Het is dik tien jaar geleden dat Apple-icoon Steve Jobs de wereld trakteerde op de eerste iPhone. Al snel volgde de concurrentie met eigen smartphone-modellen en inmiddels weten we niet beter. Met al die bellende, internettende en appende mensen op de fiets, in de auto of gewoon thuis in de huiskamer en slaapkamer of op de wc moet hier wel sprake zijn van een waanzinnige groeimarkt.
Of niet soms? Het grootste deel van de smartphonegebruikers heeft zijn abonnement lopen bij KPN, VodafoneZiggo, T Mobile en Tele2. Alle vier zijn - al dan niet via hun moedermaatschappijen - genoteerd aan de effectenbeurs. Afgelopen zomer maakten ze voor het beleggend publiek de balans op over het tweede kwartaal.
Een kort rondje langs de Nederlandse velden. VodafoneZiggo zag de mobiele omzet niet stijgen maar met 9% krimpen ten opzichte van het tweede kwartaal vorig jaar. Marktleider KPN pluste op de consumentenmarkt 2,4% maar verloor bij de zakelijke klanten met hetzelfde percentage. T-Mobile Nederland was de afgelopen tijd nogal weggezakt, maar zag zijn mobiele omzet met een kleine 1,3% groeien. Alleen de vanuit Zweden neergedaalde prijsbeuker Tele2 won bijna 50% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar - al gaat dit gepaard met verliesfinanciering.
Over de hele linie blijkt dat de mobiele belmarkt domweg inzakt. Het vakblad annex onderzoeksbureau Telecompaper houdt deze ontwikkeling scherp in de gaten. Lag de totale kwartaalomzet twee jaar geleden nog op bijna €1,3 mrd, we naderen inmiddels €1,1 mrd. De gang van zaken in het laatste kwartaal noopte Telecompaper donderdag tot een neerwaartse bijstelling van de verwachtingen. De sector zal de komende vijf jaar nog verder dalen tot in totaal €4,4 mrd in 2021.
Wat zijn de redenen? Met vier partijen die een eigen netwerk hebben is de concurrentiestrijd hevig. T-Mobile en vooral Tele2 zetten de prijzen onder druk. VodafoneZiggo en KPN proberen dit te compenseren door gecombineerde bel-, tv- en internetpakketten te verkopen. Maar per saldo leidt ook dit niet tot stevige omzetgroei.
Dan is er nog de regelgeving. Die dwingt de telecommaatschappijen dat ze bijvoorbeeld moeten stoppen met het 'gratis' meeleveren van smartphones bij een (te) duur abonnement. Sinds 1 juni legt ook het roamingverbod vanuit Brussel druk op de opbrengsten.
En niet onbelangrijk, de consument communiceert steeds meer via LinkedIn, Skype, Facebook, WhatsApp en Snapchat. Het mobiele telecombedrijf is er straks alleen nog maar voor het datatransport van deze 'parasiterende' diensten. Beleggers kijken het al een tijdje met argwaan aan. De Europese Stoxx-index voor telecombedrijven noteerde twee jaar geleden nog bijna 400 punten. Daar is al meer dan een kwart vanaf gegaan.
