Wie luistert nog naar Moerland?

Rabo’s voorzitter Piet Moerland liet vorige week weten over een jaar met pensioen te gaan. Het kan ook over een halfjaar of anderhalf jaar zijn. Dat hangt af van de snelheid waarmee Rabo’s commissarissen een opvolger vinden.

Ook Peter Voser (54) van Shell kondigde niet zo lang geleden tot veler verrassing aan volgend jaar te stoppen en andere zaken prioriteit te geven. De overeenkomst tussen beide aankondigingen is dat er geen opvolger werd gepresenteerd, zoals gebruikelijk is. Meestal wordt ernaar gestreefd een nieuwe koning te hebben om speculatie te voorkomen.

Transparantie

De voor de hand liggende verklaring voor de tijdige tijdingen zijn de huidige maatschappelijke eisen rond transparantie. Het is koersgevoelig in de meest brede zin des woords, en zeker voor beursfondsen. Al blijft de vraag hoe ‘onverwijld’ dergelijke informatie nu eigenlijk naar de markt moet. Feitelijk verandert er niets totdat de nieuwe koning er is.

Het cynische antwoord op de tijdigheid zou zijn dat commissarissen willen voorkomen dat een bestuurder zich later alsnog bedenkt en alsnog wil aanblijven. Het zal niet de eerste keer zijn dat een topman zeer aan het pluche gehecht blijkt. Een argument vanuit kantoorpolitiek oogpunt is dat iedereen met ambitie, in plaats van alleen het kleine kringetje rond de topman, nu weet dat de post vacant is.

Drive

De belangrijkste vraag is wat dit publiek aangekondigde afscheid doet voor de effectiviteit en het gezag van de topman. Weliswaar gaat het adagium ‘de koning is dood, leve de koning’ niet helemaal op. Maar de tegelwijsheid ‘als je zegt weg te gaan, ben je weg’ is er niet voor niets.

Daar komt de vraag bovenop of de topman nog met eenzelfde ‘drive’ naar het werk gaat — of zelfs met verdubbelde inspanning. Al is het alleen om te voorkomen dat de opvolger tegenover beleggers de kachel kan aanmaken met zijn beleid. Of gaat de druk toch — na tropenjaren in een door de crisis getroffen economie — onbewust van de ketel en schuift hij zaken door naar zijn opvolger?

Ontspanning?

Zijn aankondigde afscheid kan voor ontspanning zorgen in de bestuurskamer, maar juist ook voor extreem gepolitiseerde vergaderingen omdat kroonprinsen willen voorsorteren.

Rabobank is een geval apart. Na de botsingen van de afgelopen tijd zal de mededeling van Moerland zeker voor enige ontspanning in de bestuurskamer zorgen.

Of DNB ook op die manier naar Utrecht kijkt, is maar de vraag. De toezichthouder zal met zorg zien dat het zeskoppige bestuur van de grootste bank van Nederland door demotie en ziekte (tijdelijk) is teruggebracht naar vier. Als ‘Libor-gate’ onverhoopt nog een offer van de Rabo-top vraagt, zijn het er nog drie. En daarvan heeft er nu één gezegd in 2014 met pensioen te gaan. Maar wie luistert nog naar een vertrekkende koning?