Australië heeft voet bij stuk gehouden in het voornemen om big tech te laten betalen voor nieuws. Donderdag stemde het parlement in met een wet die Google en Facebook verplicht om afspraken te maken met uitgevers van nieuwsmedia, schrijft persbureau Reuters.

Daarmee is een mijlpaal bereikt. Zowel Facebook als Google verzette zich de afgelopen weken hevig tegen de wet, die veel verder gaat dan regelgeving in andere landen. Google dreigde zijn zoekmachine terug te trekken uit het land en Facebook voegde de daad bij het woord door het delen van nieuwsberichten op zijn platforms een tijd te verbieden.

'Inkomsten beter verdelen'

Met de wet wil Australië inkomsten beter verdelen. Google en Facebook verdienen wereldwijd nu honderden miljarden met advertenties bij berichten op hun platforms. De content waarmee ze hun geld verdienen, komt echter voor een gedeelte van nieuwsmedia die er financieel een stuk minder krachtig voor staan.

De nieuwe wet verplicht Google en Facebook om te onderhandelen met uitgevers over een vergoeding. Komen de partijen er samen niet uit, dan volgt er bindende arbitrage. Vooral met dat laatste hebben Google en Facebook moeite. Zij vrezen 'onbeheersbare risico's' als gevolg van die arbitrage. Nadat Google eind januari dreigde zijn zoekmachine terug te trekken uit het land, bereikte het techbedrijf snel daarna overeenstemming over betaling met verschillende grote uitgevers.

Niet altijd bindende arbitrage

Facebook claimde helemaal niet zo veel te verdienen aan nieuws, en besloot het delen van nieuwsberichten op Instagram en Facebook even helemaal te staken. Daarbij blokkeerde het techbedrijf ook een tijd de berichten van non-profitorganisaties en overheden, waaronder ook berichten met betrouwbare informatie over het coronavirus.

Met die opstelling lijkt Facebook resultaat te hebben geboekt. De bindende arbitrage geldt nu niet langer in alle gevallen. Als de techbedrijven aan kunnen tonen voldoende te doen om de lokale nieuwsmedia te steunen, dan kan bindende arbitrage in individuele gevallen komen te vervallen.

Discussie nog niet ten einde

Maar daarmee is het debat over betaling voor nieuws nog niet ten einde. In Canada en Europa gaan stemmen op om vergelijkbare wetgeving ook daar te introduceren. In Europa bestaat sinds kort zelfs al wetgeving die betaling door big tech regelt. Deze Europese wet, die later dit jaar in Nederland in werking zal treden, gaat echter veel minder ver.

De wet regelt wel dat grote techbedrijven kunnen onderhandelen met nieuwsmedia, maar bevat geen arbitragecommissie wanneer de partijen er samen niet uit komen. In de praktijk hebben uitgevers in Europa daardoor nauwelijks onderhandelingsmacht, stelt de Europese uitgeversfederatie EPC. Een deel van het Europese parlement wilde daarom dat de wet al zou worden aangepast.

Verdere regulering

In Nederland keken Mediahuis (uitgever van onder andere de Telegraaf en NRC) en DPG (het bedrijf achter onder meer de Volkskrant, NU.nl en het AD) vooral de kat uit de boom. Vorig jaar onderhandelden ze nog met Google, maar die gesprekken liepen op niets uit. De kans op strengere regelgeving, sterkt echter hun onderhandelingspositie.

Ondertussen wacht de grote techbedrijven ook op andere fronten verder regulering. In Europa wordt op dit moment gewerkt aan de digital services act en digital markets act. Deze wetten moeten consumenten onder meer duidelijk maken waarom ze welk product te zien krijgen.