De interne administratie van Big Four-kantoor KPMG was 'een puinhoop'. 'Hooggeplaatste KPMG'ers logen elkaar voor.' En pogingen om al in een vroeg stadium fiscale duidelijkheid te krijgen zijn door KPMG 'volledig veronachtzaamd'.

Vastgoedbaas Fred Meijer wond vrijdag - de vierde zittingsdag van de megazaak over de vermeende belastingfraude rond de bouw van het KPMG-hoofdkantoor - geen doekjes om het moeizame karakter van zijn verstandhouding met zijn opdrachtgever.

KPMG hield zich jarenlang doof en blind voor groeiende twijfels over de fiscale verwerking van de bouw van de kantoorkolos langs de A9 bij Amstelveen, betoogde raadsman Guido de Bont namens Meijer. 'De vennootschapsproblematiek had binnen KPMG geen enkele prioriteit', aldus de advocaat.

Lees ook:

OM eist celstraf tegen ex-topman KPMG wegens belastingfraude

Het Openbaar Ministerie eiste eerder deze week een onvoorwaardelijke celstraf van vijf maanden tegen Meijer. De projectontwikkelaar zou volgens het OM zijn gedreven door financieel gewin en vond het plegen van strafbare feiten van ondergeschikt belang.

Lijnrecht tegenover elkaar

Het draait daarbij om de fiscale behandeling van de miljoenenkosten van een luxe inbouwpakket voor het hoofdkantoor dat KPMG vorig decennium liet bouwen in Amstelveen. Het idee van de accountants was het kantoor te laten bouwen, vervolgens te verkopen en zelf terug te huren.

Maar hoe hoger de verkoopprijs en dus de opbrengst voor zittende partners, hoe hoger de huurkosten voor toekomstige partners. Om dat te voorkomen koos KPMG-partner Jaap van Everdingen, eveneens verdachte in deze zaak, ervoor de kosten van het inbouwpakket fiscaal in een keer van de winst af te trekken. Fout volgens het OM.

Het OM vindt verder dat KPMG projectontwikkelaar Meijer een ‘buitensporige’ vergoeding van €12,85 mln heeft gegeven om hem te compenseren voor het effect van de afschrijving. Die zou immers de winst op het project drukken en dus ook nadelig zijn voor mede-aandeelhouder Meijer, omdat hij niet zou profiteren van toekomstige lage huren. Maar de diensten die Meijer leverde kwamen qua waarde niet in de buurt van die €12,85 mln, vindt het OM.

Risico's

Maar Meijers advocaat De Bont betoogde dat Meijer voor dat geld alle risico's bij KPMG heeft weggehaald - iets dat de accountantsfirma van meet af aan voor ogen had en waar ze ook veel geld voor overhad.

Maar Meijer voelde wel nattigheid waar het ging om de fiscale verantwoording daarvan, zei De Bont. 'Op basis van het dossier kan geen andere conclusie worden getrokken dan dat KPMG zich in het geheel niet bekommerde over de gevolgen voor de vennootschapsbelasting, terwijl de heer Meijer daarvoor verschillende malen heel nadrukkelijk aandacht heeft gevraagd.'

Vlammende openingsverklaring

Meijer neemt daarmee afstand van mede-verdachte Van Everdingen, die maandag in een vlammende openingsverklaring nog stelde dat de hele kwestie ruimschoots voor de aangifte al was voorgelegd aan de Belastingdienst. Ook Meijer heeft dat van KPMG te horen gekregen, maar hij werd in werkelijkheid 'keihard voorgelogen', betoogde De Bont. 'Er werd niets voorgelegd aan de Belastingdienst.'

Er was volgens De Bont juist sprake van 'een financiële janboel' waarbij KPMG jarenlang alle bouwkosten boekte 'op één grootboekrekening' en 'worstelde' met de duiding van de miljoenenbetaling aan Meijer. De projectontwikkelaar boekte de vergoeding uiteindelijk op advies van twee 'gerenommeerde' belastingadviseurs, onder wie Deloitte, als dividend, terwijl de adviseurs van KPMG de realisatievergoeding als 'kost' hebben verantwoord. De Bont: 'Daarmee vertrouwde Meijer erop een complexe materie zo netjes mogelijk te hebben afgewikkeld'.

Maandag mag Jaap van Everdingen verweer voeren.