Duurzaam gevangen tonijn uit blik weet de weg naar de Nederlandse consument amper te vinden. Voor Bart van Olphen, al veertien jaar promotor van 'duurzame vis', is het aanleiding om maandag de campagne 'Stop Foute Tonijn' te beginnen.

Van Olphen, maker van diverse boeken en video's met visrecepten, put hoop uit eerdere publieksacties, zoals die tegen de plofkip en tegen 'slaafvrije' chocolade. 'Nu is de tonijn aan de beurt', zegt hij aan de vooravond van zijn publiekscampagne.

Grote visleveranciers als John West en Princes werken samen met Earth Island Institute, een Amerikaanse non-profitorganisatie die vooral zegt op te komen voor de dolfijn. Maar volgens Van Olphen leveren dit soort inspanningen onvoldoende resultaat op voor tonijn.

'Tonijn uit blik is in feite de plofkip van de zee. Grote visconservenproducenten stunten met lage prijzen', aldus Van Olphen. Volgens hem gaat dat ten koste van een gezonde visbestand in de zee. Ook raakt het de bestaanszekerheid van kleine vissers in ontwikkelingslanden.

MSC-keurmerk

Ongeveer een vijfde van het tonijnaanbod in blik is duurzaam gevangen, maar de consument kiest desalniettemin vaker voor de goedkopere, niet-duurzame variant. Uit gegevens van marktonderzoeksbureau IRI maakt Van Olphen op dat 93% van de in de supermarkten verkochte bliktonijn niet gegarandeerd duurzaam is gevangen. Ten opzichte van 2017 was er zelfs sprake van een stijging van deze verkopen ten opzichte van de tonijn die met een zogeheten MSC-keurmerk duurzaam zijn gevangen.

Bij een MSC-keurmerk gaat het om tonijn die afkomstig is uit een gezond visbestand, die volledig traceerbaar en nagenoeg geen bijvangst oplevert van kwetsbare en bedreigde soorten als schildpadden, marlijnen en haaien. Op de Nederlandse markt is MSC gekeurde tonijn te vinden gevangen zowel met ringnetten als met de hengel.

Bijkomend probleem bij veel van de tonijnvangst vormt het massale gebruik van de zogeheten lokvlotten, waaronder zich tonijn en andere vis verzamelt. Deze methode levert vaak grotere vangsten op, maar dat leidt ook tot een grotere bijvangst van bedreigde soorten.

Zakelijk succes Tony's Chocolonely

Naast actievoeren en het maken van visreceptuur is Van Olphen zelf ook als ondernemer actief met zijn duurzame vismerk Fish Tales. Dat richtte hij tien jaar geleden op om een alternatief product op de markt beschikbaar te hebben.

Tony's Chocolonely wist met 'slaafvrije' repen in korte tijd een marktaandeel van 15% te bemachtigen. Van Olphen, die eerder zijn duurzame visketen Fishes ten onder zag gaan, bezweert dat het bij zijn tonijnactie niet te doen is om het eigen 'ieniemiene-merk' te promoten. 'Ons marktaandeel is minimaal. Bovendien investeren we een deel van onze marges weer in nieuwe duurzame projecten.'