Hoewel internetprovider XS4ALL sinds maart van dit jaar als aparte vennootschap niet meer bestaat, is KPN nog niet helemaal van zijn oude dochterbedrijf af. Twee stichtingen die hun oorsprong vinden in de overname van XS4ALL in 1998 voeren een taaie juridische strijd om KPN te dwingen zijn verplichtingen na te komen. Dat blijkt uit een arrest van het Gerechtshof Amsterdam dat onlangs werd gepubliceerd.

Begin vorig jaar besloot KPN om de merknaam van XS4ALL uit de markt te halen en de dochter te integreren in het moederbedrijf. Dat riep veel weerstand op.

Bijdrage omlaag

Er is nog steeds een strijd gaande. Deze keer draait het om de Stichting XS4ALL en de Stichting Internet4ALL. Bij de overname verplichtte KPN zich als nieuwe eigenaar van XS4ALL om deze stichtingen van financiële middelen te voorzien. Het gaat niet om grote bedragen. De laatste keer dat KPN nog gewoon geld doneerde, in 2015, ontving Stichting XS4ALL €6862, en Stichting Internet4ALL €65.048.

Het gaat wel om principes die veel zeggen over de cultuur van het oude XS4ALL. De stichtingen hebben tot doel het publieke debat over internet te stimuleren en de kennis en het bewustzijn van medewerkers over internet, technische en sociale ontwikkelingen op peil te houden.

De stichtingen claimen nog geld te krijgen van KPN. Uit het arrest van het Gerechtshof Amsterdam blijkt dat KPN in 2016 de ideële stichtingen van XS4ALL ter discussie stelde. De verantwoordelijke KPN-bestuurder schreef in een e-mail uit 2016 dat hij de 'financiële afspraken zo af en toe wilde herijken'. Later verlaagde hij de donaties tot €1 per stichting.

Tot in lengte van dagen

Een woordvoerder van KPN schrijft in een reactie op vragen van het FD dat KPN vrij internet en het stimuleren van debat daarover nog steeds belangrijk vindt. 'Iets anders is of XS4ALL (hij bedoelt de KPN-holding van XS4ALL, red) de stichtingen oneindig moet blijven financieren. XS4ALL heeft deze stichtingen jarenlang gefinancierd. Het is niet onredelijk om daarmee een keer te stoppen.'

De stichtingen hebben zich destijds niet neergelegd bij het besluit van KPN en spanden een rechtszaak aan. Volgens hen zijn er destijds bij de koop van XS4ALL door KPN zogenoemde 'duurovereenkomsten' afgesloten. Die kunnen niet zo maar worden opgezegd. Zij wijzen ook op een bestuursbesluit waarin de woorden 'tot in lengte van dagen' zijn opgenomen.

Het Gerechtshof is het met de stichtingen eens dat er sprake is van 'duurovereenkomsten', maar aarzelt nog over de zogeheten opzegbaarheid. Later dit jaar moeten de partijen nog eens langskomen om nadere uitleg te verschaffen waarna het Gerechtshof de knoop doorhakt.

Integratie

De verhouding tussen de zakelijke eigenaar KPN en de idealistische dochter was al veel langer verstoord. Tijdens een zitting vorig jaar bij de Ondernemingskamer klaagden werknemers bijvoorbeeld dat XS4ALL van het moederbedrijf niet het woord mocht voeren in de maatschappelijke discussie over de zogenoemde Sleepwet.

Volgens Kirsten Verdel, oud-werknemer en vorig jaar initiatiefnemer van het actiecomité 'XS4ALL moet blijven', heeft de overname vanaf het begin niet voldaan aan de verwachtingen. 'KPN heeft te weinig gebruik gemaakt van de bijzondere kennis van XS4ALL en is voornamelijk bezig geweest met het vergroenen van het bedrijf.' Groen staat hier voor de merkkleur van KPN.