Auto's met gebreken, kilometerstanden die niet kloppen en een slechte service. Eén van de grootste Nederlandse klanten van Tesla pikt het niet meer. Bios-Groep, dat zo'n 70 Tesla's als taxi inzet op Schiphol, gaat naar de rechter en eist een schadevergoeding.
In een grote loods op Schiphol-Rijk staan tientallen zwarte Tesla-taxi's aan hun laadpalen geketend. Door de coronacrisis ligt het taxivervoer voor luchtreizigers zo goed als stil. Volgend jaar, is de hoop, durven reizigers weer te vliegen. Dan zoeven de Tesla's weer af en aan.
Er is nóg een reden waarom ze stilstaan. Met zo'n twintig taxi's is wel iets mis, vertelt vestigingsmanager Tofik Ohoudi. In zijn lange carrière als manager van wagenparken heeft hij nog nooit zoveel problemen gezien als bij Tesla. Bij de ene is de stuurbekrachtiging stuk. Bij de ander begaven de aandrijfassen het al na een paar maanden. Een ander terugkerend defect, zelfs bij gloednieuwe auto's: een kapotte draagarm, een essentieel onderdeel van de wielophanging. 'Bizar. Dat komt normaal gesproken pas na 500.000 kilometer misschien een keer voor.'
Taxi Jappie uit Zwanenburg, die samen met Bios op Schiphol rijdt, heeft met haar 10 Tesla’s dezelfde ervaring. 'Ik heb bij Mercedes nooit een draagarm of aandrijfassen hoeven te vervangen. Zelfs niet toen we rolstoelvervoer deden en de busjes zwaar belast werden', zegt directrice Jill Sweijen.
In juni 2019 moet een van haar taxi's naar het service center in Amsterdam-Zuidoost. Problemen met de navigatie. Als de auto bijvoorbeeld vertrekt uit Haarlem, start het navigatiesysteem de rit op de Pieter Calandlaan in Amsterdam. Sweijen vraagt Tesla ook naar de kilometerteller te kijken. De rittenstaten uit de boardcomputer, die taxichauffeurs wettelijk verplicht zijn bij te houden, klopt bij zeker zeven van haar taxi's niet met de stand op het dashboard. Die verspringt zodra de auto een 'reset' krijgt, of als de internetverbinding hapert. Soms verschilt het tientallen kilometers met de eigen administratie, in één geval zelfs meer dan 4700 km. Dat kán het taxibedrijf in aanvaring brengen met belastingdienst en toezichthouder ILT: als kilometerstanden niet kloppen kan dat duiden op fraude.
De monteurs bij Tesla hebben een eenvoudige oplossing: ze passen zelf de kilometerstand wel even aan, blijkt uit e-mail correspondentie tussen het taxibedrijf en Tesla, die in handen is van het FD. Taxi Jappie zit het niet lekker. Aanpassen van tellerstanden is strafbaar. Daarom vraagt Sweijen of Tesla per auto schriftelijk wil verklaren waarom het de kilometerstand heeft aangepast. Die verklaring heeft het taxibedrijf nooit gekregen.
'Bios heeft bij mijn weten nooit een leverancier voor de rechter gedaagd. Normaal gesproken kom je er wel uit met elkaar.' vertelt ceo René van der Veer op het hoofdkantoor van Bios in Rotterdam. Met de auto's van de vorige leverancier Mercedes Benz was ook wel eens wat, maar dan kwamen 'de mannen met witte jassen uit Duitsland en werd het opgelost.' De dagvaarding is afgelopen juni bezorgd.
En de relatie begon nog wel zo veelbelovend, zes jaar geleden. Op 16 oktober 2014 rijdt onder politie escorte een stoet van tientallen toeterende Tesla's een rondje Schiphol. De luchthaven gaat voor 100% elektrisch, een wereldprimeur. Bios heeft samen met SchipholTaxi een concessie voor acht jaar gekregen om emissievrij op Schiphol te mogen rijden. Voor Tesla, in die tijd nog een kleine speler, is het een mooie opsteker. Elke zakenreiziger die vanaf de luchthaven reist kan niet meer om het merk heen.
Volgens Bios komt Tesla de afspraken uit 2014 niet na. Bios kocht 72 Model S wagens voor een bedrag van €5,7 mln. Daarvan werd €720.000 gesubsidieerd door RVO en de gemeente Amsterdam om elektrisch rijden aan te jagen. Een belangrijk onderdeel van de deal is de actieradius. Schiphol eist dat taxi's met een volle batterij minimaal 400 km moeten kunnen afleggen.
'Tesla beloofde dat dat geen enkel probleem zou zijn' legt Van der Veer uit. 'Maar onze taxi's haalden dat bij lange na niet.' Tesla verweert zich door te stellen dat het taxibedrijf de auto's te intensief gebruikt. Onzin, vindt Van der Veer. 'We hadden juist in de onderhandelingen benadrukt dat dit voor ons als taxibedrijf, waarbij we veel kilometers maken, een cruciaal punt was.'
Zo'n 200 personen hebben zich sinds de oprichting in oktober gemeld bij Stichting Tesla Claim. De stichting overweegt een collectieve rechtszaak te starten omdat de auto’s regelmatig mankementen vertonen. 'Het gaat om terugkerende, kostbare reparaties' vertelt voorzitter Wouter van Waning. 'Klanten bij wie de garantie is verlopen gaan de bietenbrug op.' Leden klagen onder meer over de autopilot die niet functioneert, handgrepen die stuk gaan en piepende geluiden bij het rijden. Ook zijn er meldingen dat de kilometerstand is aangepast als de auto na een reparatie wordt opgehaald.
Van Waning merkt dat leden bang zijn om te procederen: 'Tesla heeft de macht om geen service meer te verlenen of op afstand de auto te blokkeren. Bovendien is al deze negatieve publiciteit slecht voor de inruilwaarde van de auto's.'
In januari, als alle aanmeldingen goed zijn bestudeerd, beslist Stichting Tesla Claim of het een rechtszaak doorzet.
In 2016 komen Tesla en Bios tot een compromis: 64 Model S wagens worden ingeruild voor het nieuwe, duurdere type Model X. Totale kosten voor Bios: ruim €7,9 mln. Ook nu trekt Amsterdam de portemonnee en subsidieert €320.000.
Als de auto's eindelijk vanaf november 2017 geleverd worden, blijkt de actieradius in orde. Maar nu hebben ze zoveel gebreken, dat de Model X vaker in de garage te vinden is dan op de weg. In 2018 moet Bios meer dan 75 defecten laten herstellen. In 2019 nog eens bijna 60. Vaak zijn het grote reparaties, zoals kapotte draagarmen of problemen met aandrijfassen, die een onveilige situatie op de weg kunnen opleveren.
Wat het taxibedrijf pas echt radeloos maakt is de service. Aanvankelijk heeft Bios een vast aanspreekpunt, wat gebruikelijk is voor bedrijven met een groot wagenpark. Vanaf oktober 2018 moet de communicatie ineens via een anonieme 'frontoffice', waar de telefoon nauwelijks wordt opgenomen. Sinds juni 2019 mag Bios zelfs niet meer bellen. 'Problemen moesten ingevuld worden via een online formulier en dan maar hopen dat er iemand reageert', vertelt Van der Veer ontdaan.
Ook bij Taxi Jappie slaat de wanhoop toe. 'Je moet zo zes tot acht weken wachten voordat een auto gerepareerd kan worden.' Een vervangende auto biedt voor taxibedrijven geen soelaas. Zij moeten rijden met een blauw kenteken en een boardcomputer.
In 2019 voert Tesla ook nog eens de regel in dat Bios maar twee voertuigen tegelijk ter reparatie aan mag bieden. Zijn er meer probleemtaxi's, dan staan ze wekenlang stil. Maar de chauffeurs, die in vaste dienst zijn, worden doorbetaald. Daarom stelt Bios de autoproducent aansprakelijk voor €1,3 mln omzetverlies.
En dan is er nog de taxi die in onderhoud was bij Tesla toen er in september 2018 brand uitbrak in het service center. De auto van Bios stond naast de brandende auto. Er zou geen schade aan de taxi zijn, maar de auto was maar liefst vijf maanden zoek. Tesla hulde zich in stilzwijgen, dus ten einde raad belde Bios de politie. Pas toen die een belletje deed en Tesla wel opnam, dook de auto ineens weer op. In deze zaak eist Bios nog eens zo'n €60.000 schadevergoeding.
In 2018 repareert Tesla de gebreken nog kosteloos, maar vanaf 2019 worden er voor tienduizenden euro's rekeningen gestuurd. Volgens Tesla is de garantie, tot 80.000 kilometer, ondertussen verlopen. Er staat voor €150.000 aan facturen open, want Bios weigert te betalen. 'Onderhoud en normale reparaties betalen we gewoon', zegt ceo Van der Veer. 'Maar waarom zouden wij in vredesnaam moeten betalen voor onderdelen die gebrekkig zijn?'
De zaak is nu zó geëscaleerd dat Tesla weigert nog iets aan de auto's te doen. Tofik Ohoudi meldde zich afgelopen juni bij de balie in Zuidoost met een probleem-taxi, maar kon weer rechtsomkeert maken. Bios kan niet bij een andere dealer terecht om de auto te laten maken. Alle service verloopt via Tesla zelf. Van der Veer: 'Tesla wil zijn klanten heel erg afhankelijk maken. Als we nu vol in bedrijf zouden zijn, zouden we dikke problemen hebben.'
Eerder stapten vier chauffeurs van Schipholtaxi naar de rechter over rammelende Tesla's. De rechter kwam afgelopen augustus tot de conclusie dat de verkeerde partij was gedaagd. De vier hadden niet Tesla moeten dagen, maar Mercedes-Benz Financial Services (MBFS), die de auto’s had doorverkocht aan de chauffeurs. De rechter stelde ook dat het moment van levering bepalend is of Tesla voldoet aan de overeenkomst. En toen ze de auto's kregen hadden de chauffeurs niet geklaagd over gebreken
Ondanks alle ellende is Van der Veer wel overtuigd geraakt van elektrisch rijden. Maar of Tesla leverancier blijft, is zeer de vraag. Bios Groep heeft ondertussen 5 Audi E-trons aangeschaft. 'Daar wordt wel de telefoon opgenomen.'
Tesla wil inhoudelijk niet reageren op vragen van het FD over de klachten van de taxibedrijven en de schadeclaims die ze indienen.
