In het kort
De overgang naar duurzame energie vraagt om 'slimme meters' die permanent data versturen.
Dat geeft consumenten inzicht in stroomprijzen, en netbeheerders in de belasting van het stroomnet.
Ruim 4 miljoen slimme meters van de netbeheerders Liander en Stedin kunnen dit niet aan.
Ruim 4 miljoen 'slimme' energiemeters zijn niet in staat om doorlopend gegevens over het energieverbruik te versturen. Daarmee zijn ze ongeschikt voor de 'energietransitie': de overgang naar een duurzame energievoorziening in Nederland. Dit blijkt uit een onderzoek dat het ministerie van Economische Zaken heeft laten uitvoeren.
Het gaat om meters die in particuliere woningen zijn geïnstalleerd door de netbeheerders Liander en Stedin. De apparaten versturen hun data via de verouderde communicatietechnologie CDMA. Beide netbeheerders hebben hiervoor een eigen telecomnetwerk.
Einde levenscyclus
‘Technologie noch netwerk zijn in staat om de communicatiebehoefte te dragen die wordt voorzien in de energietransitie’
Volgens het rapport, opgesteld door onderzoeksbureau Dialogic, heeft de CDMA-technologie het einde van zijn levenscyclus bereikt. Vrijwel alle telecombedrijven zijn er al mee gestopt, net als de fabrikanten van chips, modems en netwerkapparatuur. Bovendien kan het systeem niet de hoeveelheid data versturen, die netbeheerders nodig zullen hebben om pieken en dalen in de energievoorziening op te vangen.
Het inzicht in deze schommelingen is niet alleen nodig voor een betrouwbaar energienetwerk, als steeds meer mensen hun elektrische auto's opladen of stroom leveren met eigen zonnepanelen. Volgens kabinetsplannen moet de consument ook doorlopend de stroomprijs kunnen volgen. Ze kunnen dan zelf een geschikt moment kiezen voor het kopen of verkopen van stroom.
'Grenzen al in zicht'
'De technologie noch het netwerk zijn in staat om de communicatiebehoefte te dragen die wordt voorzien in de energietransitie', stelt Dialogic. Met het versturen van meterstanden per kwartier 'zijn de grenzen al in zicht'. Liander en Stedin stellen in een reactie dat bij aankoop van het netwerk 'geen realtime eisen' werden gesteld.
Het systeem van Liander en Stedin loopt ook gevaar, omdat hun radiofrequentie in 2020 opnieuw wordt geveild. EZ heeft Dialogic daarom gevraagd hoe de slimme meters toch kunnen blijven werken, als de netbeheerders hun frequentie kwijtraken.
Bijna alle oplossingen zullen duur uitvallen. Ze lopen uiteen van ouderwetse kabels naar elke meterkast tot het plaatsen van 4,3 miljoen nieuwe meters. De goedkoopste oplossing is het verlengen van de bestaande zendmachtiging.
€1 mrd kosten
Dat laatste is onwaarschijnlijk. Dit voorjaar verloren de netbeheerders een rechtszaak tegen EZ, waarin ze een tienjarige verlenging van hun frequentie eisten. Het opdoeken van hun netwerk zou €1 mrd kosten, zo stelden ze. Ze zouden niet alleen elke slimme meter moeten vervangen. Ook hun netwerk van 150 zendstations zou onbruikbaar worden.
EZ, dat in de rechtszaak voor hoge maatschappelijke kosten waarschuwde, reageert pas eind dit jaar op het rapport. Het ministerie laat eerst uitzoeken hoeveel animo de markt heeft voor de omstreden frequentie.
