‘Kijk, hier gaat het om’, zegt ondernemer Marinus van Driel en klapt twee grote deuren open. Er komt een levensgrote foto in beeld met de binnenkant van een container. Er staan gasflessen, leidingen, een ingepakte tank en veel elektronica.

Dit zijn minifabriekjes van het Arnhemse Hygear en met deze installatie belooft het bedrijf de industrie veel geld te besparen. Hun systemen maken overal waterstofgas, waar de klant maar wil. En dat is handig voor glasfabrieken, metaalbedrijven, margarinefabrieken, en zelfs voor automobilisten. Een generator van Hygear kan naast een gewoon tankstation staan en daar de brandstof maken voor de waterstofauto’s.

Blinkende schoorsteen

‘Fabrieken kopen nu vaak waterstofgas in flessen in’, zegt Van Driel. ‘Maar dit is goedkoper en veiliger en daarom hebben we installaties in Rusland, in de VS en in Europa staan.’ En de markt is nog lang niet verzadigd, stelt hij. ‘Wij kunnen overal goedkoper zijn, behalve bij fabrieken die al zijn aangesloten op een aparte pijpleiding voor waterstofgas. Maar daar richten we ons ook niet op.’

Wie het kantoor binnen loopt ziet dat het bedrijf al een eind op weg is in de productontwikkeling. In een voormalig pand van AkzoNobel turen tekenaars op hun schermen om nieuwe installaties te construeren. Een gebouw verder schroeven medewerkers de constructies in elkaar en weer op een ander plein staan enkele eindproducten. Het zijn veelal witte containers van golfplaat met een grote blinkende schoorsteen erop. Een kleine dertig systemen heeft het bedrijf verkocht, waarvan er nu twintig draaien. In 2018 wil het bedrijf 25 systemen per jaar verkopen en moet het personeelsbestand zijn verdubbeld naar 130 man. Winstverwachtingen geeft het bedrijf niet, maar het meldt wel dat het al sinds 2008 winst maakt.

Niet uit de grond

Maar hoeveel kansen heeft het bedrijf om zo sterk te groeien? De keus voor waterstof lijkt niet vreemd, mede omdat de Nederlandse overheid dit gas stimuleert als schone brandstof. Langs de A15 bij Rotterdam ging vorig jaar het eerste tankstation voor personenauto’s open en de bedoeling is dat er veel meer van dit soort stations in Nederland, maar ook in Duitsland komen. Ook blijft het gas nodig in de industrie, en in alle gevallen zal waterstof moeten worden gemaakt, want het is niet zomaar te winnen uit de grond. Wie het gas goedkoop kan maken, heeft dus kansen.

Een gebruikelijke installatie van Hygear kost wel rond de €550.000 per generator en dat kan een behoorlijke aanschaf zijn, zeker omdat er gemiddeld meerdere systemen per fabriek nodig zijn. ‘Een project is vaak €1,5 mln of groter’, zegt Van Driel. Maar hij wijst erop dat daarna de kosten laag zijn. De containers draaien op aardgas en dat is relatief goedkoop. Ook gaat Hygear de systemen verhuren om de drempel voor klanten te verlagen. ‘Vanaf 2016 zullen we meer op deze wijze geld verdienen dan uit traditionele verkoop van installaties. De inkomsten zijn dan over langere tijd verspreid; de winst over 2014 zal hierdoor de helft zijn van die over 2013, maar de langetermijnkasstroom is stabieler.’

Kennisintensief

Concurrentie is er ook. Fabrikanten kunnen zelf waterstof winnen door stroom door water te sturen (elektrolyse). Deze methode is nu nog duur omdat er veel stroom nodig is, maar als aardgas opraakt en de gasprijzen stijgen, zou deze techniek wel eens goedkoper kunnen worden. ‘Wij zitten inderdaad in een tussenfase’, zegt Van Driel over deze ontwikkeling. ‘Maar die tussenfase gaat wel even duren. We gaan ervan uit dat aardgas er nog zeker zestig jaar is en dat elektrolyse nog lange tijd duurder zal blijven.’ Ondertussen spreidt het bedrijf de kansen door ook systemen te maken die rookgassen zuiveren en hergebruiken. Hierdoor verwacht het bedrijf aantrekkelijk te blijven. ‘We zijn een kennisintensief bedrijf’, zegt Van Driel, en verwijst onder meer naar een rij patenten achter hem aan de muur.

Ook Air Liquide, een grote speler in industriële gassen, ziet kansen en dan vooral verder van huis. ‘Zeker in de Benelux liggen heel veel leidingen, voor alle soorten gas’, zegt Wim Velghe, verkoopingenieur bij Air Liquide. Door dit netwerk kunnen fabrieken redelijk gemakkelijk een directe aansluiting krijgen op bijvoorbeeld een waterstofgasnet. ‘In de Benelux zal on-siteproductie hierdoor niet goedkoper zijn. Maar bijvoorbeeld in de VS misschien wel', denkt Velghe.

Maar wereldwijd is er ruimte. De markt voor waterstof is enorm, stelt Air Liquide, en spreekt van een energiedrager van de toekomst, bijvoorbeeld door aggregaten schoon op waterstof te laten draaien. ‘Het is een hot topic’, zegt Velghe over nieuwe projecten die nu ontstaan.

Expertpanel

‘Waterstof is een flexibele en milieuvriendelijke energiedrager met een hoog rendement en zonder emissies. Als we er voldoende van kunnen winnen is er geen energieprobleem meer. Cruciaal voor een doorbraak — en dus voor HyGear — is dat een methode wordt ontwikkeld voor het vloeibaar maken van waterstof zodat de opslag geen probleem meer vormt. Ook bij brandstofcellen, waar duur platina in zit, wordt vooruitgang geboekt. Dat biedt perspectieven.’ 

Alex Oostvogel is serie-ondernemer en investeerder

Lees ook: 'Over tien jaar rijden auto's schoon op waterstof'