Door de kou in West-Europa en doordat in Frankrijk een groot aantal kerncentrales uit staat voor onderhoudswerkzaamheden, liggen de stroomprijzen in Nederland op een uitzonderlijk hoog niveau.

Op stroombeurs APX waar handelaren en energiemaatschappijen de uurtarieven voor de Nederlandse elektriciteit bepalen, bedroeg de gemiddelde prijs voor dinsdag € 68,13 per megawattuur. Op de piekuren aan het het begin van de avond, lag de prijs boven de € 140 per megawattuur.

Weinig

Dat is erg hoog volgens Dave van der Spank, accountmanager bij Kinect Energy, een bedrijf dat grootverbruikers adviseert. 'Dit niveau hebben we de afgelopen vijf jaar weinig gezien.'

De gemiddelde prijs voor de zogeheten Nederlandse Day Ahead stroommarkt, lag afgelopen jaar op € 32,24. Dat bleek uit de jaarcijfers die energiebeurs Epex vorige week bekendmaakte. De prijzen voor vandaag, zijn dus ruim het dubbele. En in de avonduren zijn de prijzen zelfs ruim drie keer zo hoog als het gemiddelde.

Strak

'Alles staat erg strak nu: veel afname, relatief weinig opwek', zegt Van der Spank. 'Kou, zeer weinig wind, weinig zon.' Dat drijft de prijzen op. 'Maar voor woensdag zijn de prijzen weer wat lager.' Woensdagavond om zes uur, ligt de Nederlandse stroomprijs op € 116 per megawattuur.

Elektriciteit wordt verhandeld op de APX, onderdeel van het Europese Epex. Via een veilingsysteem dat iedere dag om elf uur sluit, geven handelaren en energieproducenten aan tegen welke prijs ze de volgende dag - 'Day Ahead' - per uur elektriciteit willen produceren en ook kopen. Tot nu toe is de gemiddelde Day Ahead prijs dit jaar € 47,42 per megawattuur, zegt Van der Spank.

Kerncentrales

Volgens Mark Kortleve, prijsmanager bij Powerhouse, een bedrijf dat grootverbruikers van energie in staat stelt direct op de energiemarkten te handelen, komen forse schommelingen in de elektriciteitsprijs 'enkele keren per jaar' voor. 'En dit jaar iets meer dan anders, door de problemen met Franse en Belgische kerncentrales', zegt Kortleve. Op dit moment staat in Frankrijk ongeveer eenderde van de kernreactoren uit, vanwege onderhoud en veiligheidsinspecties.

Elektriciteit is een internationale markt. Zo kennen ook Duitsland en Italië een hoge mate van interconnectie, zegt Kortleve - stroom dat van het ene naar het andere land gaat. Maar Italië heeft relatief weinig reservecapaciteit, waardoor die stoommarkt doorgaans stukken krapper is dan in Frankrijk. En nu heeft dus ook Frankrijk weinig productie. 'Duitse prijzen worden daardoor evengoed gestuwd door Franse als Italiaanse prijzen', zegt Kortleve. En Nederland is weer gecorreleerd met Duitsland.

Goedkoop

Daarbij is de markt de laatste jaren sterk veranderd doordat er steeds meer hernieuwbare energie op het net komt. Doorgaans drukt dat de prijzen. Want als een windmolen of zonnepaneel eenmaal staat, zijn de zogeheten marginale kosten van groene stroom verwaarloosbaar: turbines of panelen hoeven niet te worden 'gevoed' met een bepaalde grondstof.

De keerzijde van deze vergroening is dat de opwekking minder voorspelbaar wordt. Op windstille en bewolkte dagen, stokt het aanbod van hernieuwbare energie, en moet er dus weer worden overgegaan op 'fossiel'. Dat kan leiden tot prijsschommelingen.

Die weerseffecten zijn ook nu weer merkbaar, zegt Kortleve. Want het waaide de laatste dagen amper. 'De windproductie in Duitsland en Nederland is maar een kwart van wat het gemiddeld is rond deze tijd van het jaar.'