Twintig jaar geleden waren risicomanagers praktisch onzichtbaar voor het publiek. Meestal waren het backofficemedewerkers die verzekeringen afsloten die met invloeden van buitenaf of met onroerend goed te maken hadden, zoals storm, brand, overstromingen en schade aan gebouwen. Risicomanager was voor jonge mensen geen beroepskeuze. In de VS waren er slechts een stuk of tien kleine universitaire opleidingen die op deze carrière waren gericht. Maar door de covid-19- pandemie is het van de ene op de andere dag een prominent vakgebied geworden.

‘Risicomanagement krijgt nu volop aandacht van raden van bestuur en heeft een plaatsje aan de tafel gekregen. Men wil input en visie’, zegt Al Marcella, directeur van Business Automation Consultants LLC, een in de Amerikaanse stad St. Louis gevestigd bureau voor veiligheidsanalyses. Directies zijn nu druk in de weer om risicocommissies in te stellen die speciaal zijn gericht op crisisplannen en de privacy van gegevens bij werken op afstand. Bedrijfsdirecties willen nu zelfs met één telefoontje een chief risk officer (cro).

Complexe functie

Het is een complexe functie, die veel vaardigheden verlangt. De cro moet het analytisch vermogen hebben om op allerlei terreinen evaluaties uit te voeren: van toevoerketens tot werving. Hij moet bovendien in staat zijn om verschillende relaties te onderhouden, zoals met juristen, verzekeringsmakelaars en sectorgenoten. Verder moet hij of zij de gave hebben om andere besluitvormers in het bedrijf aan zijn of haar kant te krijgen. Een geschikte cro is een slimme communicator, die weet hoe zij of hij tijdens een crisis met medewerkers en media moet omgaan. Maar tevens financieel voldoende onderlegd om niet alleen de bedrijfsbalans te begrijpen, maar ook hoe hoog de verliezen zijn als bijvoorbeeld de onderdelenfabriek in Turkije een week dichtgaat.

Ondertussen moeten ze nationale toezichthouders en beleggers te woord staan die, zo geven risicomanagers aan, willen weten hoe het er met de voorbereiding op wereldwijde rampen voorstaat. In deze functie ben je de manager van ‘oorlogen die je niet bent begonnen, die je alleen met heel veel middelen kunt winnen en die domino-effecten teweegbrengen die tot een hele lijst potentiële subcrisissen kunnen leiden’, zegt Jonathan Bernstein, de eigenaar van een bureau voor crisismanagement.

11 september

Door de wereldwijde verspreiding van het coronavirus zijn de schijnwerpers opeens op risicomanagement gericht, maar het vak wint al langer terrein. Daar heeft een reeks van nationale beproevingen aan bijgedragen, om te beginnen 11 september. K. Campbell, die bij het Pentagon op 4 september 2001, een week voor de terroristische aanvallen op de VS, aan een nieuwe baan begon, zag hoe van de ene op de andere dag in de particuliere sector en bij de overheid een nieuwe waardering ontstond voor crisis- en bedrijfscontinuïteitsplanning. ‘Deze planners kregen binnen, maar ook buiten de overheid meer zichtbaarheid’, zegt Campbell, nu een partner bij Blue Glacier Security and Intelligence LLC, een in Washington DC gevestigd bureau voor veiligheidsadviezen.

Fortune 1000-bedrijven namen een risicomanager in dienst, met misschien nog een of twee medewerkers erbij, die ergens in de krochten van de juridische afdeling een kantoortje kregen en verantwoording aflegden aan de juridische directeur, of anders bij de financiële afdeling werden gedropt waar ze verantwoording moesten afleggen aan de thesaurier of financieel directeur. Als taak kregen ze om informatie uit de hele organisatie te verzamelen voor verzekerings- en risicoanalyses. Ambitieuze risicomanagers vertelden hun meerderen discreet wat de zwakke plekken waren, zonder dat daar veel mee gedaan werd.

Crisis van 2008

Door de crash van de woningmarkt in 2008 verschoof de aandacht van het beroep meer naar ondernemingsrisicomanagement, en recente gaten in cyberveiligheid leidden ertoe dat het toezicht van risicomanagers werd uitgebreid tot nieuwe terreinen zoals hacking en privacy, maar het carrièrepad bleef hobbelig. Risicomanagers die wilden groeien konden het misschien tot adjunct-directeur schoppen, of, als ze geluk hadden, tot senior adjunct-directeur. Afgezien van de financiële en verzekeringssector ‘hadden heel weinig bedrijven cro’s’, zegt Nancy Green, uitvoerend adjunct-directeur bij verzekeringsmaatschappij Aon Plc. ‘Te veel bedrijven beschouwden het als een functie waar verzekeringen werden ingekocht.’

Verplicht onderdeel

Er zijn in de VS maar tachtig universitaire opleidingen op dit gebied, terwijl er meer dan 5000 opleidingen op het gebied van financiële administratie zijn. Nog maar twee maanden terug waren bij managementopleidingen studieopdrachten op het gebied van risicomanagement niet verplicht. Nu de pandemie de directiekamers en hoofdkantoren in de hele wereld op hun grondvesten doet schudden, zal dat veranderen.

‘Ik denk dat sommige instellingen risicomanagement een verplicht onderdeel van de managementopleiding zullen maken’, zegt Brion Callori, senior adjunct-directeur bij verzekeringsmaatschappij FM Global, en voormalig voorzitter van de Spencer Educational Foundation, die opleidingen financiert op het gebied van risicomanagement en verzekeringskunde. ‘Er komen de komende tien jaar miljoenen banen bij.’

Bij master- en postdoctorale opleidingen ziet men al veranderingen. Een eenjarige postdoctorale opleiding van de Universiteit van Chicago op het gebied van management in noodsituaties en continuïteitsplanning neemt jaarlijks tien studenten aan, maar vorige maand kwamen er 28 mensen op een voorlichtingswebinar af. Zoveel waren het er nog nooit. De opleiding wordt uitgebreid om de vraag op te vangen. Zach Finn, die verantwoordelijk is voor de opleiding voor risicomanagement en verzekeringskunde aan de Butler Universiteit in Indianapolis, zegt dat er voor zijn opleiding ook veel meer belangstelling is. Hij is ontzettend blij dat zijn vakgebied niet meer aan de zijlijn staat. ‘We krijgen eindelijk respect voor de bindende rol die we in de wereld spelen’, zegt hij.

Voetnoot:

Vertaling: Hans Moerbeek

Bron: Bloomberg Businessweek