Het uitgeven van bladen en boeken is een markt waar eeuwig strijd moet worden geleverd met krimp van papieren uitgaves en dalende advertentieomzet. Digitaal levert nog te weinig compensatie. Even wat minder op de kosten letten en de financiën slaan uit het lood.
'Het beste (financiële) nieuws van 2019 is een gelijkblijvende abonnementenomzet', schrijft de directie van New Skool Media (NSM) in het jaarverslag 2019. Geen krimp is goed nieuws in de bladenuitgeverij.
'Onverstoorbaar blijft WPG op zoek naar verbetermogelijkheden', valt in het jaarverslag van WPG (Weekbladpers) te lezen. Net daarvoor heeft de directie uitgelegd dat in 2019 de omzet en het rendement van de tijdschriften opnieuw onder druk hebben gestaan. Onverstoorbaarheid is in deze markt geen luxe.
NSM biedt onderdak aan Elsevier Weekblad en een aantal bladen van voorheen Sanoma. WPG is uitgever van bladen als Vrij Nederland, Psychologie Magazine, en Happinez. Het belangrijke verschil met NSM is dat WPG ook literaire uitgeverijen zoals Bezige Bij en de educatieve uitgeverij Zwijsen onder zijn hoede heeft.
Beide uitgeverijen hadden 2019 last van krimp. De omzet daalde en ondanks kostenbesparingen stonden het rendement en de marge onder druk. Maar er zijn wel verschillen tussen de twee uitgeverijen.
WPG heeft het op het eerst gezicht niet slecht gedaan in 2019. De nettowinst groeide van €3,1 mln in 2018 naar €6,5 mln in het afgelopen jaar. Maar bij nader inzien blijkt het grootste deel van die winst afkomstig te zijn van de verkoop van het blad Voetbal International. De opbrengst was €6 mln. Het bedrijfsresultaat, dat zakte van €4,8 mln naar €0,7 mln, geeft aan hoe het operationeel ging.
Het is niet zo dat WPG niet op de kosten heeft gelet. Het oude vlaggenschip Vrij Nederland is gereorganiseerd. Alle journalisten in vaste dienst zijn verdwenen en het blad draait nu alleen op een hoofdredacteur en een groep freelancers. Bronnen in de sector schatten dat de oplage van Vrij Nederland inmiddels is gezakt tot rond de 10.000. Verder nam WPG in 2019 afscheid van zijn advertentieafdeling. De advertentieverkoop is uitbesteed.
Maar het was niet genoeg. De omzet daalde met 8%, veel sneller dan de kosten (-3,5%). WPG probeert met digitale initiatieven de krimp op te vangen. Bij Psychologie Magazine heeft dat geleid tot groei van het aantal abonnees. Yoga Magazine en Happinez doen het goed met online trainingen.
Maar het levert nog niet voldoende op. Bovendien kost innovatie ook geld. Misschien nog wel zorgelijker dan de daling van het bedrijfsresultaat is de omslag in de operationele kasstroom. Die ging van €6,8 mln positief in 2018 naar €1,5 mln negatief in het afgelopen jaar. Er stroomt meer geld uit het bedrijf dan er binnen komt. Dit jaar zorgt de coronacrisis voor minder advertenties en een dalende verkoop in de boekwinkels.
Ook NSM heeft last van de coronacrisis. Ceo Erwin van Luit schat de omzetdaling voor dit jaar op 10 à 15%, ruim boven de krimp van 6% in 2019. Het antwoord is een nieuwe ronde kostenbesparingen. Daardoor denkt hij het ebitda-resultaat ongeveer op het niveau van vorig jaar te kunnen houden.
Vorig jaar kwam het ebitda-resultaat uit op €4,7 mln, iets minder dan de €5,4 mln in 2018. Volgens Van Luit liep de kostendaling aardig in de pas met de omzetdaling. Maar NSM heeft ook kosten gemaakt voor de digitalisering van zijn bladen. 'We hadden er de ruimte voor en we willen blijven investeren in de toekomst.'
Hij ziet resultaat van die investeringen. NSM nam vorig jaar de digitale titel naaipatronen.nl over, in aanvulling op succesvolle bladen KnipMode en KnipKids. De combinatie laat omzetgroei van 30 tot 40% zien. Ook de digitale abonnementen bij Elsevier en Beleggersbelangen groeien snel.
Dat neemt niet weg dat het abonneebestand bij Elsevier door het afkalven van print ook vorig jaar is gekrompen, van zo'n 62.500 naar 54.000. Een gevolg van het stoppen met proefabonnementen, zegt Van Luit. Inmiddels is het abonneebestand van Elsevier zo'n acht maanden stabiel.
Van Luit verwacht het komend jaar niet meer zo zwaar in de kosten te hoeven snijden. 'Het stabiele deel van de omzet, abonnementen, losse verkoop en events, ligt inmiddels rond de 85% van de totale omzet. De advertenties zijn inmiddels zo'n klein deel, dat we daar niet veel meer aan te verliezen hebben.' Hij verwacht voor 2021 een omzetdaling van 3%. 'Dan hoeven we nog maar weinig op te lossen aan de kostenkant. Maar ik heb me wel eens afgevraagd: hoe diep kunnen we gaan met de kosten?'
