Formeel is de fusie tussen de Europese staalactiviteiten van Tata Steel en ThyssenKrupp nog niet van de baan. De Europese Commissie komt pas op 17 juni met een officiële uitspraak. Tata Steel zegt dit moment af te wachten. Maar de Duitsers zijn al een andere weg ingeslagen.
Vrijdag kwam een verklaring van de bedrijven dat ze verwachten dat de Europese Commissie niet akkoord gaat met de voorgenomen fusie. In hetzelfde bericht sorteert ThyssenKrupp ook voor op de nieuwe strategie. Zo ziet het Duitse bedrijf af van de eerder bedachte opsplitsing en spreekt het over een beursgang van de liftendivisie, het kroonjuweel.
Tata Steel Europe blijft daarmee alleen achter. Hoe moet het nu verder?
Scenario 1: de breuk met de Duitsers lijmen?
Het gebeurt niet vaak dat een mislukte fusiepoging een tweede kans krijgt. De Duitsers hebben bewust gestuurd op een breuk. Voor de buitenwacht kwam de verklaring uit de lucht vallen, maar wie de verklaring leest van topman Guido Kerkhoff krijgt niet de indruk dat de beslissing omkeerbaar is.
Kerkhoff gaf vrijdag een reden voor de nieuwe koers voor ThyssenKrupp. Sinds december is de koers van het aandeel met 40% gedaald. Maar er heerst ook onrust binnen het bedrijf en de aandeelhouders. En de aankondiging van de fusie leidde eerder tot een leiderschapscrisis.
ThyssenKrupp heeft maandag al overleg met commissarissen en personeel over de nieuwe koers. Voor de geloofwaardigheid van Kerkhoff, die door de Duitse media soms als een 'tweede keus ceo' wordt afgeschilderd, zou een draai in zijn standpunt niet handig zijn.
Lees ook een profiel van ThyssenKrupps ceo
Guido Kerkhoff gaat ruig rechtsomkeert in stormachtige staalwereld
Scenario 2: een nieuwe Europese fusiepartner zoeken
Al voordat Tata Steel en ThyssenKrupp 'exclusief' werden, was Tata in gesprek met enkele Europese spelers. Die wens lijkt nog steeds te leven. De overcapaciteit moet uit de markt. Samengaan met partijen buiten Europa ligt daardoor minder voor de hand.
Vrijdag zeiden de Indiase staalbaas Thachat Viswanath Narendran en de groepsdirecteur Koushik Chatterjee dat zij nog steeds een strategische samenwerkingspartner zoeken voor de Europese staalactiviteiten. ArcelorMittal valt direct af als partner. Als Brussel al problemen heeft met ‘ThyssenTata’, dan is een samengaan met de absolute marktleider onbespreekbaar.
Er zijn enkele Europese staalbedrijven die zich qua schaalgrootte kunnen meten met Tata Steel Europe. In Duitsland is er Salzgitter, de tweede staalproducent van het land. Het bedrijf kende in 2018 het beste jaar in de afgelopen tien jaar tijd. De onderneming produceert 7 miljoen ton staal per jaar.
Dan is er nog Voestalpine in Oostenrijk. Die onderneming zette in 2017 ruim acht miljoen ton staal om. Tata Steel Europe zit op tien miljoen ton staal per jaar. Groot nadeel is dat Voestalpine een conglomeraat van bedrijven is. Als twee jaar onderhandelen met ThyssenKrupp iets heeft geleerd, is dat je daar niet zomaar de staaldivisie uithaalt. Bovendien, ook hiervoor geldt dat een samengaan met dit bedrijf waarschijnlijk op dezelfde soort bezwaren zal stuiten vanuit Brussel, als de fusie met ThyssenKrupp deed.
Lees ook
Dossier Fusie ThyssenKrupp Tata Steel
Scenario 3: alleen verder, op de huidige schaal
Het lijkt niet de wens van de Indiase top te zijn, maar Tata Steel zou ook kunnen afzien van een samenwerking met een andere staalfabrikant. Zeker, er is nog steeds overcapaciteit op de markt, de sector wordt nog altijd geconfronteerd met importen van goedkoop staal uit China en het bedrijf wil een diverser portfolio en een groter strategisch belang. Maar IJmuiden is nog altijd een winstgevende onderneming.
Tata Steel kan kiezen voor een 'stand alone'-scenario, bijvoorbeeld via een beursgang. Of door grote private partijen te interesseren, die met risicodragend kapitaal in een Europees staalbedrijf willen investeren.
Een mogelijke partij zou Liberty House Group kunnen zijn, het investeringsvehikel van de Brits-Indiase zakenman Sanjeev Gupta. Die partij nam in 2017 nog de buizenfabrieken in Hartlepool van Tata Steel UK over, en kocht onlangs vier staalfabrieken van ArcelorMittal. Sanjeev Gupta — 'the Man of Steel' — is al langer actief met overnames in de sector.
Scenario 4: snijden in de Europese activiteiten
Al sinds de fusie tussen de Koninklijke Hoogovens en British Steel is de Engelse tak van het bedrijf een zorgenkindje. Tata Steel heeft hier de afgelopen jaren meerdere bedrijfsonderdelen afgestoten. De ThyssenKrupp-fusie kon de Engelse tak in leven houden. Desgevraagd zeiden Narendran en Chatterjee vrijdag dat het nu nog te vroeg is om uitspraken te doen over de Engelse activiteiten.
Een andere optie is om alle Europese activiteiten uit de groep te verkopen. In april kwamen er berichten naar buiten dat Tata Steel zich meer wil focussen op India. Het bedrijf verwacht dat tegen 2025 de volledige productie, 32 miljoen ton per jaar, daar plaatsvindt.
