschiedenis. Ook nu kunnen we tegengeluiden verwachten, maar die zijn net zo kansloos.
Het goede nieuws is dat deze ontwikkelingen uiteindelijk de arbeidsproductiviteit verhogen, zodat we tijd hebben voor nieuwe uitdagingen. Bijvoorbeeld: innovatief omgaan met de arbeidsmarkt, nieuwe vormen van interactief onderwijs en een slimme inzet van mensen in de zorg. De nieuwe generatie lijkt zich al voor te bereiden. Toen ik gisteren bij Starbucks op Schiphol een thee bestelde, hoorde ik de baristas aan elkaar vertellen dat ze binnenkort een chip ingeplant zouden krijgen zodat ze efficiënter konden werken. Ze maakten er robotbewegingen bij.
De thee smaakte prima.
Farid Tabarki is oprichter van Studio Zeitgeist en trendwatcher van het jaar 2012-2013.